Ceo Wouter Kolk (Ahold Delhaize): 'Wij zijn het Ajax van de retail'

Het gaat goed met Ahold Delhaize. De winst steeg dit jaar van 334 naar 693 miljoen. Is corona voor dit bedrijf, plat gezegd, een zegen?

,,Toen corona uitbrak, begonnen veel mensen te hamsteren. Ineens was het net zo druk als met kerst. Daar werken we normaal weken naartoe. Er zijn niet eens zoveel meer klanten, maar de klanten die komen, kopen meer. We hebben natuurlijk ook last van corona. In Griekenland missen we alle toeristen. In Roemenië zitten we met name in de grote steden en missen we de inkomsten van de forenzen. En de Albert Heijn to go’s op de treinstations in Nederland doen het ook minder goed.”

Maar dat wordt dus ruim gecompenseerd door de supermarkten en de online verkoop.

,,Over de gehele linie zitten de onlineverkopen 60 procent in de lift.”

Ineens bleek een baan als vakkenvuller een vitaal beroep…

,,Dat doet wel iets met de eigenwaarde van ons personeel. Een van onze medewerkers zei: ‘ik ben niet meer gewoon een vakkenvuller; ik ben belangrijk’. Ik dacht: hè, hè. Eindelijk wordt het belang van wat wij doen onderkend.”

Hoe gaat het met de omzet van Gall & Gall? Ook goed, vermoed ik?

,,De omzet steeg, maar je moet ook incalculeren dat de horeca maanden wegviel. Wat vooral opviel, is dat er zo veel bakproducten en eieren werden gekocht tijdens de lockdown. En er was een run op toiletpapier. In het begin van het jaar was het onzeker of Europa de grenzen zou sluiten voor goederenvervoer. Als dat was gebeurd, hadden we een probleem gehad.”

Lag u daar wakker van?

,,Nee. Ik heb me juist voorgenomen goed te slapen in deze tijd. We hebben een crisisteam, samen bespreken we wat te doen in moeilijke situaties. Als ik in paniek raak, dan heeft niemand wat aan me.”

U bent geen piekeraar?

,,Als ik ergens aan denk, stuur ik een whatsapp naar iemand die eraan kan gaan werken. Als ik die twee blauwe vinkjes zie, ben ik het kwijt.”

Hoe controleert u vervolgens of iets ook echt gebeurd is?

,,Ik ga ervan uit dat het gebeurt.”

En als dat niet zo is?

,,Dan raak ik teleurgesteld of, in het uiterste geval, word ik boos. Ik heb er geen moeite mee als iemand vooraf zegt: dat kan ik niet, of ik heb het te druk. Maar niet achteraf. Ik probeer een sfeer van openheid en transparantie te creëren waarin mensen eerlijk kunnen zijn.”

Hoe doet u dat?

,,Als iemand de baas is bij bol.com, Albert Heijn of Delhaize dan geef ik de sleutels van de tent en ga ik niet voortdurend lopen checken. Die verantwoordelijkheid en veiligheid voelen ze ook. Ik wil op een gelijkwaardige manier met elkaar werken. Dan krijg je goede gesprekken. Ik vraag ook vaak waar mensen mee zitten, waar ze tegen opzien, waarmee ze worstelen. Ik stel vragen. Maar ik ga niet hun werk overnemen. Het helpt als je jezelf kwetsbaar opstelt.”

U bent ook een vertrouwenspersoon?

,,Ik probeer close te zijn.”

Wat is de belangrijkste eigenschap van een goede leider?

,,Het vermogen situaties goed aan te voelen. Zelfs via Zoom kun je merken aan iemands stem of houding of er iets is. Die signalen moet je serieus nemen. Ik ben heel open, soms misschien te open. Ik vertel altijd net even iets te veel. Mijn team weet alles. Ik vind het belangrijk dat ze weten in welke context we opereren. Ik wil dat zelf ook weten. Waarom doen we iets? Waar gaan we naartoe? Ik kan niet zomaar een opdracht uitvoeren, zonder te weten waarom. Dus dat verwacht ik ook niet van mijn team.”

Wat voor fouten hebt u als leider gemaakt?

,,Een fout was dat ik te veel bezig was met het afzonderlijke succes van de merken binnen mijn portefeuille. Dat ging lange tijd goed, maar op een gegeven moment zag ik dat we niet verder kwamen. Ik moest me meer richten op het schaalvoordeel dat we als concern hebben. Om te kunnen concurreren met merken als Lidl en Amazon moeten de merken binnen Ahold Delhaize samen optrekken, met elkaar nieuwe producten en diensten ontwikkelen. De Nutri-Score bijvoorbeeld, dat is een classificatiesysteem om voedsel in te delen naar gezondheidsfactoren. Dat heeft Delhaize met de Belgische overheid succesvol geïntroduceerd. Dat wiel hoeft Albert Heijn dan niet opnieuw uit te vinden.”

Houdt u zaken en privé gescheiden?

