JA: De kredietverlening komt op gang
Het ECB wijst op de toenemende kredietverstrekking door tal van Europese banken. Dat is het gevolg van het beleid van de ECB, vinden ze daar zelf.
De ECB koopt maandelijks voor 60 miljard euro aan staatsleningen op. Dat gebeurt niet bij de overheden zelf, maar bij banken, verzekeraars en andere beleggers. Die krijgen dus elke maand 60 miljard euro cash in handen. De bedoeling is dat ze dat geld gaan uitlenen. Dat leidt tot extra economische groei en dat zorgt weer voor meer inflatie.
Tegelijkertijd moeten banken en verzekeraars die het geld bij de ECB stallen daarover rente betalen. Dat moet een prikkel geven om het geld uit te lenen.
Programma
De koopwoede van de ECB drukt ook de rente. Lenen wordt daardoor goedkoper voor burgers en bedrijven. Dat moet een extra slinger aan de economische groei geven. Het is ook een zegen voor huizenbezitters. Zij besparen honderden tot duizenden euro's per jaar op hun hypotheken. Bedrijven gebruiken de lage rente om massaal oude leningen te vervangen door nieuwe goedkopere leningen. Op die manier geeft ECB-president Draghi eigenlijk gratis geld aan de burgers en bedrijven.
De lage rente drukt ook de koers van de euro en dat is weer goed voor de export.
Al met al een mooi programma vinden ze bij de ECB. En het werkt ook nog. Vooral in de zuidelijke landen trekt de kredietverlening aan. En dat zijn juist de landen die het zwaarst getroffen zijn door de economische crisis. Bovendien voorkomt de opkoopactie van de ECB dat de renteverschillen tussen de zuidelijke en noordelijke eurolanden teveel oplopen. Dat geeft rust en maakt de financiering van de staatsschuld betaalbaar.
De kritiek dat de banken en gepensioneerden in Nederland leiden onder de lage rente vindt niet veel gehoor bij de ECB-bankiers in Brussel. Peter Praet, hoofdeconoom bij de ECB, heeft al meermalen verklaard dat de Europese economie in een recessie zou zijn beland als de centrale bank niet op zo'n grote schaal de economie zou hebben gestimuleerd.
NEE: Lage rent zorgt voor risicovol ondernemen
og meer geld in de economie pompen en de rente nog verder verlagen. De tegenstanders van het beleid van de ECB zien het met lede ogen aan. Want het helpt allemaal geen zier. Kijk naar de inflatie, die is alleen maar gedaald en zelfs negatief geworden. Of neem de economische groei. Die komt nauwelijks van de grond in de eurozone, ondanks de honderden miljarden die al zijn uitgegeven.
De nadelen worden juist groter en groter. Negatieve rente treft spaarders keihard. Ook de banken hebben er last van. Ze moeten de lage rente doorberekenen aan hun klanten. Maar de kosten van de banken dalen niet even hard mee, dus hun marge wordt steeds kleiner. En zonder gezonde banken, geen gezond economisch herstel.
De tegenstanders hebben nog meer argumenten. De extreem lage rente zorgt voor een jacht op rendement door beleggers. Dat betekent dat ze het geld steeds risicovoller beleggen om toch nog wat te verdienen. Geld verdienen met degelijke staatsleningen is er bijna niet meer bij. Wereldwijd heeft een kwart van alle staatsleningen een negatieve rente. In Japan is dat al bij 60 procent van de staatsleningen het geval.
Wie wil er nou zeker geld verliezen met beleggingen? Niemand, dus wordt het geld in riskante bedrijfsobligaties gestopt, of in meer of minder 'exotische' aandelen gestoken. Biedt een Braziliaanse lening een aantrekkelijke rente? Dan wordt daar massaal in belegd. Of toch maar liever de Chinese aandelenbeurs? Dan gaat het geld net zo gemakkelijk die kant op. Dat mechanisme was mede verantwoordelijk voor de chaos op de financiële markten aan het begin van dit jaar. En het werkt ontwrichtend voor markten en economieën.
Meer van hetzelfde doen is geen oplossing. Maar de vrees is dat Draghi dat donderdag juist wel gaat doen. De alternatieven zijn er wel, zeggen de tegenstanders. De G20, de twintig grootste economieën ter wereld, wil dat de overheden de rol van de centrale banken overneemt. Regeringen kunnen nu goedkoop lenen en moeten vooral geld gaan uitgeven. Dat stimuleert de economische groei. Maar landen als Duitsland en Nederland zien niets in oplopende overheidstekorten.
Dat brengt de discussie vanzelf in de richting van het zogenaamde 'helikoptergeld'. Geef burgers geld dat ze vrij kunnen besteden. Dat is het ultieme middel om de economie aan te jagen. Maar daartoe is Draghi niet bevoegd.
