Pieter Zwart: Coolblue bijna op 1 miljard omzet

Elke dag rinkelt de wekker - of liever, zoemtde telefoon - klokslag 7.15 uur. Dan hijst Coolblue-baas Pieter Zwart (38) zich in trainingsoutfit. Een kwartier later opent hij de voordeur van zijn penthouse in Rotterdam voor twee, steeds wisselende, collega's. Om samen een potje te zweten.

Regelmaat

,,Ik houd van structuur. Regelmaat geeft mij rust en houvast. Bovendien vind ik sport een goede manier om elkaar beter te leren kennen. En vriendschap is een van de kernwaarden van ons bedrijf. Ik heb de luxe van een gym aan huis. Daarin gaan we samen rennen, liften, springen; kortom alle dingen die je doet in een sportschool. Vervolgens maak ik voor ons een smoothie, spring onder de douche en is het hophop naar kantoor.''

Bokito

Dat huist op de bovenste etages van een zakenkolos pal tegenover Rotterdam CS. Blikvangers: aparte vergaderruimtes geïnspireerd op het gorillaverblijf van Bokito, de ballenbak van IKEA en een Feyenoord-tribune. In de hagelwitte hal leven vier medewerkers - allemaal in skinny jeans, sneakers en hip shirt - zich uit achter een pingpongtafel. Boven hun hoofden een monitor met daarop de actuele vertrektijden van de treinen vanuit 010. Maar het scherm laat niet alleen zien dat de Intercity Direct naar Amsterdam vier minuten is vertraagd, het vertelt ook hoeveel bestellingen er gisteren geplaatst zijn (17.744) en vandaag (9.505). Verder is er plaats voor het record: 30.299 orders, op 19 december 2016.

Recordomzet

Zwarts webwinkel, die hij vijftien jaar geleden bedacht met twee vrienden, grossiert in indrukwekkende statistieken. Het bedrijf telt drieduizend - veelal jonge - werknemers (gemiddelde leeftijd 27), kreeg vorig jaar tachtigduizend sollicitaties en koerst af op een recordomzet van zeker een miljard euro. Daarnaast is het assortiment groter dan ooit: klanten kunnen kiezen uit tachtigduizend producten, voornamelijk elektronica en witgoed, maar ook koffers en speelgoed.

Totale controle

Als Pieter Zwart, geschat vermogen volgens Quote 165 miljoen, gevraagd wordt wat het goedkoopste en duurste artikel is, moet hij gokken. ,,Ik weet natuurlijk niet welke babyfoon gisteren is toegevoegd; totale controle heb ik leren loslaten. In plaats daarvan neem ik rammend slimme, jonge, getalenteerde mensen aan die op het grensvlak van techniek en gevoel het verschil maken. En die dat soort informatie wel paraat hebben.''

Maar hij wil zich niet laten kennen en zijn schatting komt verrassend dicht in de buurt van de werkelijkheid. ,,Duurst: een set fotolenzen van 19.999 euro (prijs klopt, maar het gaat om de nieuwste Samsung-tv, red.). Goedkoopst: beschermhoes van 8 euro voor je telefoon (artikel klopt, maar de prijs is 2,99, red.).''

Denk je weleens: wat moet een mens met een barometrische hoogtemeter of koelbox met ventilator?

,,Nee. Nooit. Uiteindelijk komt de vraag naar producten altijd bij de klanten vandaan. Zij willen zo'n hoogtemeter. Wij denken vervolgens: mooi, dat gaan we dan faciliteren. Leveren, uitleggen welke het beste is en hoe het apparaat gebruikt moet worden.''

Wat koop je zelf?

,,Ik ben een sucker voor gadgets. Schaf altijd de nieuwste dingen aan. Zo'n beetje alles wat je maar kunt bedenken. Het is niet dat zo dat mijn huis een geavanceerd domoticapaleis is vol slimme stekkers en sensors. Maar ik geef wel veel geld uit aan consumentenelektronica. Ik wil de nieuwste iPad hebben, de laatste laptop en als eerste de meest recente smartphone. Vraag me niet waarom, ik vind dat gewoon leuk. Er is alleen één regel: voor elke gadget die ik meesleep naar huis, moet er ook een uit. Anders slibt de boel dicht. Mijn laatste aanwinst: een IP-camera die je ergens buiten hangt en waarmee je met je telefoon op afstand kunt inloggen om te zien wat er gebeurt. Ik weet nog niet waar ik hem ga ophangen. Misschien wel bij mijn vakantiehuis.''

Waar staat dat?

,,Ergens waar de zon schijnt. Eens in de twee maanden vliegen we ernaartoe. Maar ik vind het niet relevant om te melden waar het precies is. Om diezelfde reden vind ik het onnodig om uit te weiden over mijn vrouw en kinderen. Zij hebben niet gekozen voor mijn beroep of de belangstelling voor het bedrijf. Ze zitten niet te wachten op aandacht.''

Is je leven veranderd door het succes van Coolblue? Doe je nog zelf boodschappen?

,,Natuurlijk. Ik doe alle gewone dingen, net als ieder ander. Ik ga naar Albert Heijn en naar de bakker. Op vrijdagmiddag drink ik ook weleens een glas in de Rotterdamse Biergarten. 's Avonds vind ik het leuk om liedjes te zingen achter de piano of om Netflix te kijken. Dezelfde grote series waar iedereen het over heeft. En sinds kort schroef ik de HelloFresh-maaltijd in elkaar. Dat is best bijzonder, want ik kon niet koken, had het ook nooit gedaan. Ik baalde daarvan, vond het ontzettend kinderachtig van mezelf dat mijn vrouw dat vaak moest doen. Leven is een teamsport. Ik heb me er daarom toe gezet te leren koken. Gelukkig zijn de handleidingen van die versboxen Pieter-proof.

,,Wat ik opmerkelijk vind: sommige mensen hebben een mythisch beeld van mij gekregen. Alsof ik ineens compleet anders leef. Voor mijn gevoel ben ik dezelfde gebleven, veranderd is hoe mensen naar mij kijken. Af en toe lijkt er meer afstand dan voorheen. En ik snap dat het voor sommigen lastig is voor te stellen dat ik me geen zorgen om geld hoef te maken. Hallo, ik ben een gewone Rotterdammert! Ik zit vanwege allerlei overleggen misschien meer in een taxi dan de gemiddelde Nederlander, maar ik heb geen chauffeur. Sterker: ik ga vaak met de metro naar kantoor.

,,Ik kom tussen de middag weleens spontaan terug met een combinatie van Oger, die zit hier om de hoek. Ik houd van zijn kleding, was als student al fan toen ik het eigenlijk nog niet kon betalen. En soms denk ik: het kan me geen reet schelen, ik neem die hotelkamer van 600 euro, ik ben er nu toch. Maar weet je wat het is: die kamer wijkt niet veel af van andere, hij is misschien 3 meter langer. Verder loop ik langs dezelfde man bij de receptie, zit aan hetzelfde ontbijt, in dezelfde zaal met dezelfde muziek in dezelfde straat als wanneer ik een kleinere kamer had gekozen. Ik weet - om met Multatuli te spreken - dat de wereld plat is als je er van boven naar kijkt, maar uiteindelijk zijn ook op de grond de verschillen heel erg klein.''

Is er ook een keerzijde van succes?

,,De downside van verantwoordelijkheid krijgen, is dat je die ook moet nemen. Ik moet gedisciplineerder en gestructureerder leven dan voorheen. Een sabbatical zit er voor mij niet in. Ik hoor vrienden regelmatig zeggen: ik ga er een half jaartje tussenuit. Dat heb ik niet. Het vrijblijvende bestaat voor mij nu niet.''

Hoe ziet een gestructureerde dag op kantoor eruit?

,,Na mijn workout en het checken van mijn mail volgt om 10 uur een demonstratie. Dat is een fenomeen. Er zijn hier achttien development teams bezig met nieuwe tools op en achter de website. Betere routes, andere knoppen, nieuwe logistieke plannen. Zo'n demonstratie is geen gelikte show, de makers presenteren zelf wat zij bedacht hebben. Afhankelijk van het onderwerp zitten er tien tot vijftig mensen naar te kijken. Per dag zijn er drie demonstraties. Daarnaast werk ik zeker tien meetings af. Met mensen in mijn team en met zakenrelaties. En 's avonds is er vaak sociale druk vanuit Coolblue. Ik sta zo'n drie avonden per week op een podium of voor een zaal van vijfhonderd man om lezingen of gastcolleges te geven. De vraag is of dat werk genoemd kan worden. Ik vind het gezellig, er is niks leukers dan over het bedrijf praten. Bovendien kan ik toch niet stilzitten. Een keer per maand zit ik in het vliegtuig. Op weg naar Google bijvoorbeeld. Of naar Samsung in Korea. Niet om in te kopen. Puur relatiemanagement.''

Coolblue is bijna synoniem aan jong. Is er ook plek voor 50-plussers?

