Benno Oderkerk schudt de toepassingen van zijn ‘spectrometers’ zo uit de mouw. Met spectrometrie worden de eigenschappen van licht gemeten. Best ingewikkeld om uit te leggen, beseft de grondlegger van Avantes, maar de toepassingen zijn verrassend tastbaar. Neem een hartslagmeter; dat die is ingebouwd in een horloge vinden mensen inmiddels al heel gewoon, zegt Oderkerk. ,,Spectrometers maken dat mogelijk.’’
Toekomstbeeld
Licht analyseren om kwaliteit te beoordelen; het maakt ingewikkelde zaken een stuk eenvoudiger. De hightech apparaatjes die Avantes wereldwijd levert maken het mogelijk om bijvoorbeeld lucht vervuilende stoffen te meten, vroegtijdig tumoren te signaleren en de kwaliteit van gewassen te doorgronden zonder laboratoriumonderzoek. Oderkerk schetste al eens het toekomstbeeld van een hartpatiënt bij wie ineens een ambulance voor de deur staat. Hij moet snel naar het ziekenhuis, krijgt hij te horen, want over een half uur krijgt hij een hartaanval... Het blijkt uit de gegevens die de spectrometer in zijn horloge heeft verzameld.
Lees ook: Column Marco Aarnink: Soms moet je je bedrijf verkopen om te groeien
Snelle groei
De ontwikkelingen zijn de laatste jaren snel gegaan op dat gebied, zegt Oderkerk. Piepkleine spectrometers zijn inmiddels gemeengoed. ,,Het aantal toepassingen stijgt snel. Wij hebben die transitie mede mogelijk gemaakt en qua marktpositie zijn wij inmiddels wereldwijd het tweede bedrijf. Met name in de Verenigde Staten en China groeien we snel.’’
Dat is in China onder meer te danken aan het groeiende besef iets te moeten doen aan het probleem van smog. ,,Daar hebben ze dagelijks last van en ze stellen daarom strengere normen dan wij hier doen, al halen ze die nog niet. Daarom wordt bijvoorbeeld gedacht aan het afsluiten van tunnels als de luchtvervuiling te hoog is. Onze spectrometers stellen de concentraties vast.’’
Continu meten
Met de Apeldoornse wethouder Jeroen Joon heeft hij al over dat soort mogelijkheden gesproken, zegt Oderkerk. ,,Je zou hier spectrometers kunnen integreren in lantaarnpalen. Als je een ‘smart city’ wilt creëren kun je een systeem uitdenken waarbij stadsbussen worden omgeleid zodra de vervuiling in die ene straat te veel is opgelopen door hun uitlaatgassen. In plaats van het RIVM een keer per maand de luchtkwaliteit te laten onderzoeken, kun je continu meten.’’
Reinigingsbeurt
In het ‘experience center’ in Avantes’ hoofdvestiging in Apeldoorn-Zuid krijgen bezoekers een beeld van de mogelijkheden. Eenvoudig de zoetheid van een tomaat meten bijvoorbeeld, zonder dat monsters te nemen. Checken of de uv-blocker in je zonnebril wel goed is. Of controleren of de diamant in je ring echt is. ,,We waren ooit op een diamantbeurs in Antwerpen waar een vrouw een ring met achttien robijnen aanreikte voor controle. Een van de achttien was niet echt, kreeg ze van ons te horen. Ze ging boos weg. Later kwam ze dankbaar terug. Bij een reinigingsbeurt was er één uitgeraakt en vervangen door een synthetische. Daar kwam ze op deze manier achter."
Lees ook: Onderzoek: HR-managers selecteren op basis van leeftijd
Lijkwade
,,Schilderijen kun je ook met spectrometers onderzoeken,’’ zegt Oderkerk. ,,Is die Van Gogh of Rembrandt inderdaad zo oud? Zo'n vraag kun je ook stellen als je de echtheid van de ‘lijkwade van Jezus’ wilt onderzoeken. Dat hebben we bij de hand gehad toen de Paus in 2000 besloot dat er mocht worden gemeten aan de achterkant van dat kleed, dat in Turijn wordt bewaard. Daaruit bleek dat het inderdaad ongeveer tweeduizend jaar oud is. Of er inderdaad een relatie met Jezus is konden wij natuurlijk niet vaststellen.’’
Mais
Een sector waar spectrometers snel belangrijker voor worden is de land- en tuinbouw. ,,Vroeger werd de maïsoogst in kilo's uitgedrukt’’, noemt Oderkerk een voorbeeld. ,,Tegenwoordig willen we de energiewaarde weten en drukken we hem uit in kilojoule. Met spectrometers kunnen de voedingsstoffen worden gemeten. Terwijl bij het uitstrooien van mest kan worden gemeten hoeveel voedingsstoffen de grond in gaan. Na de oogst kunnen we ook nog vaststellen wat de kwaliteit van het product is. Zitten er niet te veel zware metalen in?’’
Zonnepanelen en mobiele telefoons vormen een andere belangrijke markt voor Avantes. De grootste producenten gebruiken de Apeldoornse spectrometers. ,,Grote kans dat bij het maken van jouw nieuwe mobieltje een spectrometer van Avantes is gebruikt om die door te meten.’’
