Hans de Boer ziet tot zijn afgrijzen dat de discussie over de hoofdkantoren van grote bedrijven in Nederland de laatste tijd steeds meer ten prooi valt aan populisme en beeldvorming. Daardoor dreigt het economisch belang van deze grote ondernemingen onder te sneeuwen en dat kan ons duur te staan komen, waarschuwt de voorman van werkgeversorganisatie VNO-NCW in het AD.
Multinationals als Shell betalen nauwelijks belasting in Nederland. Waarom moeten we blij zijn met die bedrijven?
,,Laat ik daar meteen op antwoorden. Dat verhaal dat ze geen belasting betalen is een nepverhaal dat heeft postgevat in bepaalde delen van de politiek. Wat je goed moet beseffen is dat deze bedrijven wereldwijd verkopen en produceren. Nederland is een heel kleine markt, waar ze maar een paar procent van hun omzet en winst maken. Maar ze maken hoge kosten in Nederland: de hoofdkantoren waar mensen werken en bijvoorbeeld de onderzoeksafdelingen. Die kosten drukken de winst in Nederland. Hoge kosten en daardoor weinig winst betekent dat ze weinig winstbelasting betalen."
,,Maar ze betalen wel veel loonbelasting. De twee miljoen mensen die voor de in Nederland gevestigde internationale bedrijven werken, verdienen twee keer zoveel als het gemiddelde salaris in Nederland. Die betalen dus veel belasting. En die werknemers besteden hun salaris in de lokale economie. Die profiteert ook van de aanwezigheid van de internationale bedrijven, zoals de hele economie ervan profiteert.‘’
Welke effecten zijn er nog meer dan?
,,De aanwezigheid van een hoofdkantoor zorgt er ook voor dat er veel onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten plaatsvinden. Driekwart van die onderzoeksactiviteiten vindt plaats in samenwerking met het midden- en kleinbedrijf en universiteiten. Dat is goed voor Nederland Kennisland en geeft een impuls aan Nederland als hightechland.''
Dat multinationals hier onderzoek doen heeft toch te maken met de goed opgeleide bevolking, goede universiteiten en niet zozeer met de aanwezigheid van een hoofdkantoor?
,,In die hoofdkantoren zit de beslismacht. Dat speelt mee. En er speelt nog iets anders. Bedrijven als Shell, Philips en Heineken zijn de vlaggenschepen van onze economie. Als ik op handelsmissie ben in het buitenland gaat het niet alleen om handel drijven, maar ook om het binnenhalen van buitenlandse investeringen. Als je dan kunt zeggen dat die bedrijven in Nederland gevestigd zijn, is het duidelijk dat Nederland een goed vestigingsklimaat heeft. En dankzij die bedrijven wordt Nederland serieus genomen. Politiek stellen we niks voor, maar economisch zijn we het zestiende land ter wereld. Logistiek staan we op één en qua voedselvoorziening op twee in de wereld. Dat is dankzij onze internationale bedrijven, die moeten we koesteren.''
Zijn de bedrijven nu onze ambassadeurs?
,,Het is wel een reden dat we met bijvoorbeeld de Indiase premier Modi of de Amerikaanse president Trump aan tafel zitten. Ik ben eens op handelsmissie naar Japan geweest. Met toenmalig Unilever-topman Paul Polman heb ik dat voorbereid. Hij zorgde voor contacten in Japan en daardoor gingen er deuren open voor het Nederlandse mkb. Zodoende kan ook het mkb meer internationaal zijn vleugels uitslaan en dat willen we juist. Wees zuinig op je vlaggenschepen, zij helpen je economie verder en versterken je positie in de wereld. Dankzij die internationale bedrijven bokst Nederland boven zijn gewichtsklasse op economisch gebied.''
De rol van multinationals steeds meer omstreden. Hoe komt dat dan?
,,Je ziet politiek populisme bij een deel van de politiek. Maar je moet het eerlijke verhaal vertellen. Je moet juist staan voor een goede economie, want dat zorgt voor een goede samenleving.''
Toch blijft er rond de hoofdkantoren een sfeer van belastingontwijking hangen. Denk aan Unilever en zijn verzet tegen de dividendbelasting. En dan hebben we het nog niet eens over al die brievenbusmaatschappijen.
,,Ik heb het alleen over hoofdkantoren die inhoud hebben, waar mensen werken en activiteiten plaatsvinden. De dividendbelasting gaat er sowieso aan. Daar lopen duizenden rechtszaken tegen. Die is Europeesrechtelijk niet houdbaar. En die 500 miljoen van Unilever ben je ook kwijt als ze naar Londen verhuizen.''
Ook Ben van Beurden van Shell hintte op de dividendbelasting toen hij een mogelijk vertrek naar Groot-Brittannië aankaartte.
,,Voor Shell geldt hetzelfde als Unilever mochten ze vertrekken. Met alle kritiek op de internationale bedrijven creëren we een sfeer waarin de bedrijven zich niet meer welkom voelen. Wat ik bepleit is dat we niet alleen naar de kosten kijken, maar ook naar de baten."
,,Neem de WBSO-regeling, waarbij onderzoek en ontwikkeling fiscaal wordt gestimuleerd. Dat is een geweldig instrument en heeft er mede voor gezorgd dat Nederland wereldwijd in de top tien staat van research- and developmentlanden. Maar daar wordt nu elk jaar op beknibbeld. Terwijl dat juist hoogwaardige werkgelegenheid oplevert. Bij andere regelingen, zoals voor expats, worden de regels steeds aangepast, waardoor bedrijven niet weten waar ze aan toe zijn. Nederland is een lichtgewicht en we moeten opboksen tegen grote landen als Duitsland en Groot-Brittannië als vestigingsplaats. Het is niet vanzelfsprekend dat we die strijd winnen. Dat moeten we ons goed realiseren.''
