Als hij stilletjes tussen de elf nieuwe rekruten zou gaan zitten die vanochtend wat onwennig aanschuiven op de uitgewoonde banken van de Amsterdamse techparel Messagebird zou het niemand echt opvallen.
Techstarter
Niklas Zennström (52) was zelf zo'n techstarter, ook in Amsterdam, achttien jaar geleden. Nu steekt hij starters van deze tijd, ook financieel, de helpende hand toe. Zoals telecomsucces Messagebird waarin zijn investeringsfonds Atomico vorig jaar oktober 60 miljoen dollar stak.
Lees ook: Videobellen met de dierenarts populair concept
Pensioenfondsen
Zennström is deze week in Amsterdam om Nederlandse pensioenfondsen over te halen meer geld in Europese tech te steken. Want net als begin deze eeuw, toen de Zweed tevergeefs vanuit de hoofdstad geld zocht om zijn bestandsuitwisselaar (Kazaa) en belbedrijf (Skype) op poten te zetten, lopen Europese techbedrijven nog altijd tegen muren op. En dat wil Zennström veranderen.
Miljardenbedrijven
Hij maakte zelf mee hoe kil het techklimaat werd nadat in 2000 de dotcombubble was geknapt. "Voor Sillicon Valley was die crash een blip, voor ons het einde der tijden. Mensen dachten letterlijk dat tech hier niet werkte."
Lees ook: Twentenaren ontwikkelen Trusti: datingsite voor serieuze tortelduiven
Dedain
Dat heeft in vooral Angelsaksische techkringen dedain jegens Europese tech meegebracht en die blijkt moeilijk te bestrijden.
Skype
Er kan volgens Zennström niet langer op Europa worden neergekeken. "Europa is de Amerikaanse techindustrie in Silicon Valley keihard aan het inhalen. Toen wij Skype in 2005 voor ruim 3 miljard dollar aan eBay verkochten, zei iedereen dat we daar in Europa nooit meer overheen zouden gaan."
Spotify
De feiten zijn anders: "Afgelopen maart is Spotify voor 30 miljard dollar naar de beurs gegaan; dat is al tien keer zo veel. Jullie Adyen is nu 14 miljard euro waard, SAP, dat al veel langer bezig is, 120 miljard. Wie durft nog te zeggen dat Europa geen miljardenbedrijven kan creëren?"
Lees ook: Waarom het megasucces van Adyen goed is voor Nederlandse techstartups
Ecosysteem
Er wordt te veel met een Amerikaanse bril gekeken naar succes in tech, zegt hij in de ruwhouten vergaderruimte van Messagebird.
Veel techbedrijven
"Ik vind het belangrijker dat er véél techbedrijven ontstaan, in plaats van dat ene grote miljardenbedrijf. Dat levert pas een levendige techsector op, met bedrijven die elkaar versterken."
Investeringsgeld
Maar voor zo'n stortvloed aan bedrijven is meer investeringsgeld nodig. Zowel 'zakelijke engelen' - gefortuneerde ondernemers die jonge starters steunen - als institutionele beleggers gedragen zich volgens Zennström in Europa nog veel te terughoudend.
Atomico
"We zijn Atomico na de verkoop van Skype begonnen omdat er meer ondernemers moeten komen die investeren in ondernemers. Zo steunt de ene generatie de volgende. Dat is een geweldige manier om een economie op te bouwen. Dat ontbreekt in Nederland nog een beetje, zoals in veel Europese landen. Ik wil dat ecosysteem beter steunen."
Frustratie
Atomico is ontstaan uit Zennströms frustratie uit de tijd van de jacht op geld voor Kazaa en Skype. "Zo veel Amerikaanse investeerders zeiden tegen ons: in Europa is geen talent, er is geen geld, er is geen markt, geen ambitie."
Lees ook: Hoe John de Mol met Juke Spotify wil verslaan
Geweldige ideeën
"Dat was niet waar, er was geweldig talent hier, er waren geweldige ideeën. Er was alleen geen geld. Europa kon best miljardenbedrijven voortbrengen. Met Skype hebben we dat bewezen."
Atomico is zijn wraak op al die Amerikaanse neezeggers. Via vier investeringsfondsen zit er inmiddels circa 1,4 miljard dollar - eigen geld en dat van investeerders - in ruim 75 techbedrijven en 22 zijn met succes doorgesluisd.
