Boer gooit het roer om: biokoeien op kruidendieet

Lees ook: Opeens weet je het! Je wordt bioboer

Een stier heeft horens, een koe niet. Althans: dat is wat de gemiddelde melkdrinker denkt. Maar het klopt niet. In de traditionele melkveehouderij worden de kalfjes onthoornd. Zo niet bij Charl van de Sande. "Twee jaar geleden ben ik daarmee gestopt. Mijn jongvee heeft al hoorns, drie melkkoeien hebben ze ook", vertelt de bioboer.

KruidenDe 28-jarige melkveehouder stapte een jaar of drie geleden in het bedrijf van zijn vader. Sindsdien zijn vader en zoon bezig met de omvorming tot biologisch bedrijf.

Ziekten bestrijdt Charl bij voorkeur niet meer met antibiotica, maar met kruiden. "Ik ben een idealist. Ik vind dat het zo natuurlijk mogelijk moet en wil bewijzen dat het kan zonder al die chemische troep. Als een koe wonden heeft, probeer ik die te behandelen met een smeersel van jojobaolie met munt, geranium en teatree. En ik geef de koe zwartebessenblad te eten."

NieuwEr is net weer een nieuwe voorraad gedroogde kruiden afgeleverd, waarmee Van de Sande verder experimenteert. Het voeren van (gedroogde) kruiden aan vee, bij wijze van supplement of als medicijn, is relatief nieuw in de veehouderij.

Van de Sande maakt deel uit van het praktijknetwerk 'Vooruit met het Kruid', waarin onder meer het ministerie van Economische Zaken en het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling participeren. Zelf volgde hij een opleiding als natuurgeneeskundige voor dieren.

PittigEen maand geleden behaalde Van de Sande het felbegeerde Skal-certificaat. "De twee jaar daarvoor waren een overgangsfase. Je werkt dan zoals bioboeren werken, met alle extra kosten die daarbij horen, maar krijgt niet de bijbehorende prijs. Dat is pittig geweest. Het scheelt tienduizenden euro's per jaar. Je teert in op reserves en moet investeringen uitstellen. Ik lever aan Campina, dat de melk gebruikt voor zijn biologische Boerenlandkaas. Campina betaalt mij er per liter 48 cent voor. Als het niet biologisch zou zijn, kreeg ik er maar 28 cent voor."

Twintig cent verschil, maar die kan Van de Sande niet in zijn zak steken. "Als bioboer maak je meer kosten door de andere manier van werken", legt hij uit.

OntspannenVan de Sande laat de koeien weiden op zijn eigen grasland, waarop ook kruiden groeien en waarop geen kunstmest gebruikt wordt. Het gras groeit daardoor minder snel. De twintig procent krachtvoer die hij bijkoopt, is eveneens van biologische oorsprong en daardoor ook duurder. "Bij gangbaar voer zijn meststoffen en insecticiden gebruikt. Bovendien zijn de gewassen steeds vaker genetisch gemodificeerd. Ik geeft de koeien nu als basisvoer gras uit een kruidenrijke wei."

Biokoeien krijgen minder krachtvoer en produceren daardoor minder melk dan 'gewone' koeien. "Van mij hoeven ze niet op hun tenen te lopen", verklaart Van de Sande. "Laat ze maar ontspannen melk geven. Het zijn geen fabrieken tenslotte." Hij heeft zijn koeien ruim op stal staan - daar kunnen er dus minder in. En zodra het kan, mogen ze de wei in.

MestSinds kort is Van de Sande begonnen de kalfjes drie maanden bij de moeder te laten, in plaats van ze direct weg te halen en in aparte boxen melk te geven. "Ik moet nog zien hoe ik dat in de bedrijfsvoering inpas, maar ik kan nu al zeggen dat de kalfjes véél sneller groeien. Bovendien vind ik het heel erg leuk om te zien, dat jonge spul tussen de koeien."

Zijn melkveehouderij zit nog in de omschakelfase. "We zijn nu precies twee jaar bezig. De melk, het gras en de voedergewassen mogen het Skal-keurmerk dragen. Half augustus mogen we ook het vlees van de kalveren die naar de slacht gaan en de mest biologisch noemen. Dan is alles honderd procent biologisch hier", zegt Van de Sande trots.