Er is één aspect van zijn werk dat René Janssen geen seconde zou missen. Een overweldigend weeige, zure lucht die je de adem beneemt. Het is de lucht van de dood. De lucht die blijft hangen als het lijk allang is begraven en Janssen aantreedt om de boel schoon te maken. Met een veegje Vicks Vaporub onder zijn neus.
Eliteteam
De no-nonsense Limburger (55) is de oprichter, eigenaar en naamgever van Schoonmaakbedrijf R. Janssen uit Sittard. Het gros van de 130 werknemers zorgt ervoor dat kantoorwerkers en scholieren elke dag lege prullenbakken, gelapte ramen en een schone wc aantreffen. Maar een eliteteam van acht man rukt gemiddeld zo'n twee keer per week uit voor een karwei dat de meesten liever aan een ander overlaten.
Lees ook: Hoe Asito kwetsbare jongeren opleidt tot loyale medewerkers
Dat kan een huis zijn dat stijf staat van de schimmel na een overstroming. Een pand dat zwart ziet van de roet na brand. Of een woning waar de politie het stoffelijk overschot vond van een man, vier weken nadat hij bij een steekpartij was gedood. Politiekorpsen, woningbouwverenigingen en vastgoedondernemers: allemaal hebben ze Janssens nummer in hun telefoon staan. Het is niet elke keer CSI of Flikken Maastricht als hij komt opdraven. Meestal bellen opdrachtgevers om een woning leeg te krijgen waarvan de bewoner in het ziekenhuis is beland of in eenzaamheid is overleden.
Calamiteitenschoonmaak
De Sittardse onderneming is een van de weinige bedrijven in Nederland die zich toelegt op deze 'calamiteitenschoonmaak'. 'Zo'n beetje de helft van de omzet komt uit het reguliere werk, de rest uit dit soort klussen', zegt Janssen in zijn kantoor, gelegen op een bedrijventerrein aan de rand van de stad. De brandweerkazerne - toeval? - staat op een steenworp afstand.
Acht jaar doet Janssen dit specialisme nu al, maar nog steeds staat hij na een belletje als eerste voor de deur. 'Ik ga kijken hoe de boel erbij ligt', legt Janssen uit. 'De dag voor de klus leg ik de jongens uit wat ze moeten doen. De dag zelf ga ik ook mee. We nemen wat proefplekken onder handen om te zien hoe stevig het schoonmaakmiddel moet zijn. Als we dat weten, ben ik weer weg.' De schoonmakers doen hun werk in witte pakken en met een mondkap voor.
Het was geen jongensdroom die Janssen in crime scene cleaning deed belanden. De Limburger is deze niche 'ingerold', net als bij alle tussenstops in zijn carrière. Janssen volgde veertig jaar geleden een koksopleiding. Hij zag al gauw dat hij niet lang in de horeca zou blijven: 'Hard werken en weinig verdienen.' Zijn vader hielp hem aan een baan als operator in een chemiefabriek van DSM.
Roetschade
Ook die baan bleek niet voor de eeuwigheid. Toen zijn zwager een extra paar handen zocht voor zijn glazenwassersbedrijf klom Janssen de ladder op, om een paar jaar later zijn eigen schoonmaakbedrijf op te zetten. Toen hij thuis een keer met waterschade kampte, kwam er een schadespecialist van de verzekering langs. 'Die vroeg me of ik geen zin had om huizen met roetschade schoon te maken.' De eerste keer, in Maastricht, was een ramp. 'Elke keer als ik een doek over de muur haalde, werd het alleen maar smeriger.'
Het was een leermoment, maar zo rolde Janssen de calamiteitenschoonmaak in. Het maakte uitbreiding van zijn bedrijf noodzakelijk, want Janssen moest meubels en machines ontroeten en laten drogen. 'Het kon eerst nog allemaal in onze garage. Maar op den duur stonden er ook spullen in de serre en in de slaapkamer.' Schoonmaakbedrijf R. Janssen is inmiddels toe aan zijn vierde locatie. Voor alle zekerheid is de grond naast het pand al opgekocht.
Een telefoontje van de politie in Geleen bracht Janssen op het pad van de 'plaats delict-schoonmaak'. 'Schilders die met een karwei bezig waren, was het opgevallen dat in een woning de gordijnen altijd dicht waren. Ze belden de politie. Die belde mij, want de agenten troffen het lijk aan van een eenzaam gestorven alcoholist, met een door katten aangevreten gezicht. Alleen konden ze de man niet weghalen vanwege de gigantische stank.' Aan Janssen het verzoek die lucht te verjagen.
Crazy Dutchman
Zo kwam Janssen op het idee voor de Vicks, en ook aan een fascinatie voor dit soort werk. Op internet zocht hij naar meer informatie en stuitte op een bedrijf in Los Angeles. 'Ik heb dat gebeld, met de vraag of ik mocht komen kijken. Ik bood aan gratis voor hen te werken, om van hen te leren.' Janssen hoorde de Amerikanen aan de andere kant van de telefoonlijn aan hun hoofd krabben. Maar de 'crazy Dutchman' was welkom, vloog naar de Verenigde Staten ('mijn allereerste keer') en stond nog diezelfde dag bloedspatten van een muur te bikken - de uitkomst van een hevige schotenwisseling.
Janssen is nergens vies van. Hij kijkt ook nergens meer van op. Ook niet van de omstandigheden waarin sommige mensen leven. Zoals die ene keer dat hij een donkere woning betrad en in zijn gewone kloffie onderuitging in een onbekende smurrie. 'Bleek een dikke laag kattenstront te zijn. Die katten waren van een vrouw van 70. Ze deed haar behoefte midden in de huiskamer.'
Bloedvlekken
Het is dankbaar werk, zegt Janssen. 'Ik kwam een keer bij een gezin waarvan de moeder in huis een ongeluk had gehad. Alles zat onder het bloed, ook twee knuffelbeertjes van haar kinderen. Die heb ik toen schoongemaakt en voor ze meegenomen. Die kinderen waren zo blij. Ze sloegen hun handen om mijn benen.' De grote Limburger schiet weer vol.
Een opleiding voor plaats delict-schoonmaken bestond in 2009 niet, dus Janssen heeft veel zelf moeten uitvinden. Zoals het goedje waarmee hij bloedvlekken uit vrijwel elk materiaal krijgt. Het is samengesteld van middelen die in de supermarkt te koop zijn: 'Maar ik zeg niet welke.' Janssen bouwde eigenhandig de calamiteitenunit, een aanhanger met het materieel voor de bijzondere klussen. 'Ook de bestelbusjes richt ik zelf in. Met alle spullen op dezelfde plek, zodat iedereen alles blind kan vinden.'
Onder 'iedereen' bevinden zich gezinsleden en aangetrouwde familie. Janssens zonen Bas (31 jaar) en Maurizio (23) doen ook aan crime scene cleaning. Ze hebben het arbeidsethos van hun vader geërfd. Als de calamiteitenunit voor de foto in het volle daglicht wordt geduwd, ziet Bas tot zijn ontzetting dat de aanhanger onder het stof zit. 'Hadden we dat geweten, dan hadden we hem even schoongemaakt.'
Ik bood aan gratis voor hen te werken, om van hen te leren
René Janssen
