Blog Brexit
Brexit-expert: 'Wint Johnson, dan lukt het Brexit-akkoord 'm voor 31 januari. Maar dan...'
Boris Johnson wint deze week de verkiezingen, maar met een grote meerderheid: zeker niet. En als hij dan begin komend jaar de Brexit-deal er doorheen krijgt, volgen lastige keuzes, nog méér lastige keuzes. Want, zo verwacht en schrijft Brexit-expert en ondernemer in Londen, Lennard van Otterloo in zijn blog: ,,Vergeet niet, er is hier nergens een meerderheid voor. De man en vrouw in de straat zijn net zo verdeeld als het parlement.''
Boris Johnson op campagne voor de verkiezingen, deze week. De polls geven hem een kleine voorsprong, ook Lennard van Otterloo denkt dat hij gaat winnen - met een kleine meerderheid.
Gaat Boris Johnson een meerderheid halen? Ik denk het wel. Gaat het een grote meerderheid worden? Ik denk het niet. Komt die Brexit er? Ik denk het wel. Zal het daarna van een leien dakje gaan? Absoluut niet.
Vergeet niet, er is hier nergens een meerderheid voor. De man en vrouw in de straat zijn net zo verdeeld als het parlement en het land binair indelen in ‘Leavers’ en ‘Remainers’ is een versimpelde weergave die steeds verder gaat knellen.
"Boris Johnson heeft geen ideologie, als hij maar premier kan blijven. De Conservative Party is steeds meer typische rechts-populistische partij geworden zoals we die meer zien in Europa."
Referendum
Tijdens de referendumcampagne was het al duidelijk dat de Leave-groep niet eensgezind is. Ze waren het over één ding eens, het Verenigd Koninkrijk moest de Europese Unie verlaten, over wat er voor in de plaats moest komen absoluut niet. Uiteindelijk kristalliseerde die tegenstelling zich in twee pro-Brexit campagnegroepen.
De officiële groep ‘Vote Leave’ (met onder andere Boris Johnson en Michael Gove die de kar trokken), leek vooral te willen dereguleren: kleine overheid, pro-vrije markt, open grenzen en globaliseren. Een soort Singapore aan de Theems moest het land worden. Goed gefinancierde lobbyclubs die zich verschuilen achter de term 'denktank' leverden het kapitaal en de intellectuele invulling met Libertarische inslag.
Lees ook: Brexit-expert: Toekomst Verenigd Koninkrijk doet denken aan Italië
Nigel Farage
De kar van ‘Leave.EU’ werd getrokken door mensen als Nigel Farage (ANP-foto hieronder) en de wat louche zakenman Aaron Banks.
Hun visie lijkt eerder op die van Donald Trump, een soort economisch nationalisme waarbij Britse bedrijven en Brits personeel voorrang krijgen. Aaron Banks leverde miljoenen aan kapitaal voor de campagne (deels waarschijnlijk als doorgeefluik voor wie liever uit de wind bleef).
Boris Johnson
Waar Johnson nu tegenaan loopt is dat hij nieuwe zetels zal moeten winnen om z’n verloren zetels te compenseren. Voor zijn internationale, pro-marktvisie krijg je niet genoeg handen op elkaar in districten met doorgaans wat lager opgeleide, economisch-nationalistische kiezers.
Deze kiezers zijn vaak eerder een voorstander van een grotere overheid, betere overheidsdiensten en bijbehorende grotere overheidsuitgaven. Een overheid die ze beschermt tegen de uitwassen van het kapitalisme zonder landsgrenzen. Ze zijn van nature wantrouwend ten opzichte handelsverdragen die een bedreiging voor hun eigen baan kunnen vormen.
Afgelopen week heeft Johnson daarom een grotere rol van staatssteun gesuggereerd na Brexit. Belastinggeld naar noodlijdende bedrijven of sectoren moet kunnen. Niet omdat hij er in gelooft, eerder omdat zijn potentiële kiezers daar om vragen. De Conservative Party is steeds meer de typische rechts-populistische partij geworden zoals we die meer zien in Europa.
De keuze voor meer staatssteun bleek tegen het zere been van de vrije markt-lobbyclubs - sorry: ‘denktanks’ - die Johnson in de aanloop naar het referendum en erna hebben gesteund. Ook zij zullen Johnson niet vertrouwen en niet weten welke kant hij straks opgaat. Johnson heeft immers geen ideologie, het gaat hem om het premier kunnen blijven.
Lees ook: Boris Johnson: 'Brexitwet wordt vervroegd kerstcadeau'
De grote spagaat na Brexit
Die lastige spagaat tijdens de campagne, ook na de Brexit is hij er niet vanaf. Een deel van zijn nieuwe parlementariërs zal immers de economisch-nationalistische kiezer vertegenwoordigen.
Haalt Johnson een meerderheid, dan verwacht ik dat het parlement begin januari het Brexit-voorstel goedkeurt, op tijd voor een vertrek op 31 januari. Daarna volgen lastige keuzes met veel tegengestelde belangen. Steunen we de eigen agrarische sector of willen we lagere voedselprijzen? Steunen we de vissers of de visexporteurs? Zal Johnson dan luisteren naar de ‘denktanks’ of naar z’n nieuwe kiezers? Buiten campagnetijd verwacht ik dat z’n nieuwe kiezers aan het kortste eind zullen trekken, en zonder pijn zal het niet verlopen. Zo’n spagaat is nog best lastig.
In de radio-uitzending van De Ondernemer op dinsdag gaf Brexit-expert Lennard van Otterloo nog meer actuele duiding aan de verkiezingen op 12 december. Beluister de podcast hier terug:
