Op vakantie gaan de komende weken zit er niet in voor Cristel van de Ven, voorzitter van Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN). Het interview met belastingambtenaar John Piepers eerder deze week bij De Ondernemer heeft veel losgemaakt bij haar achterban; vele duizenden zzp’ers.
Piepers zei dat hij en zeker 87 collega’s weer gaan letten op wat de arbeidsrelatie is tussen de opdrachtgever en de zelfstandige. Er mag na 1 januari volgend jaar namelijk geen sprake meer zijn van een gezagsverhouding. Het is een gevolg van het opheffen van het handhavingsmoratorium.
Wat we nu zien, is dat een flink aantal opdrachtgevers behoorlijk rigoureuze besluiten aan het nemen zijn
Cristel van de Ven van VZN reageert op feit dat Belastingdienst schijnconstructies gaan aanpakken
,,De Belastingdienst communiceert al anderhalf jaar dat ze de handhaving opnieuw gaan opstarten, er ligt ook al een handhavingsplan arbeidsrelaties. Maar hoe de Belastingdienst het precies gaat aanpakken, is nog niet duidelijk. Wat we nu zien, is dat een flink aantal opdrachtgevers behoorlijk rigoureuze besluiten aan het nemen zijn”, zegt Van de Ven, die regelmatig met Piepers over deze materie praat, in gesprek met De Ondernemer. ,,De NOS heeft aangegeven volgend jaar niet meer te gaan werken met freelancers. Maar ik krijg dat ook door uit andere organisaties. Er melden zich hier zzp’ers die lesgeven aan onderwijsinstellingen. Zij hebben bijvoorbeeld te horen gekregen dat de cursus stopt, tenzij je in vaste dienst komt. Als ze dat doen dan krijgen ze een piekklein kruimelcontractje van 40 uur op jaarbasis.”
Lees ook: Zzp’ers en opdrachtgevers moeten gezagsverhouding vermijden, Belastingdienst gaat handhaven
Conceptwet Verduidelijking Arbeidsrelaties
Het leven van de zpp’er wordt in de toekomst mogelijk nog ingewikkelder, omdat Karien van Gennip als een van haar laatste daden als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SOZaWe) de conceptwet Wet Verduidelijking Arbeidsrelaties - VBAR - naar de Raad van State heeft gestuurd. De beoogde invoering van het wetsvoorstel is 1 januari 2026.
Hierin trekt ze het net rond zelfstandigen nog verder aan, omdat VBAR de huidige Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) vervangt. In de optiek van Van de Ven ‘vermengt die wetgeving zich nu met de aanpak van schijnzelfstandigheid door de Belastingdienst’. Van de Ven: ,,VBAR is superstrak als het gaat om werken onder gezag. Die mogelijk nieuwe wetgeving is vele malen strikter dan dat gene wat de jurisprudentie nu zegt en dat levert heel veel paniek op.”
Zorgt Woo-uitspraak voor duidelijkheid?
Onduidelijkheid is er rond de uitleg van wat de ondernemerscriteria nu precies zijn. ,,In het handboek loonheffing zit daar nog best wel wat ruimte in. Daar wordt echt gekeken naar ondernemerscriteria, terwijl Van Gennip in haar conceptwet die heel ver weg heeft gestopt, veel te ver weg vind ik.”
Hoe de Belastingdienst (mogelijk) gaat acteren bij boekenonderzoek in het kader van beoordeling arbeidsrelaties valt te halen uit het resultaat van een Woo-verzoek. Het verduidelijkt het arrest van de Hoge Raad in de Deliveroo-zaak.
‘Stop met verduidelijking beoordeling arbeidsrelatie’
Het effect van onduidelijkheid over die ondernemerscriteria is dat opdrachtgevers nog meer lijden aan koudwatervrees. Van de Ven stuurt daarom één dezer dagen een brief naar de Raad van State met daarin de bezwaren die VZN heeft met de Wet Verduidelijking Arbeidsrelaties en probeert met spoed in de agenda van Eddy van Hijum (NSC), de nieuwe minister van SoZaWe te komen.
Wij zien graag dat de essentie van de wet VBAR meer naar de voren komt, het ondernemen
Erik Ziengs van ONL voor ondernemers
,,Van Hijum moet doorgaan met de laatste letter in VBAR. Zet door op rechtsvermoeden van werknemerschap en stóp met dat hele idee van verduidelijking beoordeling arbeidsrelatie. Het is veel te strikt en leidt voor veel zelfstandige tot óf geen opdrachten meer krijgen óf kruimelcontracten, en dat willen we als Nederland ook niet. Bovendien hebben we door het afbouwen van fiscale voorziening voor zelfstandigen en het versterken van passende sociale zekerheid voor deze groep, de grootste bezwaren die er mogelijk tegen zzp’ers zijn, al op andere manieren opgelost.”
De boodschap aan opdrachtgevers is niet nu in een kramp te schieten maar even af te wachten wat er precies gaat gebeuren. ,,Wees voorbereid, maar neem niet van die rigoureuze besluiten.”
Wat moet die zelfstandige doen?
,,Als je zeven jaar als zzp-it’er op één afdeling werkt en je hebt geen andere opdrachtgevers dan moet je als de sodemieter je businessmodel gaan aanpassen. Als je een opdracht kunt doen die valt onder de criteria Piek, Ziek en/of Uniek dan zit je over het algemeen wel veilig, maar maak een duidelijke opdrachtovereenkomst.”
,,Doe het liefst rechtstreeks zaken met de opdrachtgever. Dat duidt meer op ondernemerschap dan wanneer je het via een bureau doet. Meld duidelijk dat de financiële risico’s en resultaten van jouw werk bij jou liggen. Probeer verder iets van je eigen unieke kwaliteiten aan te bieden: geef je specialiteit aan, maak ook een LinkedIn-pagina waarin duidelijk staat waarin je goed bent. Als je op de bouwplaats werkt: trek je eigen polo aan met je bedrijfslogo erop. Wees je eigen ondernemer!”
ONL-voorman: ‘Pak schijnzelfstandigheid aan’
Erik Ziengs snakt net als Cristel van de Ven naar duidelijkheid, en wel snel. De ONL-voorman heeft dat in een rondetafelbijeenkomst met John Piepers aangegeven en in de internetconsultatie over de conceptwet Wet Verduidelijking Arbeidsrelaties (VBAR). ,,Als werkgevers vinden wij dat schijnzelfstandigheid moet worden aangepakt. Echter is VBAR nog onvoldoende en zal dit de vrijheid van zelfstandigen te veel inperken. Er moeten échte en duidelijke ondernemerscriteria komen voordat er gekeken wordt naar inbedding en gezag.”
,,Daarnaast zien wij graag dat de essentie van de wet meer naar voren komt, het ondernemen. Dit kan door stevige ondernemerscriteria de basis te laten vormen van nieuwe wetgeving voor de zzp’er. Iemand die voldoet aan deze criteria bewijst dat hij wel degelijk ondernemer is, zo kan er ook geen sprake zijn van een verkapte arbeidsrelatie.”
Ziengs adviseert opdrachtgevers die met zelfstandigen werken met hen in gesprek te gaan. ,,Krijg boven water hoe de opdracht en de relatie in elkaar steekt. Als de conclusie is dat er geen sprake is van een ‘zelfstandige’, bied hem of haar dan, om geen risico te lopen, een vaste baan aan.”
Lees ook: Zzp’ers houden hart vast voor verplichte AOV
