Werkgevers lijken tegenwoordig een heus verleidingsritueel op te moeten voeren om werknemers terug naar de burelen te krijgen. Waar bij de eerste lockdowns het verplicht thuiszitten nog tot heimwee naar collega’s leidde, heeft het thuiswerken rap wortel geschoten. Goed, dat praatje met collega’s moet je thuis missen, maar daar staan legio voordelen tegenover: je kunt rustig werken, een muziekje luisteren, je eigen koffie zetten en in verloren minuten wellicht zelfs wat huishoudelijke taken uitvoeren.
Vooral wie verder weg woont van kantoor is blij de files of propvolle treinen te vermijden. Het contact met collega’s op slechts een paar dagen per week volstaat. De praatjes bij de koffieautomaat zijn ook niet altijd een aanbeveling. Niet alleen in Rotterdam of Eindhoven werkzame Ajax-fans zullen hun werkplek tegenwoordig maar wat graag mijden. Eerder werd al duidelijk dat zelfs de populaire vrijdagmiddagborrel met collega’s met uitsterven bedreigd wordt. Vrijdagen zijn nu bij veel bedrijven de rustigste dagen op kantoor. In de Rai in Amsterdam buigen (interieur)architecten en ontwikkelaars zich ook vandaag nog op de ‘Workplace Design Show’ over de vraag hoe die werknemers weer naar de kantoren te lokken zijn. Het probleem is voor de vakgenoten duidelijk. Alle sjeu is uit veel kantoren verdwenen. Vooral kantoortuinen met flexibele werkplekken ontbeert het aan sfeer of identiteit. Het is ‘excel- gedreven’ klinkt het, en draait vooral om vierkantemeterprijzen.
Lees ook: Files en volle treinen: helft werkenden wil wel anders, maar werkgever moet erom vragen
Focus op productiviteit
,,Werkplekken komen voort uit de industriële revolutie. Mensen kregen een machine om te gaan werken. Het gaat nog maar tien jaar om mensen’’, zegt Ron Bakker van PLP Architecture in het AD. ,,We kijken naar vierkantemeterprijzen, maar we moeten naar productiviteit kijken. Het uitgangspunt zou moeten zijn om zo goed mogelijke ruimtes te maken voor mensen. Dat bewustzijn is versneld door corona.’’
Inwisselbare werkplekken waarbij iedereen aan een willekeurig bureau (mét ‘clean desk policy’) aan moet schuiven blijken ook niet even geliefd. ,,De flexibele werkplek werkt niet voor iedereen’’, zegt Daniel Jongtien van Benthem Crouwel Architects. ,,Mensen hebben de neiging aan hetzelfde bureau te zitten, wat persoonlijke spullen te laten staan. We moeten ontwerpen voor individuen. One size fits all werkt niet meer. We ontwerpen gebouwen met verschillende ruimtes.’’
Kantoor beter dan thuis
Lang was er geen alternatief, maar inmiddels zijn veel thuiswerkplekken geoptimaliseerd, terwijl de kantoren achterblijven. ,,Het kantoor moet beter zijn dan thuis’’, constateert Cees van der Spek van projectontwikkelaar Edge. ,,Van de mensen op de werkvloer is over een paar jaar 30 procent onder de 30 jaar. Generatie Z werkt op een totaal andere manier. Zij zijn aangenomen via Teams en hebben geen idee hoe er gewerkt werd voor corona. Hoe krijg je hen op kantoor? Daar interviewen we hen over.’’
Dat het wenselijk is dat mensen weer vaker op kantoor komen, daar zijn de architecten het over eens. ,,Werken in een groep en samenzijn is essentieel voor creativiteit’’, zegt Jongtien. ,,De interactie is cruciaal, die heb je niet via een Teams- meeting. Maar het kantoor moet veranderen. Er moeten perfecte condities zijn om te werken. Beter dan thuis. Het moet ook vooral een sociale plek zijn, waar je kunt leren van je collega’s.’’
Generatie Z werkt op een totaal andere manier. Zij zijn aangenomen via Teams en hebben geen idee hoe er gewerkt werd voor corona
Cees van der Spek
De oplossing? Meer maatwerk, zeggen de architecten. Zorgen dat iedereen zich thuis voelt op kantoor. Dat kan door meer verschillende werkruimtes te creëren, ruimtes om stil te werken, of juist om mensen te ontmoeten. Planten verdienen zich volgens hen altijd terug, en meer natuurlijke materialen zorgen voor een betere werksfeer. De akoestiek moet op veel kantoren ook snel worden verbeterd.
Lees ook: Ondernemers blijven flexibel met thuiswerken personeel
Meer vrijheid en mogelijkheden voor werknemers
Maar het belangrijkste: meer vrijheid en mogelijkheden voor werknemers. Om wat eigens in het kantoor te brengen. Een fotolijstje op het bureau, een ontbijtje in de keuken, of één dag per week de hond mee naar werk. ,,We gaan steeds meer overlap zien tussen lifestyle en werken. Mensen komen naar werk omdat ze het leuk vinden’’, zegt architect Bakker.
,,Let op de funfactor’’, benadrukt Van der Spek van projectontwikkelaar Edge. ,,Het moet leuk zijn om er te zijn. Je moet zorgen dat het een plek is waar je heel graag komt. De gebouwen die het beste werken zijn de gebouwen waar je bij de entree al een vibe creëert. Bijvoorbeeld door een koffiebar en de geur van verse croissants.”
Je moet zorgen dat het kantoor een plek is waar je heel graag komt. De gebouwen die het beste werken zijn de gebouwen waar je bij de entree al een vibe creëert
Dat het zich uitbetaalt, leidt volgens de architecten geen twijfel. ,,Een heel fijne omgeving trekt heel veel talent aan’’, zegt Michiel Hofman van HofmanDujardin, dat betrokken was bij de inrichting van het nieuwe hoofdkantoor van Booking.com in Amsterdam. ,,Mensen willen graag in een fijne omgeving zijn. In de basis gaat het om de kwaliteit van je werkomgeving. Een plek waar mensen zich prettig voelen. Alle bedrijven die succesvol zijn, maken een heel fijne werkomgeving.’’ Hij stelt dat er vier intuïtieve waardes zijn waar aan voldaan moet worden: licht, geborgenheid, expressie en connectie. Al die verschillende elementen zou je in een goed ontworpen kantoor moeten vinden.
Voor wie een iets behapbaarder advies wil, heeft hij nog een uitsmijter. Wat bij Booking ook goed werkt: gratis koffie en lunch. ,,Als je goed eten hebt en het is gratis, dan bouw je een community op’’, zegt Hofman lachend. ,,Zo simpel is het.’’
Lees ook: Gen Z en millennials voorop: online shopping blijft groeien in populariteit
