'Het is geen pleidooi tegen protocollen'

Zo nu en dan even uit de vaste routine stappen in je werk kan volgens Bart van Rosmalen tot meer werkplezier leiden. De promovendus noemt dit de kracht van 'muzische professionalisering'. In een interview met Het Parool legt hij het begrip verder uit. Bij muzische professionalisering, zegt Bart van Rosmalen (58), gaat het erom zo nu en dan uit het vaste stramien van protocollen en regels te stappen."Dat kan soms iets heel kleins zijn. Bijvoorbeeld door eens op een andere plek aan een vergadertafel te gaan zitten. Of door de andere aanwezigen te vragen op te schrijven wat er in hen omgaat en dat vervolgens te delen."Waarom is dat belangrijk?"Mensen hebben daar behoefte aan. Ik heb een achtergrond als cellist en theatermaker; op een gegeven moment ben ik van het podium afgestapt omdat ik een directere verbinding met het publiek wilde. Bij De Baak (centrum voor leiderschap en ondernemerschap, red.) kwam ik in aanraking met allerlei soorten professionals. Zij bleken zich niet altijd aan protocollen te houden en dat ook niet te willen. Ik wakker die professionele eigenzinnigheid en tegenkracht aan. Door vertellen, spelen, maken en delen."Waarom noemt u dat 'muzische professionalisering'?"In de Griekse mythologie zijn de muzen bedacht opdat de heldendaden van de goden gezien zouden worden. Zij creëerden eigenlijk hun eigen publiek. Zo is het ook in het dagelijkse werk in organisaties. Als je afwijkt van wat gebruikelijk is, wordt duidelijk wie je bent en waar je voor staat. Als dat anderen raakt of aan het denken zet, creëer je daarmee ook een gezamenlijke beleving en dus verbinding."

Foto: Mats van Soolingen.

Wat levert dat op?"Als het goed is, leidt het zo nu en dan uit de vaste patronen stappen en laten zien wie je bent tot meer contact met collega's en daarmee tot een positiever gevoel. Dat kan tot een betere werksfeer leiden en daardoor bijvoorbeeld ook tot minder verzuim."Pleit u voor een einde aan protocollen en regels?"Nee hoor, het gaat om interventies. Soms de gebruikelijke werkwijze doorbreken. Dat stimuleert de creativiteit en versterkt reflectie en verantwoordelijkheidsgevoel. In de oude Griekse samenleving pendelde men daarbij tussen verschillende sferen; tussen filosofie, theater en politiek. Op die manier moet je het zien: als je tijdelijk een theatrale vorm kiest, maak je op een andere manier contact en doorbreek je vaste patronen.""Het is geen pleidooi tegen protocollen, maar een pleidooi om de menselijke maat te vieren en onderling contact te versterken. Ik laat in mijn proefschrift wel aan de hand van het werk van onder meer de socioloog Richard Sennett zien dat protocollen vaak ver af staan van waarden van mensen. Dat leidt tot een ongezonde innerlijke strijd. Door soms van protocollen af te wijken, kunnen mensen meer rust in hun werk ervaren."Kan dat altijd en overal? Hoe zit het bijvoorbeeld met veiligheidsprotocollen?"Zeker wel. Veel protocollen blijken in realiteit niet goed te werken. Juist in het geval van nood is improvisatie heel belangrijk. En dat moet je ontwikkelen. Met behulp van muzisch handelen leer je dat wel te doen. En blijf je dicht bij jezelf."Kunnen organisaties ook bijdragen aan muzische professionalisering?"Het is heel belangrijk als daar ruimte voor wordt gegeven. Maar het kan ook door met elkaar een andere manier van werken af te spreken. Veelal is de basis van samenwerking een contract. Als je uitgaat van eigenheid en samenwerken, creëer je een heel andere, meer menselijke basis."