Ex-gedetineerde Jemuel (Zuivere Koffie): 'Ik werk alleen maar met oude boeven'

Ja, ook de oprichter zelf is een oude boef die in totaal zes keer vast zat (Jemuel gaat inhoudelijk verder niet in op delictvormen). Het feit dat hij nu op het rechte pad onderneemt, ex-gedetineerden helpt én recidive daarmee tegengaat, bewijst dat iedereen zijn of haar leven kan beteren. ,,De laatste keer dat ik vrijkwam was in 2005. En dat was gelijk het moment waarop ik tegen mezelf zei dat ik echt nooit meer iets met justitie te maken wilde hebben.”

Jemuel Lampe als ondernemer de fout in

Getuige zijn nieuwe koffiezaak aan de Haarlemmerdijk in Amsterdam is hem dat gelukt. Het is echter niet het eerste wapenfeit van Jemuel als ondernemer. De merknaam Zuivere Koffie bestaat namelijk al sinds 2015. Dit was het jaar waarin hij zijn eigen koffiebranderij begon in, jawel, een penitentiaire inrichting.

,,Ik zat als barista al een tijdje in de koffiewereld toen ik in 2014 met de Koffiefabrique in Koog aan de Zaan begon. Hier werkten we met mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en een ex-gedetineerde. Vooral het werken met voormalige boeven interesseerde mij al langer. Ik weet als geen ander hoe lastig het is om terug te moeten keren in de maatschappij. Voor 2005 runde ik een ijssalon, maar omdat ik mij destijds nog steeds in verkeerde kringen begaf, ging ik toch weer de fout in.”

Samenwerken met Dienst Justitiële Inrichtingen

Terug naar de Koffiefabrique. Toen die een jaartje draaide, werd Jemuel door de toenmalige directeur van de gevangenis in Heerhugowaard gevraagd om een pilot te starten. Of hij de gedetineerden de ambacht van het koffiebranden wilde leren. ,,Hoewel ik helemaal niet zat te wachten op een terugkeer naar de gevangenis, ben ik toch gegaan. Deze samenwerking met Dienst Justitiële Inrichtingen was namelijk een hele belangrijke. Voor gevangenen, maar uiteindelijk ook voor mezelf.”

,,Een ambacht leren. Weet je hoe waardevol zoiets is voor deze mensen? Zodra hun straf erop zit, hebben ze iets waarmee ze direct de arbeidsmarkt op kunnen. Terugvallen op het oude, verkeerde netwerk is dan lang niet altijd meer nodig.”

Van Koffiefabrique naar Zuivere Koffie

De koffie die Jemuel en de gevangenen brandden viel niet alleen binnen de muren en bij de Koffiefabrique in de smaak, maar ook tot ver daarbuiten. Het deed hem inzien dat hij een product in handen had dat weleens meerdere doelen kon gaan dienen.

In 2016 verplaatste hij de branderij naar het hagelnieuwe Justitieel Complex Zaanstad in Westzaan en noemde het Zuivere Koffie. Zijn zaak in Koog aan de Zaan werd tot hetzelfde merk omgedoopt. Het personeelsbestand bevatte vanaf dat moment alleen nog maar uit ex-gedetineerden.

Naast de losse verkoop van Zuivere Koffie volgden er ook producten uit de bakkerij die Jemuel in de gevangenis in Westzaan neerzette. Brownies, boterkoeken, chocoladerepen en diverse soorten cookies; er is nog altijd gretig aftrek door consument en bedrijf. En niet de minsten. Denk bij de laatste groep aan een grootmacht als Vermaat.

Zuivere Koffie geeft oud-gevangenen duwtje in de rug

,,Qua bakkerij hebben we de werkzaamheden recent uitgebreid naar de gevangenis van Nieuwegein. En in de vrouwengevangenis van Nieuwersluis maken we thee. Op deze manier kunnen we nóg meer gevangenen het duwtje in de rug geven zodra ze straks weer buiten staan.”

,,Sinds de start van Zuivere Koffie zijn er zo’n honderdtwintig mensen vanuit onze branderij en bakkerij doorgestroomd naar betaald werk elders. Dat lijkt een druppel op een gloeiende plaat als je weet dat er ieder jaar 38.000 mensen vrijkomen. Maar ongeveer de helft daarvan recidiveert en slechts een kwart is bemiddelbaar.”

Jemuel Lampe geen uitzender maar bemiddelaar

Om deze cijfers te verbeteren, steekt Jemuel veel tijd in de hulp bij re-integratie van ex-gedetineerden. Hij geeft aan niet als uitzender beschouwd te willen worden, maar zodra werkgevers om personeel verlegen zitten, zijn ze bij hem wél aan het juiste adres.

,,Zie mij meer als een bemiddelaar. Ik help graag als je er voor openstaat om iemand met een verleden in de gevangenis aan je team toe te voegen. Gedurende zo’n twee jaar zal ik dan bij jullie in de buurt blijven om waar nodig wat coaching te geven. Bijvoorbeeld als iemand nog onder toezicht staat van de reclassering. Het is dan goed om de andere medewerkers ervan op de hoogte stellen dat zo iemand af en toe eens een kop koffie komt drinken. Daar moet je verder geen big deal van maken. Door gewoon transparant over de situatie te zijn, heb je het meeste werk al gedaan”

,,Ik begrijp heel goed dat het spannend is om een ex-gevangene in dienst te nemen. Toch moet je je wel beseffen dat slechts een enkeling van de bemiddelbare arbeidskrachten terugvalt in oude gewoontes. Besef je daarbij dat het met ‘gewoon’ personeel ook gerust eens fout kan gaan. Sterker nog: van een ex-gedetineerde weet je misschien wel meer voordat je met hem of haar in zee gaat dan van een doorsnee sollicitant.”

,,Wat ik probeer te zeggen, is dat deze doelgroep niet zo veel verschilt van de gebruikelijke werknemer. Zolang ze maar aan het werk kunnen en dus geen beroep hoeven te doen op hun oude kennissen.”

Ondernemers steeds vaker met ex-gedetineerden in zee

,,Weet je wat mooi is? Dat ik nu al meerdere keren ben gebeld door werkgevers die een oud-gevangene in dienst hebben en daar zo goed over te spreken zijn, dat ze me vragen of ik er nog een paar voor ze heb. Dat gebeurt steeds vaker en ik zie dan ook een verschuiving in de maatschappij als het gaat over het aannemen van deze mensen. Ik weet niet of dit puur een gevolg is van corona en de personeelsproblematiek, maar dat het een waardevolle ontwikkeling is, staat vast.”