Psychologische veiligheid? ‘Niet doorslaan in het comfortabel maken van medewerkers’

Psychologische veiligheid op de werkvloer is een hot topic bij HR. Laatst was ik bij een organisatie die maandenlang aandacht had besteed aan ‘goed feedback geven’. Maar het hielp niet echt. Sterker nog: bij enigszins kritische feedback zei een medewerker tegen zijn manager: ,,Ik voel me niet veilig door wat je tegen me zegt en ik wil niet dat je dit zo doet.”

Lees ook: De manier waarop we werken, werkt niet. Hoe doen we het wél goed?

De manager schoot in een kramp, want zoiets is nogal een conversation killer. En nu voelde hij zich óók onveilig. Dus stelde hij voor een HR-adviseur bij het gesprek uit te nodigen. Maar dat wilde de medewerker niet: ,,Die spant met jou samen.”

Uiteindelijk is de medewerker uit dienst gegaan en is niemand van deze situatie gegroeid. Maar het had ook anders kunnen gaan, als ze niet direct een muur hadden opgetrokken zodra ze zich aangevallen voelden. Niemand vroeg: wat bedoel je daarmee?, of: waarom zeg je dit? en: wat heb je van mij nodig?

Triggers

Kritiek is nooit leuk om te horen. Ook ik word eerst boos of verdrietig als iemand de vinger op de zere plek legt. Maar ik weet ook: mijn emoties zijn van mij en van niemand anders. Dus wat doe ik ermee? Kan ik misschien anders kijken? Dit inzicht geven we ook mee aan deelnemers van ons programma: stress creëer je zelf. Dus wat zijn jouw triggers, waar krijg jij stress van? En hoe kun jij daar anders mee omgaan?

Jouw trigger kan een dominante manager zijn, want jij voelt je kleiner bij dominante mensen, door iets uit je jeugd. Dat ligt niet alleen aan hem of haar, dat zit ook in jou. Of je gooit je kont tegen de krib zodra iemand de woorden ‘je moet’ in de mond neemt, terwijl de ander het alleen maar als advies bedoelt.

Zo’n eerste reactie is heel normaal. Maar wat doe je daarna? Loop je weg? Gooi je de deur dicht omdat je niet tegen het onprettige gevoel kunt? Of kun je bij jezelf nagaan wat er gebeurt? Welke aanname doe ik? Is dat waar? Als je ziet dat een ander getriggerd wordt, kun je hier ook bij helpen door vragen te stellen: ,,Ik zie dat dit je raakt, waar zit hem dat in?”

Dealen met gevoelens

Dat doen ze bij Kamp van Koningsbrugge ook. Ray en Dai geven de cursisten goudeerlijke feedback, zonder doekjes erom. En als iemand emotioneel wordt, vragen ze: ,,Wat gebeurt er nu?” Zo komt een cursist tot het inzicht dat een oude pijn geraakt wordt. Pas als dat helder is, gaat het muurtje omlaag en kan de feedback binnenkomen. En dan groeien ze.

Volgens mij is dit precies waarom dit programma zo’n hit is. De cursisten gaan van de ene oncomfortabele situatie naar de andere en moeten dealen met alle gevoelens die daarbij komen kijken. Wij weten: ze zijn veilig. Ze zijn nu alleen even behoorlijk oncomfortabel, maar daar worden ze sterker van.

Eigen verantwoordelijkheid

Hetzelfde geldt voor kritische feedback krijgen van je manager. Dat kan enorm binnenkomen. Maar onveilige situatie? Nee. Oncomfortabel? Ja. En dus een kans om te groeien.

Laat ik voorop stellen: een veilige bedrijfscultuur is natuurlijk iets wat elk bedrijf moet nastreven. De vraag is alleen hoe. Door voorzichtig te zijn met feedback, zodat iemand zich niet aangevallen voelt? Alles zo comfortabel mogelijk maken? Ik denk dat we daar niet in moeten doorslaan. Want ja, werkgevers en leidinggevenden hebben een grote verantwoordelijkheid. Maar de enige die verantwoordelijk is voor hoe jij je voelt, ben je zelf.

Lees ook: ‘Waarom ik als eigen baas mijn vrijheid aan banden legde’