,,Liever wel, maar ik zit in een business waar iedereen een mening over heeft. Mijn dochter zegt weleens: pap, ik heb nog een goede spaaractie. Of een vriend oppert: ik heb nog een goed idee voor een product. Dat gaat natuurlijk altijd door. Maar in principe probeer ik werk en privé strikt gescheiden te houden.”

Met corona is dat niet makkelijker geworden.

,,Mijn kinderen zien nu voor het eerst wat ik doe. Vroeger was ik de helft van de week op reis. Nu heb ik sinds januari de mensen in de landen waarvoor ik verantwoordelijk ben al niet meer gezien. Ik zoom, maar ik mis het directe contact. Van de zomer was ik te gast op een congres. Het was een verademing om weer eens mensen te zien zitten in de zaal, mensen die op je reageren.”

U werd tijdens dat congres geïnterviewd. U raakte geëmotioneerd toen de interviewer naar uw vader vroeg.

“Mijn vader is op 54-jarige leeftijd gestorven; ik was 20. Het was die week precies 35 jaar geleden dat hij overleed. Ik ben nu zelf 54, en ik heb altijd de ambitie gehad ouder te worden dan mijn vader. Toen de interviewer plotseling over mijn vader begon, leek het alsof hij voor me stond. Ik vind het niet erg om geëmotioneerd te raken in het bijzijn van anderen. Ik kan goed dicht bij mijn gevoel komen. Ik heb het ook weleens in een meeting. Dan zeg ik: jongens, ik weet niet wat we aan het doen zijn, maar het voelt niet goed. Gelukkig heb ik genoeg zelfvertrouwen om dat te kunnen zeggen.”

Ik krijg het gevoel dat alles u een beetje komt aanwaaien. Is dat ook zo?

,,Ik heb nog niet verteld dat ik enorm drammerig kan zijn. En ik ben ambitieus, maar ik ben ook heel happy met wat ik doe. Ik ben nooit bezig met de volgende baan. Het gaat me niet om het klimmen; ik wil gewoon genieten van wat ik doe. Dat heeft denk ik te maken met de vroege dood van mijn vader. Ik wil nú genieten. En dan kan ik ongeduldig worden als iets me niet snel genoeg gaat.”

Wat zijn uw zwaktes?

Lachend: ,,Rode wijn en chocola. Nee… zonder gekheid: ik hoor weleens dat ik thuis wat afwezig kan zijn. Mijn vrouw zegt dat ik niet altijd even goed luister. “Wat gaat je kind nou precies studeren, Wouter? You’re still in work mode!”

Praat u ook over het werk van uw vrouw?

,,Natuurlijk. Zij werkte bij de Financial Times in Hongkong en momenteel werkt ze voor TedxAmsterdam Women. Ze hamert enorm op diversity en inclusion. Dat is ook voor mijn baan belangrijk.”

Een punt dat bij Ahold Delhaize nog wat aandacht behoeft, toch?

,,Wij moeten een afspiegeling zijn van de maatschappij. Onze winkels zijn een goede dwarsdoorsnede van de samenleving.”

En op de hoofdkantoren?

,,Daar vertegenwoordigen we waarschijnlijk meer de academische wereld. De mannen zijn in de meerderheid. Dat moet anders, maar we kunnen niet zo snel schakelen. Er is niet zo veel talent op senior niveau; het moet uit eigen kweek komen. Ahold Delhaize is het Ajax van de retail. De baas van de Action is opgegroeid bij ons. De baas van Hema komt hiervandaan. Daar zijn we supertrots op. We gebruiken nu steeds vaker de winkel als opleidingsplatform. In de traineeships krijgen we daardoor een veel diverser aanbod. Ik doe altijd de eerste lunch met de trainees. Vroeger waren dat allemaal jongens en meisjes van Het Baarnsch Lyceum, maar die tijden zijn voorbij. In de generatie hierna zullen we gelukkig veel meer diversiteit zien op managementniveau.”

Consumenten verwachten dat grote bedrijven maatschappelijk stelling nemen. Hoe doen jullie dat?

,,Dat vind ik heel moeilijk. De oude meneer Heijn zei altijd: we zijn een kruidenier, we zijn geen kerk en geen politieke partij. Van nature komt iedereen bij ons over de vloer. We hebben in Nederland tweehonderd nationaliteiten; ik denk dat ze allemaal bij ons werken. Ik wil er voor iedereen zijn. Maar als ik voor iets stelling neem, is dat altijd ook tegen iets.”

U kunt de consument wel stimuleren om de juiste keuzes te maken.

“Dat doen we ook. Maar je blijft een winkel voor iedereen. Neem bijvoorbeeld de discussie over de verkoop van tabak. Een op de vier klanten koopt bij ons tabak. Het heeft geen zin om als enige supermarkt te zeggen: wij verkopen geen tabak meer. Nu de overheid heeft besloten dat we het straks als branche niet meer mogen verkopen, vind ik het wat anders. Dan doe je het met elkaar.”