,,We hebben er verschillende in dienst. Zij brengen rust en ervaring met zich mee en een groot netwerk. Maar wij vragen veel digitale vaardigheden en jongeren gaan daar vaak makkelijker mee om. Bovendien geldt hier: waar je vandaag mee bezig bent, kan morgen alweer helemaal anders zijn. Dat moet je wel leuk vinden. Ik denk dat voor oudere werknemers in het algemeen geldt dat ze moeten zorgen dat hun skills actueel blijven.

,,Hoe je het wendt of keert: de wereld verandert. Transformeert van analoog naar digitaal. Dat valt niet te stoppen, dat gaat alleen maar sneller. Om in die dynamische omgeving relevant te blijven, moet je jezelf nieuwe vaardigheden aanleren en slimme keuzes maken. Ik bedoel: chauffeur is geen toekomstbestendige baan. De zelfrijdende auto is er eerder dan iedereen verwacht. En voor we het weten kun je alles in je huiskamer aansturen met je stem. Dan roep je: wat voor weer wordt het morgen? En je krijgt antwoord. Meer mensen dan ooit hebben straks toegang tot technologie. Daardoor wordt de wereld democratischer en maakbaarder.''

Schrik je weleens wakker van de omvang van je bedrijf en je verantwoordelijkheid?

,,Nee. Ik ben niet van de ene op de andere dag in deze positie beland, ik heb jaren kleine stapjes gezet. Het is mijn vak om het bedrijf op te schalen, daar past angst niet goed bij. Ik ken wel twijfels bij het nemen van beslissingen en vraag me continu af waar het verbeterpotentieel zit. Maar angst is iets anders en kent geen waarde in een logische omgeving. Als je dubbelklikt op angst verdwijnt die emotie vanzelf, dan worden dingen rationeel en concreet. Het is een kwestie van blijven nadenken. Moet ik bang zijn voor brand in het magazijn? Nee. Er hangen sprinklers en bovendien is er goed toezicht. Ik ben bang voor een auto die te hard rijdt of voor een ziek kind. Voor waar ik naartoe wil met het bedrijf is geen ruimte voor angst.''

Wat is jouw doel dan?

,,Bij mijn ambitie hoort geen getal. Ik wil zo'n grote klanttevredenheid bereiken dat we een voorbeeldbedrijf worden voor andere. Dat banken, overheden en verzekeringsmaatschappijen zeggen: hoe ze daar met klanten omgaan, dat willen wij ook. Dat doel bereik ik alleen maar door te luisteren en door op te schrijven wat klanten zeggen en daarmee aan de gang te gaan. Willen ze nog sneller hun bestelling? Bestaat er behoefte aan fysieke winkels? Willen ze persoonlijke uitleg? We luisteren en handelen. Kortom: het is niet zo creatief wat wij doen. We zijn veel minder hemelbestormend dan velen denken. Maar zo krijg je tevreden klanten die veel spullen kopen. Het liefst in heel Europa. We richten ons nu op Franstalig België. Vijftien mensen zijn al een jaar bezig met de voorbereidingen. Een gigantische klus. Alles moet worden vertaald. Van de grapjes op de doos tot de handleiding en beschrijvingen op de site.''

Is er meer dan alleen verkopen? Een Pieter Zwart-fonds?

,,Nee, zoiets bestaat nog niet. Er zijn wel allerlei initiatieven die ik tof vind en die ik financieel steun. Ik stimuleer digitaal onderwijs en sponsor natuurhistorische projecten.''

Zo sponsorde Pieter Zwart - met een half miljoen uit eigen zak - de komst van de T-Rex Trix naar Naturalis in Leiden. Hij houdt van rariteiten, vooral als ze uit een andere tijd en een ander universum komen. Zwart betaalde een bedrag ter waarde van een middenklassehuis voor een stukje steen afkomstig van de maan. Tot zijn trofeeën behoort ook een meteoriet, en nu jaagt hij op de moonboot waarin de eerste stappen op de maan werden gezet.

Wat is er zo mooi aan die voorwerpen?

,,Mooi? Het is kapot fascinerend! Er gaan hele verhalen en drama's en miljoenen jaren achter schuil. Het duurde ongelofelijk lang voordat we überhaupt op de maan terechtkwamen. Avonturiers, wetenschappers hielden zich er mee bezig. En dat ligt hier dan gewoon op de vensterbank. Waanzinnig. Ik wil een soort collectie opbouwen en daarmee het theater in. Het is toekomstmuziek, maar dat gaat gebeuren. Niet digitaal of met ingewikkelde presentaties, maar gewoon ouderwets verhalen vertellen.''