Arko van Brakel (Cleantech Regio): 'Steek ons maar aan met die duurzame ideeën en innovaties'

Werp kort een blik op het CV van Arko van Brakel en de kans bestaat dat het ietwat duizelt voor je ogen. De loopbaanlijst van de ondernemer staat vol met succesverhalen. Zo was Van Brakel medeoprichter van één van de eerste commerciële internetbedrijven in ons land, EuroNet Internet. Daarna volgden andere ondernemingen zoals PuntEdu, Jamby (met Adam Curry, red.), het training- en adviesbedrijf Nieuwe Helden, de Baak en opleidingsbedrijf Semco Style Institute, waar de topondernemer als medeoprichter, aandeelhouder en ambassadeur nog steeds nauw bij betrokken is. Tel daarbij op verscheidene managementboeken die als warme broodjes zijn verkocht plus vele workshops en keynotes, en je weet: deze man weet van wanten.

Cleantech Regio: energieneutraal, afvalvrij, duurzaam

De volgende stap is dus Cleantech Regio. Sinds 2014 werken de gemeenten Apeldoorn, Brummen, Deventer, Epe, Heerde, Lochem, Voorst en Zutphen met ondernemers, onderwijs en de provincies Gelderland en Overijssel samen aan een energieneutrale, afvalvrije en duurzame economie. Vanuit één gezamenlijke agenda richt de organisatie zich op het versterken van de duurzame, economische ontwikkeling van deze regio.

Verduurzaming en innovatie in de achtertuin. Hoe fijn is dat na jaren de wereld rond te hebben gereisd?

,,Ik ben in januari gestopt als directeur van het Semco Style Institute omdat ik een totaal andere kant op wilde met mijn loopbaan. Ik voelde een zeer dwingende behoefte om een steentje bij te dragen aan de verduurzaming van onze economie. Echter, ik had geen geniaal businessplan achter de hand. Wat ik wel wist was dat ik in het hart van de innovatie wilde zitten. Dan kan je wereldwijd op zoek gaan naar dat hart, het hoeft niet. Ik woon al achttien jaar in een prachtige regio, in Apeldoorn om precies te zijn, maar ik heb er nog nooit gewerkt! Met Cleantech Regio kan dat. Verduurzaming en innovatie in de achtertuin. Hoe fijn is dat na jaren de wereld rond te hebben gereisd?’’

Bescheiden regio met prachtige bedrijven

De afstanden die Van Brakel in zijn nieuwe functie gaat afleggen zijn vooral regionaal, de ambities van het samenwerkingsverband zijn daarentegen werelds. De acht gemeenten moeten in 2023 voorlopers worden op het vlak van duurzaamheid en een circulaire economie. Sterker nog: zelfs internationaal moet de regio een trendsetter zijn. In een regio die bij het grote publiek niet direct bekend staat als het Mekka van duurzame innovatie... ,,Dat is zeker zo. Deels komt het omdat deze regio geen eigen universiteit heeft, een enorm verschil met bijvoorbeeld Delft en Eindhoven’’.

,,Daarnaast is dit ook een heel bescheiden regio. Je hebt hier prachtige ondernemingen variërend van een gezonde papierindustrie tot beursgenoteerde veevoederbedrijven in Lochem. Of wat dacht je van metaalsmelterijen in Zutphen, ICT-stad Apeldoorn en een grote maakindustrie in Deventer? Het zijn stuk voor stuk verborgen parels."

,,Al die steden, bedrijven en instellingen zijn met elkaar verbonden en samen hebben ze enkele jaren terug besloten om te focussen op schone, circulaire technologie en dito samenleving. Juist daar zit een enorme potentie en Cleantech Regio maakt zich er hard voor. We zijn de eerste regio die dat claimt, hoe gaaf is dat? Het grote publiek is er nog niet zo bekend mee, maar het gaat veranderen.’’

Radicaal anders ondernemen

Maar goed ook: juist het leven in een regio rijkelijk bedeeld met natuurschoon maakt het zo duidelijk dat een radicaal andere manier van ondernemen en samenleven broodnodig is. Van Brakel ziet het met eigen ogen wanneer hij in zijn vrije tijd mountainbiket of wandelt op de Veluwe of langs de IJssel. De droogte heeft een steeds grotere impact op de natuur en ons leefklimaat.

Genoeg gepraat, het is tijd voor actie. ,,De opwarming van de planeet gaat veel exponentiëler dan dat wij denken’’, benadrukt de Cleantech Regio-directeur. ,,Kijk naar het gebied rondom de poolcirkel. Ze hebben er momenteel last van hittegolven. Het gaat steeds sneller. Er moet nu echt iets gaan gebeuren, willen we de boel nog enigszins in eigen hand kunnen houden.’’

