Het faillissement van V&D eind 2015 trok een belangrijk anker uit de Nederlandse binnenstad. In één klap verdwenen 62 grote warenhuizen, vaak beeldbepalend en centraal gelegen.
De merkrechten van V&D werden later verkocht; sinds 2018 leeft de naam voort als webwinkel, die inmiddels eigendom is van het Britse e-commercebedrijf Secret Sales. Wat achterbleef, waren grote panden waarvoor niet snel een nieuwe bestemming te vinden was.
Geen enkel V&D-pand volledig overgenomen
In steden met 200 tot 400 winkels staat nog altijd zo’n 15 procent leeg. Dat blijkt uit cijfers van makelaarsvereniging NVM. Het aandeel ligt daarmee duidelijk hoger dan in grote steden. Het wegvallen van V&D hakte er hard in: de warenhuizen waren groot, vaak met meerdere verdiepingen, en lieten in één klap enorme gaten achter. Op sommige plekken verdubbelde de leegstand direct na het faillissement. Vooral de bovenverdiepingen van de grote panden blijven leeg, ook als de begane grond al een nieuwe huurder heeft.
Bijna nergens nam één nieuwe huurder zo’n pand volledig over. „Op dit moment is er bijna geen enkel V&D-pand meer dat volledig is overgenomen door één nieuwe huurder. De meeste zijn opgesplitst in meerdere units”, zegt Gertjan Slob van onderzoeksbureau Locatus tegen BNR. Een vijfde van het oude winkeloppervlak is inmiddels gesloopt voor nieuwbouw of staat nog steeds leeg.
Lees ook: Marktplaats Secret Sales blaast merknaam Vroom & Dreesmann nieuw leven in
Nieuwe functie voor warenhuizen V&D
Dat raakte ook de omgeving. Huren gingen omlaag en panden verloren flink aan waarde. In sommige steden ging het om een derde van de huurinkomsten en verkoopprijs. Sinds 2016 verdween in middelgrote steden een flink deel van het winkelaanbod, duidelijk sneller dan in grote steden. Juist kleinere plaatsen hadden moeite om nieuw geld aan te trekken om de leegstaande panden aan te pakken.
Het gaat vaak om een hele straat, met meerdere investeerders en ondernemers die water bij de wijn moeten doen
Op een aantal plekken lukte het alsnog om iets nieuws te maken van de oude V&D’s. In Den Haag krijgt een voormalig warenhuis een onderwijsfunctie. In Nijmegen werd het pand opengebroken voor woningen en een stadstuin. In Zeist viel de keuze uiteindelijk op sloop, met appartementen als vervanging.
Tijdelijke rijksregeling
Maar eenvoudig was dat nergens. De panden zijn groot, duur en complex. „Het gaat vaak om een hele straat, met meerdere investeerders en ondernemers die allemaal water bij de wijn moeten doen”, zegt voormalig topambtenaar Jacques de Win in De Telegraaf. „Ze moeten echt over een drempel heen om weer te gaan investeren.”
Een tijdelijke rijksregeling hielp om een deel van de plannen vlot te trekken, maar het geld raakte op. Veel projecten kwamen niet verder dan de tekentafel. In veel steden staan voormalige V&D-panden nog steeds leeg of half leeg.
Lees ook: Vijf jaar na V&D: hoe het warenhuis nog steeds deel uitmaakt van ons leven
Historie V&D
• De zwagers Willem Vroom en Anton Dreesmann openden in 1887 het eerste filiaal in Amsterdam. Al snel volgden Rotterdam, Den Haag en andere grote steden.
• In 1937 bestond het bedrijf vijftig jaar. Willem en Anton waren overleden. De tweede en derde generatie namen de leiding over.
• Vanaf 1945 werd de macht van het familiebedrijf steeds meer uit handen genomen door centralisatie en onderlinge fusies.
• In 1996 volgde de beursgang. De status ‘familiebedrijf’ verdween.
• Sinds de overname van Sun Capital in 2010 daalde de omzet van V&D. Er werd geen enkel jaar winst geboekt.
• Het einde van V&D kwam in zicht. Op 31 december 2015 werd het bedrijf failliet verklaard.
