Een held heeft een masterplan

Helden zijn personen die door moed of door zielskracht uitmunten, zoals de Van Dale omschrijft. Helden hebben dus masterplannen waardoor ze bevlogen hun doelen nastreven, begreep ik van een van mijn persoonlijke helden, ondernemer Joop van den Ende. Hij sprak op Nyenrode Business Universiteit over het continu moeten bijstellen van je persoonlijk masterplan. "Je moet een masterplan hebben, passie en een doel, want anders raak je los. De wereld ligt aan je voeten, maar dat is ook het moeilijkste. Leg daarom focus aan", doceerde hij. Het klonk mij als muziek in de oren, niet voor niets benadruk ik in Word een HELD – stap 2 het hebben van een masterplan.

Leeg vel papier Daar was het bij mij dus misgegaan, realiseerde ik mij onmiddellijk: een masterplan was, in elk geval tot mijn 27e levensjaar, in geen velden of wegen te bekennen. Een leeg vel papier, zo zou ik het nu omschrijven. Nadat ik in 1995 met veel pijn en moeite een studie rechten had afgerond, was ik met mijn specialisatie fiscaal recht in de financiële wereld terechtgekomen. Allereerst bij een groot accountants- en fiscaal advieskantoor, niet veel later als broekie bij een middelgroot financieel advieskantoor. Ook daar voelde ik echter dat ik mijn energie niet kwijt kon en mijn talenten – mocht ik die al hebben – niet goed gebruikte. De eerste keer dat ik mijn talenten moest tonen, of ze eigenlijk door die situatie leerde kennen, was toen mijn leidinggevende in 1996 ernstig ziek werd. Ruud Zebeda stond voor vakmanschap en bevlogenheid: elke dag weer vroeg hij het uiterste van zichzelf, overigens ook van anderen. Zijn rode pennenstrepen zag ik dagelijks en als een bikkelharde advocaatpartner leerde hij mij om niet voor de makkelijkste weg te gaan. Een boodschap waarvan ik nog steeds dagelijks voordeel heb. Toen hij na een kort ziekbed ineens niet meer bij ons was, liet hij een enorme leegte na. Maar hij gaf mij daarmee ook de ruimte om mijn talenten te ontdekken en doelen te vormen.Tijdens Ruuds afwezigheid had ik het (aansporings-)stokje overgenomen, aangezien geen van de andere, veel oudere, teamleden deze rol wenste te vervullen. Zij vonden het wel prima zo. Pas toen ik vele jaren later onderzoek deed naar bevlogenheid, begreep ik dat ik in die tijd te maken had gehad met zogenaamde tevreden, maar niet bevlogen collega’s. Het activiteitenniveau was al laag, werd nog lager en het kostte enorm veel energie om deze weer omhoog te krijgen. In de periode van Ruuds ziekbed vond ik dat we het aan hem verplicht waren om zijn afdeling draaiende te houden en wel tot het moment daar was dat hij zou terugkeren.

Hondsberoerd thuisHelaas kwam dat moment nooit. De een zijn dood,de ander zijn brood is een verschrikkelijk gezegde, maar zoals het gaat met gezegden, het klopt wel. Doordat Ruud was weggevallen, heb ik talenten van mezelf leren kennen die ik niet of slechts latent aanwezig wist: doorzettingsvermogen, ondernemerschap en sturend vermogen had ik eigenlijk nog nooit nodig gehad, maar toen kwamen ze van pas. De energie, toewijding en bevlogenheid bleven altijd en afzien kan ook leuk zijn, ervoer ik. Net zoals met hardlopen: bij de eerste paar keer goed afzien kom je hondsberoerd thuis om niet veel later met een heerlijk gevoel op de bank te zitten. Ondernemerschap is dan ook topsport, zeggen ze weleens. Je moet eerst een paar keer goed verliezen om te kunnen winnen. Maar zowel bij het ondernemen als in de sport moet je eerst de finale bereiken voordat er sprake kan zijn van winst of verlies.

Als sportfanaat zijn mijn helden veelal topsporters en coaches die niet alleen bijzondere prestaties verrichten, maar ook door hun houding en verschijning een bijzondere indruk op mij achterlaten. Bevlogen mensen, die energiek hun pad hebben afgelegd en tot unieke daden zijn gekomen. Van persoonlijke ontmoetingen met enkele van mijn helden leerde ik meer over thema’s als energie, bevlogenheid en (persoonlijk) leiderschap dan uit vele jaren studie en onderzoek.

Van Toon Gerbrands, directeur van PSV Eindhoven, bijvoorbeeld. Hij is zowel topsporter, topcoach als directeur in het bedrijfsleven geweest. ‘Talent is beginnersgeluk. Je moet selecteren op mentaliteit. Echte toppers hebben zowel talent, karakter als intrinsieke motivatie.’ Ik vond het prachtig gevonden en moest hem helemaal gelijk geven. Zowel in het bedrijfsleven als in de topsport geldt dezelfde regel: uiteindelijk draait het om vitaliteit, toewijding en de bevlogenheid om de gewenste doelen te bereiken.

Gerbrands haalde daarna ook een mooie uitspraak aan van wereldkampioen schaken Bobby Fischer: ‘Ik geloof niet in psychologie, ik geloof in goede zetten. Je moet doen en niet alleen blijven denken.’ Word een HELD: een hoog energieke leidingnemende doener, zo had hij ook kunnen zeggen.

Word een HELD - Meer bevlogenheid voor jezelf en je organisatie door Bas Kodden - is een uitgave van BigBusinessPublishers. Het boek is verkrijgbaar voor 20 euro.