Je kunt nog zoveel zonnepanelen en warmtepompen aan willen sluiten, als er geen mensen zijn die dat ook kunnen, ben je nog nergens

Misschien is dat kleine stukje steeds duurzamer en groener oostelijk Nederland een druppel op de gloeiende aardbol, het goede voorbeeld wordt in ieder geval gegeven. Enorm belangrijk. Het ministerie van Landbouw, Natuur & Voedselkwaliteit begrijpt dat ook en zegde afgelopen februari toe 7,5 miljoen euro in de regio te investeren. Na intensieve onderhandelingen worden binnenkort de handtekeningen gezet onder de definitieve Cleantech Regio Deal. Dat moet een enorme steun in de rug bieden, toch?

,,Natuurlijk. Het is heel veel geld. Maar wanneer je het te snel en op een verkeerde manier besteedt, kan het ook weer zeer snel op zijn. We moeten er dus op een verantwoorde manier mee omgaan. Dat doe je door projecten en onderzoek te financieren en opleidingsprogramma’s met partners op te starten. Want één van de grootste uitdagingen die we momenteel zien is dat er te weinig vakmensen zijn om de energietransitie vorm te geven. Daarom moeten er mensen worden omgeschoold en bijgeschoold. Maak het vak ook aantrekkelijker voor meiden, voor jonge mensen in het algemeen. Ze moeten weer vakvrouw en -man willen worden. Die ambitie is er nu bijna niet. Een probleem. Want je kunt nog zoveel zonnepanelen en warmtepompen aan willen sluiten, als er geen mensen zijn die dat ook kunnen, ben je nog nergens. Daar kunnen wij als Cleantech Regio een steentje aan bijdragen. Door subsidies op te halen en te verstrekken in samenwerking met partners, bedrijven, overheden en provincies.’’

Lees ook: Directeur Stichting DOEN pleit voor circulair innovatiekrediet en ander belastingstelsel

Innovaties kosten geld

Van Brakel ziet de wil van de BV Nederland om spoedig steeds duurzamer te ondernemen met het jaar groeien. ,,Absoluut. Maar je moet ook niet blind zijn voor de andere kant van het verhaal. Misschien een verkeerde metafoor maar: de schoorsteen van elk bedrijf moet wel blijven roken. Er moet geld worden verdiend. En innovaties kosten geld. Daar kan een semi-overheidspartij als Cleantech Regio een rol in spelen. In de vorm van subsidie. Echter, één dikke maar: wel met als doel dat zo’n innovatie uiteindelijk ook zonder subsidie rendabel wordt en blijft. Innoveer dus op zo’n manier dat je schaalvergroting creëert. Ook duurzame innovaties moeten financieel rendabel zijn. Dan pas ben je goed bezig voor de lange termijn. Steeds weer geld pompen in kleine projectjes die nooit groot kunnen groeien is zonde van ons geld en onze tijd. Dat moet niemand willen.’’

Ondernemers mogen hier best wel iets minder bescheiden zijn. Vertel aan anderen waar je zo goed in bent. Kom maar op, steek ons aan met die duurzame ideeën en innovaties

Kansen door corona

Dan toch dat ‘C-woord’ aansnijden. In hoeverre gaat de coronacrisis een rem zetten op de ambitie van Cleantech Regio? Of heeft het juist voordelen? ,,Dat laatste hoop ik. Maar hoop is geen strategie. Wat ik wel kan zeggen is: laten we deze crisis als kans zien’’, aldus Van Brakel.

,,Het mooie aan deze periode is dat mensen de natuur nog meer en vaker zijn gaan waarderen omdat ze regelmatiger naar buiten zijn gegaan om te wandelen. Veel van die mensen hoor je zeggen dat ze vergeten waren hoe mooi het eigenlijk wel niet is in deze regio. Nou, laten we dat onthouden. Laten we ook onthouden dat al het mooie kan verdwijnen wanneer we het kapot maken. Verder zie je een grote groep mensen die gedurende de lockdown weer met hun handen is gaan werken, denk aan het klussen in en rond huis. Zorg ervoor dat die mensen in het geval dat ze door de recessie hun baan verliezen, een opleiding gaan volgen zodat ze eenvoudig aan de slag kunnen in de duurzaamheidsindustrie. Laat ze zonnepanelen, laadpalen en waterstofleidingen aanleggen. Ik zie genoeg haakjes hoe we met ons allen op een ondernemende manier uit de crisis kunnen komen.’’

Uiteindelijk moet wat er in de Cleantech Regio gebeurt ook de ambitie en innovatie in de rest van ons land en ver daarbuiten aanwakkeren. En vice versa. ,,Zij leren van ons, wij van hen. Laten we de verbinding verder opzoeken en elkaar helpen. Ik vertelde je al: we hebben hier parels van bedrijven die hun kennis met alle liefde willen delen met andere ondernemingen. Ondernemers mogen hier best wel iets minder bescheiden zijn. Vertel aan anderen waar je zo goed in bent. Kom maar op, steek ons aan met die duurzame ideeën en innovaties. Inspireer in binnen- en buitenland! Op die manier bouwen we op een ondernemende manier met ons allen aan een steeds groenere wereld.’’

Lees ook: Online tool adviseert ondernemer in 15 minuten hoe te verduurzamen