‘你知道吗’. Vier jaar geleden, ruim voor de coronalockdowns, laat Giethoorn zijn Chinese bezoekers weten hoe het eigenlijk heurt in het razend populaire toeristendorp.
Enigszins ludiek, met tekens die staan voor ‘Wist u dat?’ Om er vervolgens aan toe te voegen dat een brievenbus in het nog geen drieduizend zielen tellende dorp geen afvalbak is, bootjes geen botsauto's zijn en het wel zo prettig is de rolkoffer even op te tillen bij de houten bruggetjes, vanwege het lawaai.
Overlast van toeristen in Giethoorn
De aanleiding is bloedserieus. Het borrelt dan al eventjes in en rond de wereldberoemde grachten in het Venetië van het Noorden. Want waar de groei van het aantal gasten zorgt voor een gevulde portemonnee bij ondernemers, wordt door inwoners en dorpsvereniging ’t Gieters Belang gewezen op de keerzijde van het massatoerisme.
Parkeeroverlast, kabaal, rotzooi, Aziatische bezoekers die picknicken in voortuinen. Zo was het allemaal niet bedoeld toen Giethoorn met de film Fanfare in 1958 landelijke bekendheid kreeg en uitgroeide tot mondiale trekpleister.
Lees ook: Toerisme uit een Tassie: Danique scoort met unieke stadswandelingen
Giethoorn: meer dan 300.000 Chinezen
Opeens viel begin 2020 alles stil. Ook in Giethoorn. Toen later de wereld van het slot ging en het toerisme weer op gang kwam, bleef één doelgroep echter weg: de Chinezen. Pas sinds begin dit jaar mogen zij weer reizen. Een opluchting voor ondernemers in de Kop van Overijssel, die de Chinese toeristen drie jaar lang hebben moeten missen? Of houdt Giethoorn z’n hart vast?
Eerst maar eens de cijfers, want hoeveel Chinezen sjokten en voeren er voor corona jaarlijks door het dorp? Moeilijk te zeggen. Rondvraag levert al snel getallen op van 300.000 tot 350.000. Als iemand het zou kunnen weten, is het Gabriella Esselbrugge, eigenares van hotel-restaurant De Dames van de Jonge en weleens gekscherend ‘Chinezenlokker’ genoemd.
Zij was degene die met succes zo’n twintig jaar geleden op een hotelbeurs in Peking het plan opvatte China warm te maken voor haar woonplaats.
Lees ook: "Met alle hotels gaat het goed, maar duurzame hotels kunnen helemaal rekenen op een mooi jaar”
Na Amsterdam op plek twee
,,Als je de cijfers van het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen mag geloven, waren er in 2019 rond de 380.000 Chinese gasten in Nederland. Dat zijn alleen de toeristen die via Schiphol binnenkomen, dus niet via Duitsland en België’’, legt Esselbrugge uit in het AD.
,,Amsterdam is de populairste plek, daarna komt Giethoorn. Ik heb gehoord van het aantal van 350.000 in Giethoorn, maar vind dat wel erg veel. Er wordt vaak van uitgegaan dat we hier een miljoen gasten per jaar ontvangen, dan zou het percentage Chinezen wel erg hoog zijn.’’
Amsterdam is de populairste plek, daarna komt Giethoorn
Gabriella Esselbrugge
Laat onverlet dat ze er de voorbije jaren sowieso níét waren. Toch stroomde Giethoorn weer vol. ,,Het zijn vreemde jaren geweest door het reisverbod van de Chinezen. Het zorgde er ook voor dat mensen uit Nederland en Duitsland niet naar China konden, zij hebben voor een vakantie dichter bij huis gekozen’’, merkte Erik Boer, voorzitter van Giethoorn Onderneemt.
,,Dat de horeca dicht moest was een aderlating, maar toen van alle kanten weer gereisd mocht worden, is het hier mooi druk geweest. Niks mis mee.’’
'Nederlander ging op zoek naar plekjes in eigen land'
Vraag dat ook maar aan Neeltje Zijlstra, al 24 jaar eigenaar van edelstenenwinkel De Oude Aarde aan het Binnenpad. Te bereiken via een van de kenmerkende loopbruggetjes die toeristen en bewoners over de gracht leiden. ,,We hebben de afgelopen tijd onze beste jaren gedraaid.’’
Dat zegt wel wat, want juist de Chinees stapt in normale tijden graag bij haar over de drempel.
,,Nederlanders zijn op zoek gegaan naar plekjes in eigen land, ik denk dat ze het als kans zagen Giethoorn te ontdekken zonder Aziaten. Ook heeft corona er misschien voor gezorgd dat Nederlanders meer waarde zijn gaan hechten aan mooie en bijzondere dingen.’’
Zachte ‘g’ uit de fluisterbootjes
Uit fluisterbootjes voor haar deur klonk de voorbije jaren een Achterhoeks accent of een zachte ‘g’. Wel even wat anders dan het Mandarijn.
,,Maar wat mij betreft mogen de Chinezen weer komen hoor. Ook vanwege hun interesse in de stenen, die gaat al terug tot de oudheid. En eerlijk gezegd heb je alle Nederlandse verhalen op een gegeven moment wel gehoord. Wij hebben jaren in Azië gewoond, ik houd van die cultuur en ben graag omringd door een verscheidenheid aan mensen.’’