Pensioenfondsen
"In Silicon Valley is alleen nog altijd veel meer kapitaal dan hier. Dat is een uitdaging voor Europa terwijl juist hier de grootste investeerders en pensioenfondsen zitten."
"Die zijn bang voor investeringen in tech, omdat ze traditioneel terughoudend zijn met risicovol investeren. Dat was vijf jaar geleden misschien logisch, toen zeker een kwart van de start-ups snel weer omviel. Maar dat is veranderd."
Adyen
Daarom vindt hij de miljardenbeursgang van de Nederlandse fintechgigant Adyen of het Zweedse muziekbedrijf Spotify zo belangrijk. Technologiebedrijven zwemmen nu in hetzelfde wereldje van het grote geld rond als institutionele investeerders.
Plotseling zijn er meer plaatsen dan Amerika of China waar unicorns - jonge techbedrijven die meer dan een miljard dollar waard zijn - kunnen ontstaan.
Unicorns
"Er zijn nu tussen de vijftig en zestig unicorns in Europa. Veertien zitten boven de vijf miljard. Er gingen vorig jaar meer techbedrijven naar de beurs dan in de VS en China - en ze gaan híer naar de beurs. Nu is het zaak andere bedrijven te steunen om te groeien zodat ze die sprong ook kunnen maken."
Talent vinden
Het gaat daarbij niet alleen om geld. Doorgroeiers als Messagebird zoeken vooral hulp bij het doorstaan van hun groeistuipen. "Omdat er nog zo weinig ervaring is met groei in de Europese techwereld kunnen bedrijven die hun groeiproces niet goed aanpakken, daaraan ten onder gaan," zegt Zennström.
Lees ook: Op deze manier wekt Nederlands bedrijf Adyen internationaal verbazing
Techtalent
De onverzadigbare zucht naar techtalent is de grootste opgave. "Mensen zijn het belangrijkst, belangrijker dan geld. In Europa groeit het aantal banen in de techindustrie drie keer zo snel als in andere sectoren. Wie nu slaagt of afstudeert met een achtergrond in wetenschap, technologie, ingenieurswerk of wiskunde, heeft keuze te over."
Raar, irrelevant hoekje met computernerds
Ook dat is weleens anders geweest. "Toen we Kazaa begonnen, was de techwereld een klein, raar, irrelevant hoekje met computernerds die niets anders konden. Toen de techbubble barstte, vluchtte dat allemaal naar de corporate wereld."
Start-up
"Nu willen jonge mensen met de juiste vaardigheden niet eerst naar een groot bedrijf, ze willen beginnen bij een start-up en snel stappen maken. Er een aantal jaren werken om daarna zelf iets te beginnen. Ze willen ervaringen opdoen om zichzelf te verbeteren."
Kritische blik
En ze kijken kritisch naar plekken waar ze zich thuis voelen, constateert hij. "Als je jong en slim bent en je opties te over hebt, dan kies je voor een dynamische, intellectueel stimulerende omgeving om te wonen en werken, waar veel gelijkgestemden aanwezig zijn."
Tegenbeweging
Geen wonder dat Amsterdam zo goed scoort bij techwerkers. Maar in tegenstelling tot begin deze eeuw is er een tegenbeweging die zich verzet tegen de vloed van buitenstaanders in de stad, op de huizenmarkt, scholen en in de uitgaanswereld.
Geconcentreerd
Zennström ziet het probleem voor de stad niet.
"Zulke druk op de maatschappij zie je in Silicon Valley. De industrie is daar zo geconcentreerd en er wordt door techbedrijven zo veel welvaart gecreëerd; dat heeft grote invloed op een stad als San Francisco."
Drukke stad
"Dat is in Amsterdam niet zo, dat is niet eens zo in Londen. Daarvoor betalen start-ups en techbedrijven niet genoeg en zijn er te weinig kapitale exits waarop mensen binnenlopen."
"Als gezegd wordt dat het wel een probleem is, dan zijn er vermoedelijk andere oorzaken. Amsterdam is een drukke stad, met veel bezoekers. Dat dan gezegd wordt dat expats de prijzen beïnvloeden, komt waarschijnlijk omdat men dat hoort vanuit de VS."
Economie
"Het is juist goed voor de economie om een sterke techsector te hebben. Als ik de burgemeester van Amsterdam was, zou ik het juist aanmoedigen steeds meer start-ups te beginnen."
Als ik de burgemeester van Amsterdam was, zou ik het juist aanmoedigen steeds meer start-ups te beginnen
Niklas Zennström
