Voor zelfbenoemd molen-nerd Willem Roose gaf de invoering van de zero-emissiezone het laatste zetje om zijn molenwinkel te sluiten. Zijn winkel staat in het gebied waar de gemeente Gouda met ingang van 2025, uitzonderingen daargelaten, alleen nog elektrische bestelbusjes toelaat. Dat was voor Roose een brug te ver, zo valt te lezen in het AD.
Voor het eerst op de fiets naar een molen
47 jaar geleden stapte Roose, toen nog wonend in Zeeland, voor het eerst op de fiets naar een molen. Hij was 8. ,,Naar Biggekerke, ik wilde niets liever dan molenaar zijn.” Waar kwam deze, toch niet doorsnee, interesse vandaan? ,,Dat weet ik eigenlijk niet, maar zo’n molen is groot, indrukwekkend en alles gebeurt door de wind, ik vind dat prachtig.”
Op zijn dertiende kreeg hij voor het eerst in zijn eentje de verantwoordelijkheid over de molen. ,,Ik voelde me een echte molenaar, ik was trots.”
Ik ben geen multinational, maar gewoon iemand met een passie voor het ambacht
Willem Roose
Uiteindelijk trok Roose op 23-jarige leeftijd vanuit Zeeland naar Gouda om molenaar te worden. Hij woont en werkt nu sinds 32 jaar in de De Roode Leeuw, de korenmolen aan de Vest. Ook heeft hij sinds twintig jaar een eigen winkel naast de molen. Voordat hij die had, verkocht Roose zijn zelfgemalen graanproducten voornamelijk aan bakkerijen.
Sinds een jaar mag zijn eigen molen niet meer draaien. De wieken zijn afgekeurd en hij wacht op reparatie. Daarom verkoopt hij sindsdien meel dat door collega’s gemalen wordt. Maar daar stopt Roose nu dus mee.
Geschrokken molenaar
Wat de doorslag heeft gegeven? De invoering van de zero-emissiezone bovenop andere logistieke problemen die Roose al had. Zijn dieselbus dreigde vanaf januari het centrum niet meer in te mogen. Zijn molen en winkel zou hij dan niet meer kunnen bereiken.
Roose maakte bezwaar bij de gemeente. Hiermee wilde hij kijken of hij als kleine ondernemer met een winkel die slechts enkele dagen per week open is, een ontheffing zou kunnen krijgen voor zijn dieselbus. ,,Ik ben geen multinational, maar gewoon iemand met een passie voor het ambacht.”
Roose schrok van het antwoord dat hij kreeg. ,,In de reactie stond dat ik een subsidie kon krijgen van 4000 euro op een bus van 40.000 euro. Toen heb ik besloten om ermee te stoppen.”
Wethouder Van Vugt ging daarop direct in gesprek met hem. Roose: ,,Ze hebben het uiteindelijk heel goed proberen op te lossen, bijvoorbeeld met de optie voor een ontheffing. Maar voor mij hoefde het niet meer.”
Wat als de gemeente vooraf een duidelijk plan had gehad voor mensen als Roose? Was hij dan langer doorgegaan met zijn molenwinkel? ,,Dat is een goede vraag, ik denk dat ik dan nog wel een paar jaar was doorgegaan.”
Het is voor mij een deel van mijn inkomsten dat wegvalt
Willem Roose
Zorgen
Behalve Roose hebben andere ondernemers zorgen over wat de zero-emissiezone voor hen betekent. Hans van Rijn van Broodjes Direct, dat broodjes bezorgt, in Alphen bijvoorbeeld. ,,We hebben net corona achter de rug, dat was lastig, en nu moeten we weer gaan investeren.”
Hij mist vooral het duidelijke plan bij de gemeente. ,,Waarom niet beginnen met alleen het centrum emissievrij maken?” Hierop gaf het college eerder als antwoord dat een kleinere zone minder positieve gevolgen voor de luchtkwaliteit zou hebben en dat er dan ook minder CO2 zou worden bespaard. Ook zouden de maatschappelijke baten kleiner zijn. Het college reageerde hiermee op raadsvragen.
Te weinig betrokken bij besluitvorming rondom emissievrije zones
De Vereniging Ondernemingen Alphen (VOA) herkent de zorgen, al hoort de vereniging weinig geluiden van ondernemers die echt in de problemen komen door de nieuwe zones. John van der Laan, voorzitter van de commissie Mobiliteit & Distributie binnen de VOA, zegt dat er veel vragen zijn over de kosten en laadinfrastructuur. ,,Elektrische auto’s zijn anderhalf of twee keer zo duur en de laadcapaciteit is nog een groot aandachtspunt.”
Hij vindt dat ondernemers door de gemeente Alphen te weinig betrokken zijn bij de besluitvorming rondom de emissievrije zones, maar stelt dat de communicatie nu een stuk beter is.
Hans van Rijn denkt daar anders over. Hij was dit voorjaar op een voorlichtingsavond van de gemeente Alphen naar eigen zeggen erg actief aanwezig. ,,Wat ik dan betreur, is dat ik daar niets meer van hoor. Ik had gehoopt dat de wethouder afgelopen half jaar een paar uurtjes bij mij op het bedrijf was komen kijken en zich had afgevraagd: ‘Wat heeft die meneer Van Rijn nou nodig om deze overstap goed te maken?’.”
