Havenexploitaiten trekken aan de bel: 'Roer moet volledig om'

Gert van Tooren (52) en zijn vrouw Nicole (50) genieten 's middags nog even op het dek van hun bootje van een glas wijn. Het stel ligt al jaren in de haven van Hellevoetsluis, midden in de historische Vesting en op enkele honderden meters afstand van het Haringvliet. Het stel droomde altijd over een eigen boot, maar durfde het lange tijd niet aan om er een te kopen. Tot ze acht jaar geleden hun droomboot te koop zagen liggen. ,,We gingen kijken en mochten er een stukje mee varen. We waren meteen verkocht'', zegt Van Tooren.

LigplaatsGoedkoop was de boot niet, maar dat mocht niet deren. ,,Het was best spannend, want het was een groot bedrag en je niet weet of het bevalt.'' Maar de Hellevoeters hebben geen moment spijt gehad van hun aankoop. Nicole: ,,We kochten de boot in juni en zijn er meteen mee op vakantie gegaan met de kinderen. Het is ideaal en net als kamperen op het water. Je hebt alles bij je en ligt overal midden in het centrum. Het is ook niet bezopen duur, maar zelfs voordelig. Voor een nacht ben je tussen de 15 en 25 euro kwijt. Op een camping is het duurder.''

Voor de ligplaats in hun eigen woonplaats betalen ze zo'n 2.000 euro per jaar, maar dat hebben ze er graag voor over. ,,Wij hebben gekozen voor een luxe haven. Je kan er ook voor kiezen om bij een vereniging te liggen, maar dan moet je wel meehelpen. Dat is een keuze. Wij vinden het gewoon fijn om niet te hoeven werken als het mooi weer is. Voor ons is het meteen vakantie als wij hier zitten'', zegt ze. ,,We gebruiken hem ook als tweede huisje. Je krijgt er meteen meer kennissen en vrienden bij. In de zomer heb je echt het gevoel dat je op vakantie bent'', aldus haar man.

Gert en Nicole behoren inmiddels tot een steeds kleiner wordende groep in Nederland. Op dit moment telt ons land zo'n 1,5 miljoen watersporters, die samen ruim 500.000 boten hebben. Nederlanders gaan echter steeds minder met de boot op vakantie. Daar waar ze in 2002 nog 920.00 keer een vaarvakantie hielden, is dat aantal nu bijna gehalveerd.

Oudere generatieVooral de oudere generatie is nu nog te vinden op en rond het water. Meer dan de helft van de bootbezitters is ouder dan 60 jaar. Jongeren bezitten nauwelijks een boot. Die hebben daar minder behoefte aan, of hebben simpelweg de financiële mogelijkheden niet. Die groep kiest eerder voor vakanties in het buitenland, die steeds goedkoper worden.

,,Opa en oma die met kinderen en kleinkinderen met de boot op vakantie gaan, dat is niet meer. Dat moet je gewoon accepteren'', zegt Hans van Engelsdorp Gastelaars van het bureau Lutine Jachthaven Advies. ,,De hele watersport is aan het veranderen. Het is jammer, maar we zullen er mee moeten leven.''

Afnemende vraagZelf zag hij de vraag naar ligplaatsen in zijn eigen jachthavens de afgelopen jaren ook flink afnemen. ,,Vroeger kon ik nog zeggen: 'er zijn honderd wachtenden voor u'. Nu ben je blij als je een klant hebt. Er is gewoon een overcapaciteit aan ligplaatsen.''

,,De havens die verdwijnen, zijn in feite de havens die klanten het minst te bieden hebben'', denkt eigenaar Alex de Boom van de commerciële jachthaven Marina Hellevoetsluis in de historische vesting van Hellevoetsluis. ,,Wij hebben het geluk dat we op een plek liggen waar veel meer te doen is. Dat is anders dan bijvoorbeeld bij andere havens, waar je in feite alleen een soort parkeerplaats van boten bent.''

Havens in stadskernenVoor havens die in stadskernen liggen, waar je horeca en andere voorzieningen hebt, is volgens hem nog wel hoop. Toch zullen ook die zich moeten aanpassen aan de veranderende tijd, zegt hij. ,,Wij zijn bijvoorbeeld ook bezig met een waterski- en wakeboardschool en we verhuren peddelboards. Dat sluit wat meer aan bij de jeugd. En in de toekomst willen we meer doen met de verhuur van boten, omdat je toch een verschuiving ziet van bezit naar gebruik.''

Een van de havens die de komende jaren met veranderingen te maken krijgt, is die van Stellendam. Eigenaar Fred Redeker van De Jachthavengroep, die ook havens heeft in Amsterdam en Rotterdam, kijkt naar het haventje op Goeree-Overflakkee. Daar waar vroeger alle ligplaatsen bezet waren, zie je nu meerdere lege steigers.

VakantiehuisjesOm meer levendigheid te krijgen in de mooie haven, overweegt Redeker drijvende vakantiehuisjes te verhuren. Want het gaat zakelijk volgens hem nog wel goed in Stellendam, maar om dat zo te houden moet er meer gebeuren. Behalve uitbreiding met watercabins, die bij het strandje komen, wil Redeker ook het gebouw van de jachthaven een opknapbeurt geven, zodat hij zijn gasten op deze plek een soort bed and breakfast kan aanbieden.

Het is overigens niet alleen kommer en kwel in jachthavenland, benadrukt Redeker. Want de jachthavens in Amsterdam en Rotterdam (Entrepotgebied) doen het hartstikke goed. ,,Dat groeit alleen maar. In Rotterdam gaan we daarom uitbreiden.'' Het aantal ligplaatsen gaat in deze stad van 200 nu naar 360.

Populariteit RotterdamDie groei in Rotterdam zou worden veroorzaakt door het toenemend aantal appartementen in de hogere prijsklasse én de toenemende populariteit van de stad. Extra voorzieningen zijn in zo'n stadshaven ook helemaal niet nodig, omdat er al genoeg te doen is in Rotterdam, legt hij uit. Veel passanten blijven er daarom een paar dagen liggen. Redeker verhuurt wel sloepen aan mensen die alleen een dagje willen varen. ,,In Amsterdam is dat al dertig jaar een succes. Dat begint in Rotterdam nu ook te komen.''

Maar het huren van een bootje is toch niet helemaal hetzelfde, vinden Gert en Nicole. ,,Het is super gezellig op het water. Als je een boot huurt, heb je die gezelligheid ook, maar je mist de kennissen die je in een vaste haven wel hebt. Het is echt een way of life. Als onze boot nu even gerepareerd moet worden, missen we hem echt'', zegt Nicole, terwijl ze nog eens verliefd naar haar vaartuig kijkt.