Job van den Berg
Data- en AI-expert en Co-founder van ai.nl en The Automation Group
Job van den Berg is data- en AI-expert en co-founder van de bedrijven ai.nl (keynotes, trainingen en workshops over AI) en The Automation Group waarmee hij bedrijven helpt om efficiënter te werken en meer impact te maken door het bouwen van AI softwarerobots. Hij is expert-blogger bij De Ondernemer en deelt geregeld zijn inzichten. Altijd pragmatisch, met focus op kansen voor ondernemers.
De vraag is niet hoe we ons aan AI aanpassen, maar hoe we AI zo kunnen inzetten dat het ons leven verrijkt, net zoals we dat met andere technologische ontwikkelingen hebben gedaan.
Neem bijvoorbeeld de introductie van de graafmachine. Voordat deze zijn intrede deed, waren er honderden gravers nodig om de grond voor te bereiden voor bouwprojecten. Dit repetitieve en lichamelijk zware werk werd overgenomen door machines. Maar het is niet de graafmachine die bepaalt of de grond voldoende diep is uitgegraven; dat oordeel is aan de mens. De historische context illustreert dat de graafmachine een antwoord was op een groeiende vraag naar efficiëntie in de bouwsector. Evenzo is AI ontstaan uit decennia van onderzoek en de behoefte om grote hoeveelheden data te verwerken.
Toen de graafmachine werd geïntroduceerd, was er terecht weerstand en angst voor baanverlies onder gravers. Dit is vergelijkbaar met de zorgen die sommigen nu hebben over AI
Het is de mens die de uiteindelijke controle en beslissingsbevoegdheid heeft
Toen de graafmachine werd geïntroduceerd, was er terecht weerstand en angst voor baanverlies onder gravers. Dit is vergelijkbaar met de zorgen die sommigen nu hebben over AI. We zijn gewoontedieren, en het kan lastig zijn om onze banen en vaardigheden aan te passen en ervan uit te gaan dat iedereen met deze veranderingen meegaat. Het erkennen van deze uitdaging en zorg is essentieel. Echter, net zoals de introductie van de graafmachine uiteindelijk leidde tot nieuwe soorten banen, kan AI ook leiden tot nieuwe beroepsmogelijkheden.
Zo moet het ook zijn met AI: het dient altijd als een hulpmiddel, met de mens die de uiteindelijke controle en beslissingsbevoegdheid heeft. Terwijl een graafmachine fysieke arbeid vervangt, heeft AI het potentieel om cognitieve, routinematige taken over te nemen. Maar net zoals de mens uiteindelijk beslist hoe diep een graafmachine graaft, moeten wij ook de grenzen bepalen voor wat AI wel en niet kan beslissen.
Lees ook: Ondernemen in het AI-tijdperk: hoe je meer impact maakt door slimme inzet van technologie
Ontwikkeling en toepassing van AI begeleiden met duidelijke spelregels
Uiteraard brengt elke technologische vooruitgang ook uitdagingen met zich mee. Maar in plaats van ons te focussen op wat AI ons zou kunnen 'afnemen', zouden we moeten kijken naar wat het ons kan bieden. Vind je schrijven lastig? AI kan je helpen. Worstel je met administratie? AI kan de data-analyse voor je doen. AI is niet eindverantwoordelijk maar een ‘super-stagiair’.
Belangrijk is dat we de ontwikkeling en toepassing van AI begeleiden met duidelijke spelregels. De EU AI Act is een stap in de goede richting. Het staat zogenaamde 'onschuldige' AI-toepassingen toe, zoals het Spotify-algoritme. Echter, toepassingen die impact hebben op menselijke interacties, de samenleving, of die beïnvloeding nastreven, worden sterk beperkt en streng gecontroleerd.
Het is niet de vraag hoe we met AI moeten leven, maar hoe we AI optimaal in ons leven kunnen integreren
Het perspectief over AI omdraaien
De EU AI Act gaat dit aan banden leggen door te verplichten dat er expliciet vermeld moet worden wanneer consumenten met een AI-bot communiceren. Net als er heel duidelijke richtlijnen zijn opgesteld om de veiligheid te waarborgen op bouwplaatsen waar graafmachines het werk doen. Wat we helaas moeten accepteren, is dat we niet de volledige grip kunnen hebben op veranderingen. De EU AI act zal een groot deel van de negatieve AI-toepassingen elimineren maar daarmee hebben we geen grip op wat er in landen als de Verenigde Staten, China en Zuid-Korea gebeurt. Een andere zorg blijft dat er een monopolie is in de kennis over AI en de technologie erachter: slechts een aantal partijen (Meta, Google, OpenAI, Microsoft, Nvidia, et cetera) hebben een leidende rol. De vraag is of dit wenselijk is. Ik denk het niet…
Wat blijft, is dat we het perspectief over AI moeten omdraaien. Het is niet de vraag hoe we met AI moeten leven, maar hoe we AI optimaal in ons leven kunnen integreren. De Industriële Revolutie is nog altijd bezig, en net zoals bij eerdere technologische doorbraken ligt de keuze niet bij de technologie - maar bij ons - hoe we deze gaan benutten. Wij gaan als mens niet voor AI werken; we gaan ontdekken hoe AI het beste voor ons als mens werkt.
Lees ook: Bedrijfsprocessen automatiseren: 'Niemand vindt saaie herhalende taken leuk... maar AI wel'
