Bij flitsbezorgers bestellen mensen boodschappen die binnen enkele minuten aan huis worden afgeleverd. In de coronajaren 2020 en 2021 werd deze service razend populair, met name onder jonge mensen in grote steden. ,,Het werd een gimmick voor veel studenten die lastminute thuis of op een feestje een biertje of een zak chips wilden bestellen”, zegt Dirk Mulder, detailhandelspecialist bij ING in het AD. ,,Een paar jaar later is dat grote enthousiasme voor een groot deel verdampt.”
Lees ook: FSIN: 'Nederlandse deliverymarkt groeit minder hard in 2022'
Cijfers onderstrepen dat. In mei 2022 gaf 4,4 procent van de Nederlanders nog aan dat ze in de laatste drie maanden gebruik hebben gemaakt van flitsbezorging. Nu, een jaar later, is dat nog slechts 3,1 procent. Daarmee zijn de flitsbezorgers in een jaar tijd zo’n 30 procent van hun klanten kwijtgeraakt, blijkt uit cijfers die deze site opvroeg bij marktonderzoekbureau GfK.
Dat teruglopende aantal komt bovenop de verbroken relaties met grote supermarkten, die voor extra klandizie zorgden. ,,Het ging lange tijd skyhigh, maar de hype en de nieuwigheid zijn wel over”, zegt Rini Emonds, businessconsultant die zich bij marktonderzoeksbureau IRI bezighoudt met de detailhandel.
Het ging lange tijd skyhigh, maar de hype en de nieuwigheid zijn wel over
Rini Emonds
Businessmodel staat onder druk
Flitsbezorgers zijn al jaren verlieslatend en steken desondanks heel veel geld in hun uitbreiding naar nieuwe markten. Investeerders zijn nu voorzichtiger geworden met beleggingen in deze jonge bedrijven, ook door de oplopende rentes. De bezorgers kennen daarnaast een hoge mate van onzekerheid en hebben een grote uitdaging aan twee kanten. Enerzijds zijn er de gestegen bezorgkosten. ,,Die ontmoedigen jongeren om kleine bestellingen te doen. Voor die paar euro lopen ze voortaan wel naar de winkel”, zegt Mulder.
Anderzijds is er de strengere regelgeving. Zo mogen flitsbezorgers zich voortaan alleen nog vestigen op bedrijventerreinen en niet meer in woongebieden. Bij hoge uitzondering mogen er zogeheten darkstores in gemengde woon-werkgebieden. Door dat besluit zullen ongeveer tien vestigingen in Amsterdam waarschijnlijk op termijn hun deuren moeten sluiten of verhuizen. ,,Dit alles zet het businessmodel extreem onder druk. Bezorgers kunnen tegenwoordig veel minder rondjes in een uur maken”, zegt Mulder.
Lees ook: Zoekvolume online supermarkten groeit, populariteit fysieke supermarkt daalt
Niet de nieuwe Amazon
De in Nederland overgebleven flitsbezorgers Getir, Gorillas (dat is overgenomen door Getir) en Flink hebben bovendien al langere tijd last van investeerders, die door stijgende rentes en verslechterende economische vooruitzichten terughoudender zijn met nieuwe kapitaalinjecties. Doordat veel flitsbezorgers voor hun snelle uitbreiding meer uitgeven dan er binnenkomt, hebben ze behoefte aan nieuw kapitaal. ,,Investeerders hoopten dat ze hier een nieuwe Amazon of Facebook te pakken hadden. Dat blijkt nu niet het geval te zijn. Alternatieve opties worden nu interessanter”, zegt Mulder.
Onhoudbare situatie
ING-specialist Mulder noemt de huidige situatie onhoudbaar en verwacht dat er uiteindelijk nog één partij overblijft, of héél misschien twee. ,,Vergelijk het met Hello Fresh: die werden vijftien jaar geleden extreem populair. Nu is er een hele trouwe groep overgebleven. Dat zal hier ook gebeuren.” In de rest van Europa is dezelfde trend zichtbaar. Zo heeft Getir deze zomer besloten om uit zowel Frankrijk als Spanje te vertrekken.
Laurens Sloot, hoogleraar ondernemerschap in de detailhandel, is niet verrast. ,,Door die enorme prijsinflatie, de stijgende grondstofprijzen, de oorlog en de verdwenen covid-angst zijn consumenten prijsgevoeliger geworden. Ze gaan sneller naar de supermarkt op zoek naar de beste aanbieding. In Nederland zie je dat het aandeel onlineboodschappen hoger is dan in andere landen, maar ook hier is de markt gestagneerd. En het zal heel lastig worden om dit businessmodel überhaupt lucratief te krijgen. Het is een luxeproduct geworden.”
De geldboom leek voor alle partijen tot aan de hemel te groeien, maar de markt is veranderd. De consument heeft pijn in de portemonnee en probeert iedere euro te besparen
Rini Emonds
In ons land wordt op dit moment Flink het vaakst gebruikt, meldt onderzoeksbureau GfK. Met de fusie van Gorillas en Getir hebben zij wel ‘een geduchte concurrent’ gekregen, die vooral in de grote steden een sterke positie heeft. De Britse tegenhanger Zapp trok zich een jaar geleden terug uit de Nederlandse markt vanwege oplopende verliezen. Binnen een jaar tijd is het aantal aanbieders in Nederland dus van vier naar twee aanbieders gedaald. ,,De geldboom leek voor alle partijen tot aan de hemel te groeien, maar de markt is veranderd”, zegt Emonds. ,,De consument heeft pijn in de portemonnee en probeert iedere euro te besparen.”
Lees ook: Steeds meer flitsbezorgers: kleinere gemeenten blijven achter
‘Het is een dromenland’
Hoe het nu verder moet met de flitsbezorgers? Voor klanten met weinig tijd - met name jonge ouders - blijft de dienst aantrekkelijk, denken de meeste deskundigen. Zeker voor Nederlandse consumenten. ,,Het zit meer in ons dna om onlineaankopen te doen”, zegt Emonds. ,,Flitsbezorging blijft bestaan, maar dan in aangepaste vorm”, voegt Mulder daaraan toe. Hoogleraar Sloot blijft vertrouwen houden in Getir vanwege diens ‘professionaliteit’. ,,Je ziet nu dat ze de bleeders eruit snijden, zoals Spanje en Frankrijk. Ze kijken kritisch naar plaatsen waar het wel gaat lukken. Dat is verstandig.”
Retailexpert Paul Moers is minder hoopvol. ,,Als je ziet dat het een grote jongen als Picnic nog steeds niet lukt om winst te maken, dan vraag ik mij af of deze kleinere partijen dat wel zullen doen. Dit hele model rammelt aan alle kanten. Het is een dromenland. Ik geef Getir nog twee jaar, dan gaat de stekker eruit en is deze hype voorgoed voorbij.”
Vanuit het hoofdkantoor in Turkije laat Getir weten dat het nog genoeg ambitie heeft om er wat moois van te maken in Nederland.