Vanaf de parkeerplaats in het centrum van het dorp wijst een vrijwilliger van museum ’t Olde Maat Uus naar supermarkt Plus. Die zou jarenlang goed hebben geboerd dankzij Chinese klanten. En dus ongetwijfeld te lijden hebben gehad onder het wegblijven van die doelgroep. ,,Niks van gemerkt’’, valt eigenaar Willem ter Schure met de deur in huis. ,,Ze kwamen met veel, namen wel wat mee, maar maakten niet onze omzet. Een keer chocolade, een flesje drinken. En fruit, dat is daar héél duur.’’
Lees ook: Boekingsite-startup Moonback trekt verder Europa in: '2023 jaar van de waarheid'
Menukaart in acht talen
Verderop, aan de doorgaande Beulakerweg, een vergelijkbaar verhaal bij Dirk Jan Bons van hotel-restaurant d’Olde Smidse. ,,In de zomer hebben we er geen last van gehad. In het voor- en naseizoen merkte je het wegblijven van Chinezen wel, maar dat is veelal opgevangen door Europese gasten.’’
Hij had in 2022 ‘slechts’ zo’n honderd overnachtingen minder dan voor corona, in 2019. De menukaart in acht talen zegt wat dat betreft voldoende. Giethoorn kan op meerdere paarden wedden. Zo doken er ineens veel Fransen op, vermoedelijk dankzij een reportage over Giethoorn op de Franse tv.
Dat was vroeger allemaal wel even anders, weet postbode Jan Kleene. De 63-jarige Gieter zag als jochie ‘af en toe een Duitser in het dorp’. Zijn ouders speelden in op het toenemende toerisme en gingen logies en ontbijt aanbieden. ,,In die tijd bestond het toeristenseizoen nog uit drie weken, nu komen ze het hele jaar, dat is echt wel een doorbraak geweest. Je ziet bezoekers zelfs ’s avonds laat in de winter met trolleys door de sneeuw banjeren.’’
'Chinezen zijn big spenders op vakantie'
Het toeristenseizoen mag gaandeweg dan opgerekt zijn, de terugkeer van de Chinese toerist laat nog wel even op zich wachten, vermoedt voormalig Steenwijkerlands Ondernemer van het Jaar en amateur-sinoloog Esselbrugge. ,,Ze hebben net een coronagolf gehad, ik denk dat Chinezen nog voorzichtig zijn. In de zomer reizen ze niet, dus ik verwacht dat ze op z’n vroegst in oktober echt weer terugkeren.’’
Dat zou zij toejuichen. ,,Het bestedingspatroon van een Chinees ligt hoger dan dat van een Duitser, Belg of Nederlander. Chinezen zijn big spenders op vakantie. Dat hebben ondernemers wel gemerkt.’’
De afgelopen periode heeft volgens haar eens te meer duidelijk gemaakt hoe populair Giethoorn bij verschillende doelgroepen is. Vanuit Europese landen kwamen veel bezoekers. ,,Het is echt druk geweest in het zomerseizoen, maar daarbuiten was het rustiger. Dan mis je de Aziatische gast.’’
Het bestedingspatroon van een Chinees ligt hoger dan dat van een Duitser, Belg of Nederlander. Chinezen zijn big spenders op vakantie. Dat hebben ondernemers wel gemerkt
Gabriella Esselbrugge
Volle bermen en prullenbakken
Mochten Chinezen zich dit jaar weer in groten getale melden, verzuipen de dorpsbewoners dan niet figuurlijk in de drukte? Voorzitter Evert van Dijk van ’t Gieters Belang is goedgeluimd: ,,Ik zie het niet met spanning tegemoet. Ik denk dat we nu een beter team zijn als gemeente Steenwijkerland, Giethoorn Onderneemt en ’t Gieters Belang. Er zijn in overleg stappen gezet om de situatie te verbeteren. Denk aan bebording en verkeersbegeleiders rond parkeren, zodat niet meer alle bermen vol staan.’’
En: ,,Veel bootjes worden tegenwoordig al via internet geboekt. De organische bezoeker die het hele dorp doorvliegt, heb je veel minder. Dat scheelt ook. Dus als er weer een flow komt, hoop ik dat de frustraties die we eerder hadden, ook echt verleden tijd blijken. Niet meer op zondag de prullenbakken ramvol en een zooitje in het dorp. Er komen ongetwijfeld dagen dat Giethoorn een keertje explodeert, maar dat hoort er ook een beetje bij.’’
Er komen ongetwijfeld dagen dat Giethoorn een keertje explodeert, maar dat hoort er ook een beetje bij
Evert van Dijk
'Twee bussen met Chinezen is geen invasie'
En daar is de lokale pottenbakker Rudolf van Eeden het volkomen mee eens. ,,Twee bussen vol met Chinezen noemden sommigen hier al een invasie. Kom nou. Ik woon hier 39 jaar en heb één keer meegemaakt dat er Chinezen bij mij in de voortuin stonden, so what? Soms denken ze dat we hier in een museum leven, maar dan brengt de reisleider ze wel bij hoe het hoort.’’
‘Wist u dat huurboten geen botsauto’s zijn, die proberen we liever uit op de kermis’, is in 2019 een leus in de nieuwe toeristische gids. Video’s van Aziatische gasten met bedenkelijke vaarkwaliteiten in de Gieterse grachten zijn in die tijd regelrechte hits op internet. Maar terugverlangen naar een ver verleden waarin hoegenaamd alles beter was, is onzin, besluit Van Eeden.
,,Weet je waar we toen last van hadden? Jonge jongens die hier met stinkende benzineboten door de grachten scheurden. Nu glijdt de toerist rustig door het water. Meestal.’’ En die mag dan ook best een Chinees paspoort hebben. Of een Frans, Duits, Australisch of Braziliaans, om maar wat te noemen.
