Succesvol ondernemen en de rafelrandjes: Gert-Jan Dekker, Rataplan

Het begin van Rataplan

Dekker runde twee buitensportwinkels in Den Helder toen hij werd benaderd voor Rataplan. Die retailkennis kwam hem meteen goed van pas. ,,De winkel waarin ik terecht kwam was een soort magazijntje in Den Helder. Ik dacht: het is echt leuk, een winkel met gebruikte spullen! Als we dat nou eens anders neerzetten, een routing maken, evenementen organiseren. Daar ben ik 18 jaar geleden mee begonnen. De toenmalige bestuurder zei: ‘niet te hard van stapel lopen, met deze mensen moet je niet te snel willen schakelen’. Maar die mensen vonden het geweldig! Ik had er 25 in dienst en ze wilden graag meedoen. Als ik op zondag open wilde zijn, stonden ze vooraan. Trots, met het logo op hun kleding.”

De ontwikkeling van kringloop

De kringloopwinkel bestond al 22 jaar toen Dekker bij Rataplan begon. ,,Ik ben begonnen in 2004. Marktplaats was net hip en happening. Ik kreeg te horen dat ik daardoor binnenkort wel zou moeten sluiten. Dat moest ik nog zien. Door Marktplaats gingen mensen denken: ik kan ook best wel gebruikt kopen, de drempel werd enorm verlaagd. Marktplaats heeft er juist voor gezorgd dat kringloopwinkels populairder werden, zeker als ze thuis voor de derde keer struikelden over de gebruikte spullen die zich in de gang hadden verzameld.”

Ikea als trendmeter

Dekker zag ook een ontwikkeling in de spullen die hij verkoopt. ‘Meer klanten, meer spullen. Het begon met donkere meubelen, toen koloniale meubelen en daarna ‘krijt geverfde’ meubelen. We lopen natuurlijk steeds iets achter de trends aan. Als ik door Ikea loop, zie ik wat we over twee jaar gaan verkopen. Kringloop is in de jaren hipper geworden. Het publiek is veranderd. We hebben nog steeds de koopjesjagers en de verzamelaars, maar er is een heel bewust publiek bijgekomen dat koopt vanwege de footprint en omdat we inclusief zijn. We zien meer verschillende personas. Er staan nu ook Jaguars op het parkeerterrein. Zij komen voor kristallen glaasjes, sparen LP’s.”

De brand

Al onze verzekeringen lopen via Zicht: opstal, aansprakelijkheid, wagenpark. We zijn blij met ze. Zij denken mee bij wat wij nodig hebben. Ze hebben ons echt geholpen. We hebben pech gehad met brand. Twee keer brandstichting in Amsterdam. Van het pand waarin de vodcast is opgenomen hebben we zelfs in beeld hoe het is gebeurd: met proppen schieten totdat er brand ontstaat. Een bankstel steekt een auto aan en de auto steekt het pand aan.

Het was heftig, ik voel dat nog steeds. maar we moesten ook snel schakelen. We moesten vervangende ruimte hebben want we konden onze mensen niet naar huis sturen. Daar zijn we heel erg in geholpen door Zicht. Een vervangend pand was snel gevonden en zo kon iedereen weer aan de slag. Ze regelden de schoonmaak en we kregen bevestiging wat er onder de dekking zou vallen zodat een aannemer ook snel aan de slag kon. Het ging gelukkig heel snel allemaal. Zicht biedt de ondersteunende dienst die we op zo’n moment heel hard nodig hebben. En wat fijn is: ze geven eerlijk advies. Als wij iets niet nodig hebben, proberen ze het ons ook niet te verkopen. Dat waardeer ik in een partij met wie ik zaken doe. Zo verzamel ik bedrijven om me heen.

Nu ook 24/7 online

Dekker heeft de online verkoop versneld opgestart tijdens corona. Je kunt nu ook online 24 uur per dag spullen kopen bij Rataplan. ,,We hebben in elke winkel een PostNL-punt voor bezorging. Maar het liefste willen we dat klanten het komen halen in de winkel. We hebben een webshop zodat mensen na zes uur ook nog kunnen winkelen. En onze mensen leren om met hun iPads spullen online te zetten. Is toch een ander soort klantcontact. Je wil net als een normale winkel een seamless ervaring bieden.”

Unieke stukken

Hij heeft er wel mee geworsteld. ,,Ons probleem is: het zijn allemaal unieke stuks, er is geen voorraad van die ene bank of kast. Van elk product hebben we één stuk en dus één foto. We zitten nu op de halve jaaromzet van een winkel. Het streven is voor online de jaaromzet van één winkel aan het einde van dit jaar. We zijn een stichting en dus hebben we geen winstoogmerk. Maar dat wil niet zeggen dat we geen winst maken. Geld dat overblijft gaat in nieuwe winkels. We zien dat we het op meer plekken kunnen doen, meer werkgelegenheid kunnen scheppen, minder CO2-uitstoot kunnen realiseren.” Toen Dekker begon, was er net door TNO berekend dat iedere kilo die een kringloopwinkel verkoopt, een kilo CO2-uitstoot scheelt. ,,Zelfs als je vrachtwagens hebt rijden en mensen spullen komen brengen. Dat is nog steeds zo.”

Rataplan 3.0

De winkels zijn voor Dekker een geweldig vehikel om mensen te laten proeven aan allerlei soorten werk. ,,Inmiddels hebben we Rataplan 3.0, zoals we dat noemen. Een vast architectenbureau bouwt elke nieuwe winkel en daarin zitten altijd horeca en een leslokaal in het midden van de zaal, de Rataplan Academy. Hier worden onze mensen ‘on the job’ opgeleid: een dag school, vier dagen werken. Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt gaan niet meer naar een ROC. Maar het zijn mensen tussen 20 en 30 jaar die een mbo kunnen halen en zo een stap kunnen zetten. Meer mensen kansen geven, onderwijs is daar deel van.”

Vergunningen blijven lastig

Wat ontbreekt er nog? ,,Meer winkels. Het zou helpen als het niet zo lastig is om vergunningen te krijgen. We weten de plekken wel te vinden. We weten welke mensen, hoe lang we nodig hebben om rendabel te draaien. Er is goed contact met UWV en gemeenten. Maar de vergunningen duren heel lang, de omgevingsvergunning is de lastigste. Maar de aanhouder wint. We hopen uiteindelijk over het hele land mensen op deze manier aan het werk te helpen.”