'Die ontslagen waren zwaar, maar nodig'

Hij is de nieuwe topman van de Rabobank en dus verantwoordelijk voor die cultuuromslag. Wiebe Draijer (50) pakt die taak voortvarend aan. Ruim een jaar in functie presenteerde hij de nieuwe strategie, ontnam hij de 106 lokale banken hun zelfstandigheid en kondigde hij het ontslag van 9000 medewerkers aan.

Bent u nu de meest gehate man binnen de Rabobank?

,,De mensen begrijpen de boodschap die ik breng. De onzekere economie en de lage renteniveaus dwingen ons efficiënt te zijn, te concurreren. Deel van de verbeteringsslag die we moeten maken, is onze kosten in lijn te brengen met de concurrentie. Die ontslagen zijn onvermijdelijk. Dat geldt ook voor het vormen van één coöperatie uit de 106 lokale Rabobanken. Dat is het gevolg van de nieuwe eisen die de toezichthouders aan ons stellen. Dat begrijpen de medewerkers. Dat geldt ook voor de nieuwe strategie. De klant moet centraal staan. We willen als coöperatieve bank een belangrijke rol spelen bij de economische ontwikkeling van onze klanten en lokale gemeenschappen. Onze betrokkenheid tonen.''

Kantoren sluiten, mensen ontslaan en de zelfstandigheid afpakken helpen de betrokkenheid?

,,De leden krijgen juist méér invloed op het beleid van de bank. En het is niet zo dat we hier vanuit Utrecht (het hoofdkantoor, red.) alles aansturen. De lokale banken bepalen zelf hoe ze hun klanten bedienen. Ook na de reorganisatie houden we de meeste kantoren van alle banken en we bereiken mensen ook op andere manieren. Via de app kun je bijvoorbeeld communiceren met een medewerker.''

Draijer was, voor hij bij de Rabobank begon, voorzitter van de Sociaal Economische Raad: het adviesorgaan voor de regering op sociaal economisch terrein. Daarvóór was hij consultant bij organisatie- en adviesbureau McKinsey. Daar adviseerde hij ook over strategie, maar op afstand van het personeel. Maar nu hij zelf de verantwoordelijkheid draagt, kiest hij ervoor om dicht bij de mensen te staan.

Kon u slapen, de nacht voordat u de ontslagen aankondigde?

,,Het was best wel zwaar. Ik ben bewust hier op de vloer tussen de mensen gaan staan. Ik heb ze ook in de ogen gekeken. Er was begrip voor de aanpassing die we moeten doorvoeren. Maar de verhalen die je hoort en de kritiek die je krijgt zijn zwaar. En om uw vraag te beantwoorden: ik heb wel geslapen.''

Merkt u het verschil met de tijd dat u consultant was?

,,Ik behoor tot de leiders van de nieuwe generatie. Ik stel me open en benaderbaar op, ook voor kritiek.'' Letterlijk benaderbaar, want Draijer verhuisde zijn kantoor van de hoogste verdieping naar een plek net boven de kantine, waar de mensen hem kunnen zien zitten. ,,En bij de lunch schuif ik soms aan bij de medewerkers en praat ik met hen.''

En vallen de gesprekken stil als de hoogste baas aanschuift?

,,Nee. Door zelf open te zijn, krijg je ook openheid bij de mensen. Ik wil dat de mensen iets zeggen als ze het willen zeggen. We zitten in een enorme cultuuromslag. Vroeger was de bank erg gesloten. Medewerkers vinkten lijstjes af en dan was het goed. Maar zo func-tioneert een bank niet; de werknemers moeten meer vertrouwen ervaren. Ik heb er vertrouwen in dat ze zich goed gedragen. Er zullen vast fouten worden gemaakt. Dat voorkom je niet door alles af te vinken. Vertrouwen in de mensen is belangrijk.''

De klant staat voortaan centraal. Hoe ga ik dat merken als klant?

,,Wij streven niet naar een maximale winst. We nemen genoegen met een kleine marge op onze producten. Dat is in het voordeel van onze leden. En we zijn er steeds voor de klant. Dat uit zich ook in onze lokale betrokkenheid. We hebben heel veel kleine ondernemers als klant. We willen een financieel regisseur zijn voor hen. We helpen ze met het vinden van financiering, brengen ze in contact met lokale investeerders bijvoorbeeld. We stellen ons lokale netwerk open. Zo dragen we ook bij aan de economische versterking van de gemeenschap. Een belangrijke taak van een coöperatieve bank.''

Nog even over 'de klant centraal'. Geldt dat ook voor de kleine ondernemers met rentederivaten?

,,Ik ben daar zelf diep ingedoken en ik ben er van overtuigd dat we het goed willen oplossen voor de klant. Laatst stond in jullie krant een verhaal met aantijgingen dat we valsheid in geschrifte zouden plegen bij de afhandeling van die dossiers. Dat is niet uit ons eigen onderzoek gebleken. We zijn nog in gesprek met enkele honderden mensen die niet tevreden zijn over de oplossing die wij hebben geboden - dat op een totaal van 8000 ondernemers die een rentederivaat hadden. Dat is 1 procent van ons zakelijk klantenbestand. Ik hoop heel erg dat we dit dossier snel kunnen sluiten.''

Hoe zit het met de ambities als food- en agribank?

,,Daar hebben we ook de missie bij te dragen om de wereldbevolking te voeden. In het buitenland worden we als een belangrijke partner gezien bij het oplossen van het voedselprobleem. We helpen 3 miljoen kleine boeren in Afrika met het opzetten van coöperaties en andere zaken waardoor ze zelfstandig kunnen blijven en kunnen blijven boeren.''