Stijgende gasprijzen en duurder brood: zo valt de oorlog in Oekraïne de winkelstraat binnen

Oekraïne en Rusland vormen de ‘graanschuur’ van de wereld. Ze zijn goed voor meer dan een kwart van de tarwe-export van de wereld. Door de aanhoudende gevechten zijn onder andere havens gesloten waardoor het vervoer stil is komen te liggen en de logistiek in de war is geschopt. De oorlog vormt ook een bedreiging voor het aanplanten van tarwe dit jaar in Oekraïne, omdat boeren bij de gevechten betrokken kunnen raken. De tekorten zullen waarschijnlijk overslaan naar het volgende seizoen, of mogelijk zelfs nog later.

Op de termijnhandel steeg de prijs van tarwe met circa 7 procent. Daarmee gingen de prijzen verder omhoog, terwijl de tarweprijs vorige week al met 41 procent was gestegen. Dat betekende de hoogste prijsstijging in één week in ruim zestig jaar.

Graanprijs kan stijgen naar 550 euro per ton

Als de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland en Belarus langer dan zes maanden duren en de Zwarte Zeehavens dichtblijven, kan de graanprijs volgens Sebastiaan Schreijen, analist consument en voedsel bij Rabobank, weleens naar 550 euro per ton stijgen.

,,Een jaar geleden werden we al onrustig toen de tarweprijs boven de 180 euro per ton uitkwam,” zegt directeur Wim Kannegieter van de Nederlandse Vereniging voor de Bakkerij (NVB) tegen het AD. ,,Nu voorspellen analisten ten minste een verdubbeling.”

Voedselgrondstofprijzen en gasprijzen blijven stijgen

En dat is alleen nog tarwe. Ook andere voedselgrondstofprijzen rijzen de pan uit, nog afgezien van de prijs van gas waarmee bakkersovens worden gestookt. ,,Gemiddeld kost een kilo brood 2,71 euro. Dat kan weleens een bedrag ruim boven de 5 euro worden. En brood is een eerste levensbehoefte.”

Bakkerijen houden hun hart vast. ,,Sinds het uitbreken van de oorlog is onze tarweprijs 30 procent gestegen,” zegt een grote horecabakker in Amsterdam. Die betrekt ‘een heel groot deel’ van het graan van leveranciers die dat weer uit Oekraïne halen. ,,Zij berekenen prijsstijgingen direct aan ons door. Daar word je van de ene dag op de andere mee geconfronteerd. Het aanbod is er nog wel, gelukkig. Zolang je er maar voor betaalt.”

Hij ziet geen ander alternatief dan een forse prijsverhoging. ,,Er valt niks aan te passen aan de ingrediënten of aan de productie. En we kunnen niet even zeggen dat we ermee stoppen. De horeca is van ons afhankelijk.”

Topman New York Pizza is verbijsterd over prijs tarwe

Topman Philippe Vorst van New York Pizza kijkt elke dag verbijsterd naar de tarweprijs op de toonaangevende Parijse beurs voor landbouwproducten. Een tarwecontract voor maart, dat de 22ste afloopt, kostte vrijdag 396,25 euro per ton, maar stond al eventjes op 426 euro. De pizzagigant koopt zijn ingrediënten bij leveranciers die direct naar zulke beursprijzen kijken. ,,Vorig najaar steeg de tarweprijs al boven de 300 euro, vanwege de grondstoffencrisis,” zegt Vorst. ,,Dat was al uitzonderlijk. Wat er nu gebeurt, kan ik niet geloven. Bloem staat al boven de 400 euro.”

Ook New York Pizza ziet geen andere uitweg dan de prijzen te verhogen. ,,Prijsstijgingen van 30, 40 procent kunnen we echt niet zelf absorberen. Pizza wordt duurder.”

Nederlandse boer in Oekraïne bang voor mondiale voedselcrisis

Een van de getroffen Nederlandse boeren in Oekraïne is Kees Huizinga. Op zijn bedrijf van 15.000 hectare werken vierhonderd mensen, ze verbouwen tarwe, wortels, uien. De omzet is ongeveer 35 miljoen euro. Kees en zijn vrouw Emmeke zijn inmiddels naar Nederland gevlucht. Hij hoopt dat hij snel kan terugkeren. ,,In Europa ga ik steun vragen voor de Oekraïense boeren. Over drie weken moet het zaad de grond in. Als boer heb je één kans per jaar om dat te doen. Als dat niet lukt, zitten we straks met een enorme voedselcrisis”, zegt hij tegen het AD.

Op zijn blog A Dutch Farmer in Ukraine schrijft Huizinga dat het zijn taak is om Oekraïne en de wereld te voeden. ,,Wij zijn de agrarische graanschuur van Europa We hebben meer bouwland dan enig ander Europees land. Wij zijn 's werelds grootste exporteur van zonnebloem- en zonnebloemolie. We zijn de op één na grootste producent van gerst ter wereld, de op twee na grootste producent van maïs en een wereldleider als producent van aardappelen."

,,Oekraïne kan volgens een schatting voldoen aan de voedselbehoeften van 600 miljoen mensen. Als we uit de wereldmarkt stappen, stijgen de voedselprijzen overal. Prijsinflatie schaadt al de gewone consumenten over de hele wereld, maar zal nu nog erger worden. Dit betekent dat de niet-uitgelokte oorlog van Rusland tegen Oekraïne niet alleen het probleem van Oekraïne is. Het is een bedreiging voor iedereen op de planeet. Rusland heeft ons allemaal aangevallen.”