Kermisexploitanten wanhoop voorbij: 'Voelt of we niet worden gehoord'

,,Een vrachtwagen die op de snelweg stopt, kan worden weggesleept. Een kermisattractie niet. Als je een attractie met aggregaat en al neerzet, heb je die niet zomaar weg. Of we er echt wat mee afdwingen, moet blijken, maar ik ga in ieder geval liever strijdend ten onder”, vat Ida Oostenenk de actiebereidheid van kermisexploitanten samen in het AD. De Zutphense heeft inmiddels al haar privégeld in haar schiettent zitten. ,,Moet je je voorstellen dat al je geld op is en dat je geen zicht hebt op salaris. Dat is de situatie nu voor mij en veel andere kermisexploitanten.’’

Jaarlijks keuren attracties kost al 3000 tot 4000 euro

Kermisman Remon Bakker uit Deventer heeft zijn Megabooster in de opslag staan. Geen enkele aanwijzing wanneer zijn miljoenenattractie weer de schuur uit mag. Maar de kosten lopen wel door. Voor opslag, verzekering, aflossing. ,,We hebben het materiaal hè? Als je ons voor de gek blijft houden, dan kunnen we niet anders. Mijn trailer is 21 meter. Die alleen al kan de A1 blokkeren.”

,,Horeca, winkeliers: ze kunnen allemaal nog íéts. Wij niets. Maar wij zijn ook die ondernemers die elk jaar, vaak al decennialang, een paar weken in je stad komen”, zegt Hans van Tol van de kermisbranchevereniging Bovak. ,,Alleen het jaarlijks keuren van onze attracties kost al 3000 tot 4000 euro. Als we een jaar overslaan, kost het volgend jaar vier keer zoveel. Dus we moeten wel.”

Geen geld, geen pensioen, alles is weg en de bank blijft komen

Van Tol brengt het afgewogen. Maar de emoties zitten hoog bij de Bovak-bestuurder, zelf eigenaar van een Octopus. Hij hoopt nog steeds op een reikende hand. Op hulp. ,,Normaal start ons seizoen op 1 maart. Nu hebben we nog geen vergunning aan mogen vragen. Eén ding weten we zeker: in oktober hebben we weer geen inkomen. Nog zo’n winter overleven we niet.”

De kermis overleeft, elke winter. Van oktober tot en met februari interen, daarna weer volle bak ertegenaan. Dus overleven, kunnen de gezinnen. ,,Maar nu niet meer”, zegt Van Tol. Hij komt uit Weert en heeft zijn woonwagen uitgezet in Apeldoorn, tussen zijn grootste groep kermismensen. ,,Er is geen geld meer, geen pensioen. Alles is weg en de bank blijft komen. Staatssecretaris Mona Keijzer zegde 10,5 miljoen toe om de winter te overleven. Maar nu puntje bij het paaltje komt, zijn de voorwaarden zo, dat bijna niemand in aanmerking komt.”

Kermisexploitante Ida Oostenenk. Foto: Rob Voss

Geen vergoeding vanwege klein beetje omzet

Bij de kermis gaat bijna nooit iemand failliet, schetst hij. ,,We zijn families. Maar nu kan niemand elkaar helpen. We krijgen een onkostenvergoeding van 1500 euro per bedrijf. Niets vergeleken met onze kosten. Iedereen vergeet dat achter zo’n bedrijf vaak drie generaties schuilgaan. Opa zit nog in de VOF, zoon kan de attractie nog niet overnemen en kleinzoon loopt ook al mee.”

,,Misschien moeten we in een nacht een kermis opbouwen”, denkt Deventenaar Bakker hardop. ,,Gewoon uit protest. Op een plek waar het prima kan. Vorig jaar stond ik op de proefkermis bij Gelredome in Arnhem. We kregen complimenten van de burgemeester. De proefopstelling werkte. Er zijn niet meer besmettingen gekomen. En nu, als dank, krijg ik deze winter geen vergoeding, omdat ik toen een heel klein beetje omzet heb gedraaid.”

Compenseer alle kermisexploitanten, ook het salaris

Vorig jaar kon Ida Oostenenk bij elkaar opgeteld tien dagen haar schiettent openen, waaronder in haar woonplaats Zutphen. Gefrustreerd wijst ze op uitspraken van demissionair premier Mark Rutte deze week bij ONL, een platform voor ondernemers. Kermissen kwamen ter sprake in een vragenuurtje van ONL. Rutte bevestigt dat kermissen blijkbaar veilig kunnen werken. ,,Maar iedere beweging is een risico”, stelt Rutte. ,,We moeten voorzichtig zijn. Mensen gaan er naar toe en botsen toch tegen elkaar op.”

Onbegrijpelijk, vindt Oostenenk. ,,Ik kon wel gillen toen ik het hoorde. Het voelt of we niet gehoord worden. Geen reisbewegingen vind ik prima, maar sluit dan ook parken en bossen. En compenseer alle kermisexploitanten. Niet alleen de onkosten, maar ook het salaris.”

Hoe de komende weken eruit zien? Van Tol valt even stil. Er is geen vooruitzicht. ,,We hebben wel overleg gehad met het ministerie. We willen het netjes doen. Echt waar. We hebben altijd de bevelen opgevolgd. Ik weet echter ook dat acties ondertussen onvermijdelijk zijn. En dan is ons clubje hecht. Iedereen kent elkaar. We hebben veel materieel. Als iedereen de straat op gaat, leggen we heel Europa plat. Maar liever overleven we.”