Hoe Dommelsch langzaam maar zeker verdwijnt

Op de tap bij de voetbalclub in Dommelen? Hertog Jan. In een rits kroegen op de Markt in Valkenswaard? Hertog Jan. Zelfs in het hart van de gemeente waar al sinds 1744 bier wordt gebrouwen en waar het merk decennialang een monopolie had, is Dommelsch compleet weggevaagd.

,,Zelfs de gemeente doet er aan mee, ook in cultureel centrum De Hofnar is Dommelsch verdwenen'', moppert Valkenswaardenaar Henk Hovens, schrijver van een boek over het oer-Brabantse merk. Biermoloch AB Inbev ziet het niet meer zitten met Dommelsch, de biervertegenwoordigers proberen al enkele jaren om kroegbazen met aantrekkelijke kortingen te verleiden tot een overstap op andere Inbev-merken, Jupiler en Hertog Jan.

Stille dood

Met succes. In 2014 was twaalf procent van elk biertje dat in Brabant werd getapt of gedronken van Dommelsch, eind vorig jaar was dat nog maar iets meer dan vijf procent. Daarmee is het merk in de provincie net zo groot, of klein, als Grolsch en moet het Brand, Heineken, Hertog Jan en Jupiler ruim voor zich dulden. En Bavaria natuurlijk. Toch is het nu vooral Hertog Jan dat het grootste gevaar vormt voor Dommelsch.

Vanaf de tweede helft van de jaren 80 werd flink ingezet op Dommelsch. Met prijswinnende tv-reclames begeleid door de slogan 'Maar wij hebben Dommelsch', de sponsoring van festivals en concerten werd het bier volop in de schijnwerpers gezet. Maar voor Dommelsch is al jarenlang niet of nauwelijks reclame gemaakt, de uithangborden zijn bij kroegen uit het straatbeeld verdwenen. Na meerdere grote overnames op de internationale biermarkt is Dommelsch een wel erg kleine speler geworden.

,,Dat het bij AB Inbev over Dommelsch ging, kan ik me niet heugen", zegt biermarktkenner Robert Jan Vos, analist bij ABN Amro. In jaarverslagen waarin de merken staan opgesomd, wordt Dommelsch al jarenlang niet genoemd. Wordt het merk verkocht of sterft het een stille dood? ,,Er zijn geen plannen bekend om merken te schrappen. Voor AB Inbev gaat het om een heel klein merk. Zelfs Nederland is onbelangrijk voor het totaal van het concern.''

Donder

Bierkenner Hovens constateert dat niet meer op drie paarden wordt ingezet, maar op twee: Jupiler en Hertog Jan. ,,Ze geven er geen donder meer om. Het is van een landelijk merk een regionaal merk geworden.'' Het aandeel Dommelsch in buurprovincie Zeeland is 0,33 procent, dat van Heineken is er ruim veertig procent. AB Inbev zegt in te zetten op merken in de topklasse en super-topklasse: Hertog Jan en Jupiler, Corona en Leffe.

Dommelsch behoort niet tot die eerste categorie, aldus de brouwer. ,,We blijven Dommelsch echter wel brouwen, om in de nog steeds grote lokale vraag te voorzien.''

Het merk Dommelsch mag dan verschrompelen, volgens Inbev blijft de brouwerij 'van groot belang'. In Dommelen wordt Hertog Jan gebrouwen, de enige plek waar de pilsener van dit merk wordt gemaakt. En biertanks worden er gevuld met Jupiler, dat dus niet alleen uit Jupile komt. Bovendien staat in Dommelen de enige lijn ter wereld waar de biervaatjes voor thuistapjes van de Philips Perfect Draft worden gevuld. Die worden onder meer gebruikt in Franse kroegjes die er Leffe uit tappen.

Benieuwd

Voor Dommelnaar Frans Heuvelmans (81) blijft er ondanks alles maar één biertje: zijn eigen Dommelsch. Waar hij ook komt, in een restaurant of een café, hij kijkt altijd welk bier er wordt geschonken. ,,Ik ben toch altijd benieuwd of ze Dommelsch op de tap hebben.''

Heuvelmans brouwde 35 jaar bij Dommelsch. ,,Ambachtelijk, geen computerbier.'' Er gaan dan ook weinig nachten voorbij waarin Heuvelmans niet over 'zijn biertje' droomt. Ook zijn vrouw werkte in de brouwerij waar in 1744 het eerste Dommelsche biertje werd gebrouwen, ze was er kantinejuffrouw. De twee staan in Dommelen bekend als 'de vader en moeder van de brouwerij' en wonen op een paar honderd meter afstand.

,,Ik ben volgens mij de laatste levende die het bier nog met de hand heeft gebrouwen. Het zou best kunnen dat er Dommelsch door mijn aderen stroomt. Als dat zo is, word ik honderd.'' Dat het streekbiertje steeds minder in de lokale horeca te verkrijgen is doet Heuvelmans pijn, maar het is niet anders. ,,We kunnen er niks aan veranderen, dat is de markt van tegenwoordig.''

In het hart

Slechte biertjes bestaan niet meer, volgens Heuvelmans. ,,Maar'', zegt zijn vrouw, ,,hij kan niet fietsen of wandelen zonder het over Dommelsch te hebben. Het bier zit echt in zijn hart.'' Heuvelmans loopt naar boven en komt terug met een oude foto. Daarop staat hij naast een ketel in de brouwerij in een blauwe overall met de tekst Dommelsch Brouwerij. ,,Hier ben ik de eiwitten in het bier aan het testen. Vroeger werd gekeken of er eiwitten in zaten en of het bier helder was. Dan was het een goed biertje. Tegenwoordig gebeurt dat allemaal met metertjes.''

Toen de brouwerij automatiseerde, ging Heuvelmans met pensioen. ,,Ik kon nog doorgaan, maar wilde geen computerbiertjes brouwen.'' Dommelsch is ambachtelijk, vindt hij. Over de smaak van het Dommelsche pintje is hij kort en krachtig: ,,Fruitig, het is gewoon lekker en goed.''