Onderzoek Van Lanschot: ondernemers denken weer aan groei

Van Lanschot is de oudste gespecialiseerde private bank van Nederland en doet al jaren onderzoek naar ondernemerschap. Uit het meest recente onderzoek komt duidelijk naar voren dat ondernemers dankzij de aantrekkende economie langzaam maar zeker weer durven te denken aan groei. In 2017 is dat 71,5 procent van de ondernemers, tegenover 63 procent van de ondernemers in 2016.

Overdragen of niet?

Doordat het weer goed gaat met de economie, komen veel ondernemers op een kantelpunt: blijven ze alles zelf doen, of worden er taken overgedragen? Mark Buitenhuis, regiodirecteur en verantwoordelijk voor de ondernemerstak binnen Van Lanschot, legt uit dat dit verschilt per ondernemer. Zo kent hij een ondernemer die toch besloot de boel weer zelf te doen, omdat hij merkte dat de resultaten terugliepen.

,,Maar aan de andere kant ken ik ook een ondernemer die vijf bedrijven met vijf MT’s aan elkaar heeft geknoopt en daar enorm veel baat bij heeft”, vertelt Buitenhuis. Overdrachtsproblematiek is iets waar veel ondernemers binnen familiebedrijven tegenaanlopen. ,,Hoe zorg je ervoor dat de volgende generatie goed voorbereid wordt, hoe stoom je ze inhoudelijk klaar?” Toch zijn er volgens Buitenhuis genoeg mogelijkheden. Zo kunnen familieondernemers er bijvoorbeeld aan denken om een deel van het bedrijf al over te dragen aan de kinderen, maar het bestuur nog in eigen hand te houden.

Single-ondernemers versus serieondernemers

Van Lanschot ondervroeg zowel single-ondernemers als serieondernemers. Maar wat is het verschil? Een serieondernemer bedenkt voortdurend nieuwe ideeën en start daarmee steeds nieuwe bedrijven. Een voorbeeld daarvan is Michiel Muller, oprichter van Picnic. De single-ondernemer komt met een sterk idee, start een bedrijf en blijft binnen dat bedrijf een belangrijke rol spelen. Veel single-ondernemers staan aan het hoofd van een familiebedrijf. Bijvoorbeeld Reynier van Bommel, CEO bij Schoenfabriek Van Bommel.

Het onderzoek laat zien dat elke ondernemerssoort weer andere verwachtingen, plannen en motivaties heeft. Op de vraag waarom zij hun bedrijf zijn gestart, staat bij single-ondernemers ‘uitdaging’ bovenaan in de top 3. Bij serieondernemers staat ‘passie’ vaker bovenaan. Nog duidelijkere verschillen zijn te zien als er wordt gekeken naar eventuele verkoop van het bedrijf. Bijna een derde van de serieondernemers (29 procent) verwacht het bedrijf te verkopen aan een strategische koper, terwijl de single-ondernemers eerder verkoop binnen het bedrijf verwacht (26,5 procent).

Verruimde blik

Buitenhuis beaamt dit. ,,De ratrace van de crisis is voorbij en je ziet dat ondernemers hun blik nu weer gaan verruimen.” Wat overigens niet betekent dat ondernemers nu massaal bedrijven kopen of verkopen.

,,Bij familiebedrijven kan een exitplan bijvoorbeeld ook gaan over het overdragen aan de volgende generatie. In alle gevallen geldt: hoe eerder je erover nadenkt, des te beter het proces straks zal lopen.” Het is daarom volgens Buitenhuis verstandig om dit soort zaken tijdig te bespreken met een adviseur. ,,Dat geeft rust.”

Sparen

Als het op sparen aankomt valt het volgende op: maar liefst 59 procent van de single-ondernemers zien sparen als belangrijk onderdeel van de privévermogenopbouw. Serieondernemers kiezen vaker voor beleggen in aandelen, waarbij vooral beleggen in vastgoed populair is. Zo’n 54,7 procent van de serieondernemers kiest hiervoor, tegenover slechts 32,5 procent van de single-ondernemers. Ook opmerkelijk: van de ondervraagden is een serieondernemer twee keer zo vaak miljonair dan een single-ondernemer.

Bij familiebedrijven is het privéleven vaak sterk verweven met de zakelijke kant. Op de vraag wat de voornaamste drijfveer is om te gaan ondernemen, antwoordt maar liefst 43 procent van de ondervraagde ondernemers met een familiebedrijf dat ze graag het voorbeeld van de ouders wilden volgen. Ook de financiële doelen op privégebied hangen hiermee samen: op de eerste plaats staat het behoud van het vermogen om door te geven aan de kinderen (43 procent). Ongeveer 35,5 procent vindt een goed pensioen belangrijk. Bovendien is voor tweederde van de ondervraagde ondernemers met een familiebedrijf sparen nog steeds het belangrijkste onderdeel van hun privévermogenportefeuille.

Familiebedrijven door de jaren heen

In 2014 en in 2016 werd door Van Lanschot ook onderzoek verricht onder familiebedrijven, waar opvallende dingen in naar voren komen. Zo zijn thema’s met betrekking tot personeel waar familiebedrijven zich zorgen om maken in de loop der jaren verschoven. In 2014 waren de grootste zorgen verlies van werkgelegenheid (48,2 procent) en pensioenregeling (46,4 procent). In 2016 en ook in 2018 zijn deze percentages beduidend lager. Verlies van werkgelegenheid staat in 2018 nog op 44,4 procent en pensioenregeling zelfs op 39,3 procent.

Zorgen die juist nu spelen en eerder veel minder, zijn het vinden van geschikt personeel (van 62,1 procent in 2014 naar maar liefst 70,5 procent in 2018) en het binden en vasthouden van personeel (van 46,6 procent in 2014 naar 54,5 procent in 2018). Dit zou te maken kunnen hebben met de aantrekkende economie, waardoor werknemers meer durven te ‘bewegen’ en sneller van baan veranderen.

Technologie

Een van de opvallende uitkomsten van het onderzoek van dit jaar is dat zo’n 48% van de ondervraagden zich zorgen maakt dat ze onvoldoende kunnen inspelen op nieuwe technologie. Binnen familiebedrijven spelen deze zorgen ook, maar bleek uit het onderzoek nog iets moois: ,,Veel bedrijven zetten technologie in om kosten te besparen. Bij familiebedrijven wordt technologie juist gebruikt om de service of de klantrelatie te verbeteren.” Veel ondernemers, en met name familieondernemers, zijn heel erg bezig met relaties op de lange termijn en het opbouwen van relaties met de klant, legt Buitenhuis uit. ,,Dat vond ik een mooie uitkomst.”