Toen Pelle van Essen (28) na zijn studie aan de slag ging als financieel consultant bij een bank, spookte er al snel één gedachte door zijn hoofd: had ik dit maar op de middelbare school geleerd. Het duurde niet lang voordat hij besloot zijn kennis te delen met de jongeren van nu.
Inmiddels doet hij dat met zijn platform Dejongebelegger, en op zijn Instagram-account met ruim 15.000 volgers. ,,Ik begon in coronatijd”, vertelt hij in het AD. ,,Eerst als hobby, maar het groeide snel: er bleek veel interesse. Toen ik eenmaal een wat groter publiek had, kwam ik voor een lastig dilemma te staan. Jongeren berichtten mij persoonlijk, met de vraag of ze ergens in moesten beleggen.”
Verzameling finfluencers bont en divers
Snel geld verdienen als boodschap aan beïnvloedbare jongeren met een kleine portemonnee: de zogeheten finfluencers (financial influencers) komen er de laatste tijd niet te best vanaf. Ze zouden bewust aandelen of crypto aanprijzen voor eigen financieel gewin, zonder hun volgers - voornamelijk jongeren - daarbij op de risico's te wijzen. Finfluencers verdienen hun geld onder meer via betaalde cursussen, advertentie-inkomsten van social media en het aanprijzen van producten en bedrijven.
Volgens Wijzer in Geldzaken - een initiatief van het ministerie van Financiën - laat twee derde van de jongeren die finfluencers volgen zich door hen beïnvloeden bij keuzes, 30 procent van de jongeren die het advies van hen opvolgden is hierdoor wel eens in de problemen gekomen.
Lees ook: Yorick Naeff (ceo BUX): ‘Zorgen om beginnend belegger met te weinig kennis’
Maar wie zijn die finfluencers eigenlijk? Net als bij reguliere influencers is het niet gemakkelijk daar een eenduidig antwoord op te geven. De verzameling Nederlandse finfluencers is bont en divers en loopt uiteen van sterren uit realityprogramma's, die zonder veel onderbouwing en met dubieuze motieven crypto aanprijzen, tot financieel onderlegde experts die via social media een groter publiek proberen te bereiken. Die tweede groep ziet zich in de berichtgeving alleen al snel overschaduwd door de eerste, en zit daar lang niet altijd op te wachten.
Snel geld
Jorik Vermeulen (32) begon zo'n tien jaar geleden tijdens zijn studie met beleggen in aandelen, en zat in 2017 al in de crypto. ,,Ik heb veel fouten gemaakt in de eerste jaren. Het is echt een proces van vallen en opstaan.” Inmiddels is zijn hobby zijn werk en helpt hij andere instappers om niet dezelfde fouten te maken als hij. Met zijn bedrijf Happy Investors biedt Vermeulen E-boeken, cursussen en tips over de beste aandelen. Ook maakt hij hier video's op YouTube over.
,,Sommige finfluencers beloven snel geld", zegt Vermeulen. ,,Dat gaat bijna altijd fout. Wij zeggen ook altijd: beleg gespreid en doe je eigen onderzoek. Toch schuilt er altijd gevaar, hoe voorzichtig je ook bent. Als ik in een filmpje een top vijf in aandelen bespreek, kan dat als advies gezien worden terwijl dat helemaal niet zo is. Je moet juist daarom zo objectief mogelijk proberen te zijn.”
Bij beginnende finfluencers ligt het gevaar van het snelle geld volgens Vermeulen op de loer. ,,Brokers en bedrijven kunnen veel geld bieden als zij mensen naar hen doorverwijzen. Soms gaat dat om honderden euro's per aangemaakt account. Ik heb de luxe dat ik financieel onafhankelijk ben door ondernemen en beleggen in aandelen, maar dat geldt natuurlijk niet voor iedereen.”
Addertje onder het gras
Ook Pelle van Essen herkent de lokroep van het snelle geld. ,,Ik krijg per week meerdere keren bericht van bedrijven die willen samenwerken, vaak bedrijven met hoge kosten voor de beleggers. Het is bij beleggen juist van belang om de kosten zo laag mogelijk te houden, de kosten gaan immers af van je uiteindelijke rendement. Als bedrijven mij hoge bedragen willen geven voor een samenwerking, zit er dus vaak een addertje onder het gras voor de klant.”
Hoewel Van Essen zelf veel gebruik maakt van social media, ziet hij risico’s bij een groot deel van de informatie die op deze manier verspreid wordt. ,,Het beste is natuurlijk altijd gewoon een website, waarop je aan bronvermelding kan doen. Op Instagram is dat al wat lastiger, maar kan je nog wel volledig zijn. Maar op TikTok zie ik heel vaak video's van tien seconden die veel te onvolledig zijn, of zelfs niet kloppen.”
Geen houdbaar verdienmodel
Van Essen ziet de aanwas van influencers in golven komen en gaan. ,,Als het goed gaat met de beurs, zie je wat meer interesse vanuit een bredere doelgroep, en ook meer nieuwe finfluencers. Degenen die er vooral in zitten voor het snelle geld verdwijnen ook weer snel: je bouwt op die manier geen duurzame relatie op.”
Jorik Vermeulen denkt dat finfluencers niet snel van het toneel zullen verdwijnen, maar ziet ook weinig reden om aan te nemen dat de ‘foute’ finfluencers snel meer terrein zullen winnen. ,,Het zijn eendagsvliegen. Op de lange termijn is het geen houdbaar verdienmodel, omdat je wil dat mensen je kunnen vertrouwen.”
Lees ook: Toezichthouder AFM pakt influencer met beleggingstips aan
Regels voor finfluencers
Hoewel niet alle finfluencers zich eraan houden, zijn er wel degelijk regels. Alleen bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) geregistreerde adviseurs mogen bijvoorbeeld persoonlijk financieel advies geven. Als finfluencer mag je dit dus niet zomaar doen, ook niet tijdens betaalde cursussen en trainingen.
Ook algemene aanbevelingen voor investeringen zijn aan strenge eisen gebonden. Zo moeten finfluencers alles op herleidbare feitelijkheden baseren, eerlijk zijn over eventueel eigenbelang bij aanbevolen aandelen en mogen ze niet anoniem aanbevelingen doen.
Ook partijen die via finfluencers reclame willen maken, moeten zich aan de regels houden. Je mag bijvoorbeeld wel een finfluencer betalen om reclame voor je te maken, maar niet per doorgestuurde klant een bedrag betalen.
Bron: AFM
