Mariëtte Hamer (SER): ‘Thuiswerken is een blijvertje’

,,Nog steeds een 1,5-meter economie in 2022? Ik kan het me lastig voorstellen. Ik hoop dat we tegen die tijd toch wel een vaccin hebben. Mensen hebben behoefte aan contact. En ik denk ook niet dat de Nederlandse economie zich tegen die tijd helemaal achter de eigen grenzen heeft teruggetrokken. Natuurlijk zijn er nu allerlei beperkingen, maar daar zijn we een té open land voor."

,,Je ziet wel dat we heel afhankelijk zijn van de externe markt. En dat maakt ons ook kwetsbaar. Dus ik verwacht dat de fabricage van sommige, essentiële producten als mondkapjes en beademingsapparaten in Nederland zelf op gang zal komen. We moeten daarin ons eigen plan trekken."

,,Net zoals we dat moeten gaan doen in de digitalisering van de economie. We doen nu allemaal ervaring op met thuiswerken en online vergaderen. Het is één grote proeftuin en ik denk dat daar zeker dingen van overeind zullen blijven. Het kan ons tijd opleveren, ons helpen productiever te worden, omdat we dan bijvoorbeeld minder in de file staan. Daarmee houden we de lucht ook schoner."

'Publieke sector wordt nu sowieso meer gewaardeerd'

,,Een voorwaarde voor thuiswerken is wel dat we de kinderopvang goed hebben geregeld. Dat wás al een speerpunt, maar nu de kinderen steeds thuis zijn, zijn we er met zijn allen achter gekomen hoe belangrijk die opvang is."

,,De publieke sector wordt nu sowieso meer gewaardeerd: we zien elke dag weer hoe belangrijk de mensen zijn die daar werken. Maar we zien ook hoe kwetsbaar sommige werknemers zijn: de flexwerkers, de zzp’ers, de mensen met nulurencontracten. Iedereen is blij dat er voor hen nu een regeling is in deze crisis. En dat is gelijk een wake-up call: hoe gaan we dit in de toekomst inrichten? Dergelijke economische problemen, die al wel speelden, zijn nu opeens extra urgent."

,,Wat me daarin opvalt, is de grote verbondenheid die er nu is in de maatschappij. Die is er meer dan ik had gedacht. Als je kijkt hoe wij ons gedroegen tijdens de eerste vrije dagen toen mensen nog massaal naar buiten gingen, ook in groepen, en hoe we het deden tijdens de afgelopen paasdagen: dat is een groot verschil."

'Sociale partners die hand in hand aan oplossingen werken'

,,We zagen problemen in de economie ook vaak als tegenstellingen: werkgever tegenover werknemer, jong tegenover oud. Maar nu zien we dat we elkaar allemaal nodig hebben. Ik zie de sociale partners hand in hand aan oplossingen werken. Zo moeten we straks samen de werkgelegenheid weer aanjagen. We komen uit een economie waar in sommige sectoren een tekort was aan arbeidskrachten. Nu is er een dreigende, groeiende werkloosheid. Hoe kunnen we dat slim oplossen? Kunnen we mensen omscholen? Daar moeten we nu over nadenken. En hoe houden we de zorg overeind? Je ziet nu veel mensen terug de zorg in gaan, maar we moeten er ook nieuwe mensen voor hebben."

'Economie weer op gang gaan brengen'

,,En hoe kunnen we de werkgelegenheid verder aanjagen? Kunnen we bijvoorbeeld klimaatinvesteringen die al gepland staan, naar voren halen? Zodat er nu al misschien meer mensen zonnepanelen op hun huis kunnen laten leggen. En zijn er dan ook voldoende mensen die dat kunnen doen?"

,,We moeten de economie weer op gang brengen, want economische groei is nodig. Maar dat moeten we doen op een manier dat er werk is voor iedereen. We moeten ervoor zorgen dat we wat we hebben ook met zijn allen verdelen. Laten we zorgen dat we economie en klimaat, mens en natuur, weer met elkaar in evenwicht te brengen. Ik hoop dat we dat durven en kunnen. Dat we de solidariteit die je nu in de maatschappij ziet, vasthouden. Dat we minder met onszelf bezig zijn, maar meer met elkaar.”