Ik heb een klein horecabedrijf, hoe moet ik straks mijn broodjes gaan bezorgen?
Hans van Rijn
Ananas op de verse vis
Volgens Van Rijn zijn de plannen minder ingrijpend voor grote bedrijven, maar hebben juist de kleine ondernemers en zzp’ers veel hinder van de nieuwe regels. ,,Ik heb een klein horecabedrijf, hoe moet ik straks mijn broodjes gaan bezorgen?”
Retaildeskundige Paul Moers erkent dat de invoering van de emissiezone vooral voor kleine ondernemers moeilijk is. ,,Het vraagt een enorm aanpassingsvermogen van hen. De meeste retailers zijn erg op zichzelf, dat moeten ze loslaten, ze moeten de handen ineenslaan en dit probleem gezamenlijk oplossen. Ze moeten gaan nadenken over een nieuwe manier van transport.”
Van Rijn ziet nog beren op de weg. ,,Er zijn plannen voor hubs, plekken buiten de stad waar goederen worden geleverd voor alle horecazaken die in de emissiezone liggen. Vanaf daar worden ze dan binnen de zone verdeeld. Maar ik heb voorbeelden gehoord van een proef waarbij de ananas op de verse vis lag, omdat er personeel aanwezig was dat niet wist wat het deed. Dat is geen succes.”
Volgens de gemeente Alphen is haar uitgangspunt dat de overgang naar emissievrij vervoer voor iedereen, ook kleine ondernemers, haalbaar is en dat het niet de bedoeling is dat bedrijven hierdoor in de problemen komen.
Gratis advies
Jan-Willem Dikmans, logistiek adviseur van de gemeente Alphen, denkt dat er voor iedereen een oplossing te vinden is. Ondernemers die met de handen in het haar zitten, kunnen via de gemeente een gratis afspraak maken met hem voor advies. Hij kan ondernemers ook helpen met de vraag welke stappen zij moeten zetten om door te kunnen blijven gaan. ,,Het is best mogelijk dat een onderneming zich niet snel genoeg kan aanpassen, maar ook dan zijn er nog mogelijkheden, denk bijvoorbeeld aan ontheffingen.”
Het is best mogelijk dat een onderneming zich niet snel genoeg kan aanpassen, maar ook dan zijn er nog mogelijkheden, denk bijvoorbeeld aan ontheffingen
Jan-Willem Dikmans, logistiek adviseur van de gemeente Alphen
Zowel de gemeente Gouda als de gemeente Alphen beamen dit en geven in een reactie aan dat zij, sinds het besluit over de emissiezones genomen is, in nauw contact staan met ondernemers en brancheorganisaties om de overgang voor iedereen zo soepel mogelijk te laten verlopen. Ze vragen ondernemers die nog onduidelijkheden hebben zich dan ook vooral te melden bij de gemeente om samen een oplossing te vinden.
Dreun voor binnensteden
Volgens Paul Moers is de emissievrije zone voor goederenvervoer slechts een eerste hobbel die overwonnen moet worden. Hij verwacht dat de meeste stadscentra helemaal emissievrij worden, waardoor ook personenauto’s niet meer welkom zijn. ,,Voor die volgende ontwikkeling is het voor gemeenten belangrijk een heel sterk plan te hebben om te voorkomen dat stadscentra helemaal leeglopen.”
In gemeenten waar geen goed plan klaarligt, wordt het voor bezoekers moeilijker om naar het centrum te komen, waardoor ondernemers minder klandizie zullen hebben, waarschuwt Moers. ,,Kijk naar Delft, Utrecht of Den Bosch, daar was een goed plan en loopt dit heel goed. Er zijn genoeg parkeerplekken aan de rand van de stad en busjes of ander openbaar vervoer brengen mensen naar het centrum.”
,,Het leeglopen van het centrum kan een grote dreun zijn voor steden. Het aantal winkels is al gedaald van 95.000 naar 80.000. De invoering van de zero-emissiezones zorgt ervoor dat dit waarschijnlijk nog verder gaat dalen. En dat terwijl winkels cruciaal zijn voor een stad. Een daling van het aantal winkels maakt de ziel van de stad kapot.”
Wij verwachten dat de maatregel juist zorgt voor een aantrekkelijker en beter leefbaar centrum
Gemeente Gouda
De gemeente Gouda is niet bang dat het centrum minder leefbaar wordt. ,,Wij verwachten dat de maatregel juist zorgt voor een aantrekkelijker en beter leefbaar centrum. Met minder logistieke bewegingen, minder uitstoot, een betere luchtkwaliteit en investeringen in bijvoorbeeld het groen, krijgt het centrum een grotere aantrekkingskracht voor inwoners en bezoekers van de stad.”
En hoe moet het verder voor Roose zonder zijn molenwinkel? ,,Het is voor mij een deel van mijn inkomsten dat wegvalt, maar ik schrijf ook nog en ben assistent-molenaar bij Kinderdijk. Ik kan genoeg andere dingen, met mij komt het wel goed.”
