Zo ziet de business van Nederlands grootste kerstbomenexporteur (100 duizend bomen) eruit

Ah, de kerstdagen. De tijd van glühwein, Robert ten Brink en het onder het tapijt vegen van familievetes. Niets haalt de kerstsfeer zo in huis als een met kerstballen en piek behangen kerstboom. De voluptueuze exemplaren zijn het mooist, die vestigen alle aandacht in de woonkamer moeiteloos op zich. 'They really tie the room together', zou The Dude uit The Big Lebowski zeggen.

Maar weinigen staan stil bij hoeveel moeite er in zo'n klasseboom moet worden gestopt voordat deze de harten met kerstvreugde kan vullen. Zes à zeven jaar duurt het voor een beetje kerstboom naar de consument kan. In die tijd moet de naaldboom precies op de goede momenten worden bemest en gesnoeid. Anders krijgt de boom niet het juiste figuur en kan het zijn dat je eindigt met een kale top. In de twee maanden voor kerst moeten de kerstbomen vervolgens van het land naar de klant worden gebracht. Het is herculeswerk. 'Gisteren kwam ik om elf uur thuis', zegt Gerrit Brinkman. 'Eventjes rustig zitten, snel slapen, en om kwart voor vijf open ik hier de eerste mail. Al wekenlang.'

Internationaal

'Hier' is een grauw sorteerterrein in Wenum, een dorp met zo'n duizend inwoners in het hart van de Veluwe. Brinkman (51), kerstbomenkweker en -exporteur, ziet dagelijks zo'n tien vrachtwagens met daarin achthonderd tot twaalfhonderd bomen arriveren. Dit jaar verwacht hij over de 100 duizend Brinkmankerstbomen te verkopen. Die gaan naar tuincentra en bouwmarkten in Nederland, maar ook naar landen als China, Singapore en de Emiraten. Daarmee is Brinkman de grootste Nederlandse exporteur van kerstbomen. Hoeveel omzet hem dat dit jaar oplevert, houdt de geboren Wenummer liever voor zich. 'Ik kweek liever bomen dan concurrenten', verduidelijkt hij later in een sms.

Dat Brinkman nog tijd had om die sms te versturen, mag een klein wonder heten. Zijn telefoon staat roodgloeiend, blijkt tijdens een gesprek in de wat rommelige keet op het sorteerterrein. In iets meer dan een half uur moet hij vier belletjes van klanten opnemen. Om nog niet te spreken van de vele sms'jes en e-mails die hij ontvangt. 'Vorig jaar heb ik het op een drukke dag eens nageteld', zegt Brinkman. '168 telefoontjes. En dit jaar is het nog veel drukker.' Een telefoniste aannemen heeft geen zin, zegt hij. 'Die zou alles weer aan mij moeten vragen. De bestellingen zitten allemaal in mijn hoofd.'

Deense connecties

Brinkman begon zijn kerstbomenhandel in 2002 'eigenlijk als geintje'. Een goede vriend van hem was net daarvoor naar Denemarken verhuisd. Brinkman, wiens ouders een eigen tuincentrum bezitten, bezocht hem met de vrachtwagen van het familiebedrijf en nam op de terugweg zeshonderd kerstbomen mee. Op die manier bleef hij jarenlang een klein kersthandeltje drijven. Met zijn marktkraam voor bloemen en planten ging het tegelijkertijd slechter. 'De markt vergrijst. Vooral oudere mensen kopen bloemen.' Acht jaar geleden besloot hij het roer om te gooien en zich volledig op de kerstbomen te storten.

Dat zou een goede keuze blijken. Brinkman Nordmann groeide - en groeit - als kool. Alleen de laatste drie jaar verdubbelde zijn bedrijf al in omvang. Verreweg de meeste van zijn bomen groeien in Denemarken, het kerstbomenland bij uitstek. Vijf Deense kwekers werken er het jaar rond aan de bomen van Brinkman Nordmann. Samen met eigen grond heeft Brinkman in totaal 680 hectare aan bomen van de populaire Nordmannsoort in Denemarken staan. Dat zijn bedrijf niet 'Gerrit Brinkman' heet, komt door de Deense connectie. 'Denen spreken de Nederlandse g heel gebrekkig uit. 'Hey, Brinkman Nordmann!', riepen ze altijd. Die naam zijn we maar blijven voeren.'

Ook deze druilerige dinsdag rijden volle vrachtwagens Wenum in. Werknemers (waaronder Polen, Engelsen en een Zweed) ontladen de kerstbomen en zetten ze met heftrucks op hun plek. Daar worden ze voorzien van een label met informatie over grootte en kwaliteit. De beste Nordmanns leveren zeventig euro op, actiebomen doet Brinkmann weg voor een tientje. In oktober gaan de meeste bomen naar het buitenland, vanaf november blijft een groot deel in Nederland. 'Wij vieren eerst Sinterklaas.' Begin december zit het sjouwwerk erop. Daarna houdt Brinkman zijn contacten warm voor de volgende Kerst. 'Dan ga ik bijvoorbeeld naar China. Daar word je ontvangen als koning.'

Op het sorteerterrein staan niet alleen Nordmanns. In Nederland kweekt Brinkmann ook andere soorten kerstbomen, op veel kleinere schaal. In velden rond Wenum heeft hij 32 hectare aan bomen staan. Buiten breekt Brinkman een takje af van een kerstboom en houdt deze naast een van de Nordmanns. 'Het takje in mijn hand is van een fijnspar. Die heeft veel fijnere naalden dan een Nordmann.' Naast de fijnspar kweekt hij nog twee kerstbomensoorten in Nederland. De Nordmanns laat hij in Denemarken staan. 'Die groeien niet goed in het Nederlandse klimaat', zegt Brinkman. 'Een Nordmann gedijt beter bij het weer, de temperatuur en de luchtvochtigheid in Denemarken.'

Kweekvelden

Natuurlijk wil hij laten zien hoe het rooien van de kerstbomen in zijn werk gaat. Daarvoor rijdt Brinkman in zijn bruine bestelbusje naar een van de kweekvelden, op twee kilometer van het sorteerterrein. Op het 6 hectare grote veld werken zijn werknemers in twee groepjes van drie. In ieder groepje zit een werknemer op een wagen met grijparm. Hij schept de bomen uit de grond. Een tweede werknemer staat op een kar. Hij pakt de boom aan en plaatst hem in een pot. Samen met de derde werker laat hij de boom door een ronding glijden. Op dat moment schiet een plastic net om de boom heen. Geen tak breekt af, want de boom glijdt met de groeirichting van de takken mee door de ronding.

Rond half een zetten ze de kerstbomen aan de kant om te gaan lunchen. Dat doen ze in hun auto, aan de rand van het veld. Het is ploeteren, weet Brinkman. 'Ze werken van zonsopgang tot zonsondergang.'

De snelle groei de laatste jaren heeft zijn honger niet kunnen stillen. Brinkman heeft zijn oog al laten vallen op de kerstboomvelden van oudere Nederlandse kwekers zonder opvolgers. In het voorjaar trekt hij weer naar het buitenland om nieuwe klanten te strikken. De foto's van de kerstbomen die hij dit jaar verkoopt, dienen als zijn visitekaartjes. 'Het was fantastisch weer voor de kerstbomen. In het warme en droge voorjaar groeiden ze langzaam. Dat is belangrijk, want anders krijg je van die kale en uitgerekte kerstbomen. Nee, onze bomen zijn deze Kerst uitstekend.'