Winterspelen boycotten? Bedrijven hebben te groot belang bij China

,,Hoe verder weg het gebeurt, hoe minder urgent het voelt", zegt consumentenpsycholoog Patrick Wessels in de serie De andere kant van de medaille op NU.nl.

Dat de Olympische Spelen dit jaar in China plaatsvinden zorgt al een tijdje voor controverse. Verschillende landen lieten al weten dit jaar geen officiële delegatie te sturen omdat de Chinese regering regelmatig Oeigoeren, een moslimminderheid in het land, laat opsluiten in kampen en hen onder dwang aan het werk zet. Daarnaast versterkt het land zijn greep op Tibet en Hongkong, twee gebieden die liever onafhankelijk zouden zijn. Fans lijken daar niet echt wakker van te liggen: het aantal bezoekers op de digitale platformen en de app van de Olympische Spelen was nog nooit zo groot als nu.

Consumenten missen informatie over mensenrechtenschendingen

Uit een studie onder Britse consumenten van onderzoeker Deloitte uit 2021 blijkt ook dat mensenrechten niet de bepalende factor zijn om bepaalde merken niet te steunen. Slechts 30 procent van de consumenten duidt aan bewust te kiezen voor merken die 'ethische praktijken' gebruiken en van die groep houdt zo'n 40 procent bewust rekening met mensenrechten. De belangrijkste reden waarom consumenten niet bewust voor 'ethische' merken kiezen is volgens de studie een gebrek aan informatie.

In opkomende economieën is er wel meer bewustheid van mensenrechten. Zo blijkt uit een studie die consumentenreus Unilever in 2017 liet uitvoeren dat 88 procent van de Indiërs en 85 procent van de Turken zich beter voelt bij de aankoop van een eerlijk product. In het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten is dat respectievelijk 53 en 78 procent van de mensen.

Mensenrechten zijn in andere landen minder belangrijk dan hier

Een mogelijke verklaring daarvoor is dat mensen in landen als India en Turkije sneller met mensenrechtenschendingen in aanraking komen. ,,Hoe verder weg iets is, hoe minder urgent we dat als mens vinden", zegt consumentenpsycholoog Wessels. Volgens hem zullen mensen wel op een situatie reageren als die in Nederland gebeurt of met iemand die ze kennen, maar andere landen lijken al snel minder belangrijk.

Wessels denkt dat het vooral zou helpen als iemand in ons land een bepaalde boycot op poten zet, waarna gelijkgestemden volgen en het protest zich alsmaar uitbreidt. Zolang dat niet gebeurt, zullen consumenten er weinig aandacht aan schenken.

Sponsoren plannen voorlopig geen boycotacties

Ook sponsoren kunnen hier wat aan doen. Als bijvoorbeeld Coca-Cola besluit om zich terug te trekken als geldschieter van de Spelen, zullen coladrinkers sneller stilstaan bij de problemen. ,,Meer activistische merken zullen sneller activistische consumenten hebben", zegt Wessels.

Van zo'n boycot is voorlopig geen sprake. Geen enkel groot merk heeft al aangegeven te willen stoppen met de sponsoring van het evenement. De officiële verklaringen luiden dat de Olympische Spelen volgens hen geen politiek evenement zijn en dat ze honderden miljoenen hebben gespendeerd aan de sponsoring van meerdere Spelen, niet enkel die in Peking.

Bedrijven hebben een groot belang bij China

Achter die op zich logische verklaring gaat nog een andere redenering schuil: China is economisch gezien enorm belangrijk in de wereld en grote bedrijven zouden miljarden verliezen als hun Chinese verkoop instort.

Zo verloor kledingketen H&M in het tweede kwartaal van vorig jaar 74 miljoen dollar (65 miljoen euro) door een boycot van Chinese consumenten. Het bedrijf had eerder aangekondigd dat het geen katoen meer zou kopen uit Xinjiang, de Chinese regio waar de Oeigoeren gevangen worden gehouden. Voor de meeste bedrijven is de veilige optie dus om door de zure appel heen te bijten en de Chinese consument tevreden te houden.