Brexit-expert: 'Boris Johnson heeft baat bij Brexit-ramkoers'

De economie zal eind dit jaar ruim 11 procent gekrompen zijn, tegen het tweede kwartaal van volgend jaar zal het werkloosheidscijfer de 7,5 procent aantikken. De hoofdschuldige is de pandemie. De Britse economie strompelde weliswaar al (het lijkt er bijvoorbeeld op dat de recessie dit jaar al in februari begon, ruim voor de eerste lockdown), maar de plotselinge diepe val van dit jaar is duidelijk veroorzaakt door corona. En dat terwijl het land nog in de transitiefase van Brexit zit. Ik ben niet de enige die regelmatig over de interactie tussen de Brexit-crisis en de coronacrisis heeft geschreven, maar de Britse regering zul je er in ieder geval niet over horen.

OBR: 'Brexit pakt desastreus uit'

Deze week bracht het Office for Budget Responsibility (OBR) haar eigen kijk op de economische toekomst uit. Dit Britse equivalent van het Nederlandse Centraal Planbureau (CPB) is in 2010 opgericht door de Conservatives om onafhankelijk toezicht te houden op de overheidsfinanciën, maar ook om Labour op het rechte pad te houden, mochten die ooit weer in de regering komen. Daar hebben de Tories nu vrijwel zeker spijt van.

Waar de minister van financiën in zijn uitleg het B-woord angstvallig vermeed, pakte de OBR deze week gedetailleerd uit. Waar Brexit mét een deal een negatieve economische impact heeft van 4 procent, legt een No Deal Brexit daar nog eens 2 procent bovenop. Zelfs tegen 2025 is die extra impact nog steeds 1,75 procent. Misschien nog opvallender: sectoren die een grote corona-impact bespaard is gebleven (landbouw, financiële sector, vastgoed en mijnbouw) worden het hardst getroffen door een No Deal. Het meest desastreuze is dat de gevolgen van de pandemie tijdelijk zijn terwijl het verlaten van de EU permanent economische gevolgen heeft.

Uitgelekte memo is veelzeggend

De regering praat misschien niet over Brexit-impact, maar wéét het wel. Deze week lekte een geheim intern regeringsdocument uit. Het analyseert twintig terreinen – van olie en de zorg tot verkeer en politie – en waarschuwt voor flinke verstoring. Voorraden die waren aangelegd zijn opgebruikt tijdens de pandemie. Een reeks supply chains wordt verbroken en bepaalde producten zullen niet meer in de schappen liggen. Sommige producten zullen een stuk duurder worden en buiten bereik komen van sommige consumenten. Bedrijven die anders te hulp zouden kunnen schieten, hebben nu zélf financiële problemen.

Brexit-deal dus? Niet zo snel!

Tegen deze achtergrond is het sluiten van die Brexit-deal een no brainer, toch? Dat valt tegen. Eigenlijk zijn er in dit soort onderhandelingen vier partijen. Twee die in Brussel om de tafel zitten en twee thuisfronten. En daar zit voor Boris Johnson het knelpunt. Hoe verkoopt hij een deal aan z’n achterban die weinig lijkt op zijn enthousiaste beloften? Hij zou nog wel eens een politieke berekening kunnen maken om tot de conclusie te komen dat het voor hem gunstiger is om uit te blijven stellen en het tot een No Deal te laten komen.

In dat geval moet er begin volgend jaar alsnog iets afgesproken worden om de ergste schade te herstellen. Zo’n deal zal voor het VK slechter uitpakken dan het voorstel dat nu op tafel ligt. Dat terwijl sommige schappen in de supermarkt al leeg zijn en bedrijven de harde praktijk van het gebrek aan afspraken in hun sector voelen. Daar kan Johnson heroïsch uit de hoek komen als de man die de problemen weer heeft opgelost.

Voor Johnson, die liever de grote verhalen uit de geschiedenis leest dan zich in details verdiept, komt het goed uit dat het nauwelijks opvalt dat hij tijdens de grootste economische ramp in 300 jaar keihard op ramkoers ligt.