Boris Johnson en zijn Brexitdeal: wat nu?

Hoe deze deal te beoordelen? Vergeleken met No Deal is de uitkomst een stuk beter. Vergeleken met wat er begin dit jaar op tafel lag is er weinig veranderd en hadden ze net zo goed destijds ja kunnen zeggen. Vergeleken met wat er tijdens het referendum beloofd was is er van die beloften niet veel terecht gekomen.

Maar, een van Johnsons beloften uit het begin van zijn premierschap, een hele harde Brexit, is wel waargemaakt.

Brexit: eindelijk een volgend hoofdstuk

De meeste mensen denken misschien vijf minuten per jaar aan politiek, ook voor Britten hebben de ruim vier jaar sinds het referendum en het coronavirus er voor gezorgd dat de Brexit niet altijd meer het gesprek van de dag is. Dat een aantal populistische kranten nu de triomf van een deal van de daken schreeuwt zal voor veel mensen betekenen dat ze helemaal nooit meer over de Brexit na hoeven te denken. Het verhuist grotendeels van het politieke toneel naar het technische toneel.

Dat zal de relatie tussen Europese Unie (EU) en Verenigd Koninkrijk (VK) goed doen. Als de vele onderhandelingen die de komende jaren nog moeten worden gevoerd, kunnen gebeuren zonder de dreiging van schreeuwende krantenkoppen dan maakt dat veel meer realistischer stappen mogelijk.

EU ziet Brexit als kans om meer financiële bedrijven uit Londen weg te lokken

Er moet ook nog best veel afgesproken worden. Er zijn nog geen goede afspraken over data en privacy na Brexit, daar heeft de EU zes maanden extra onderhandelingstijd gegeven. Dienstverlening, en met name de financiële sector, komt amper voor in de deal en daar zal nog veel geregeld moeten worden. Dat wordt nog erg technisch getouwtrek want de EU ziet Brexit ook wel als een uitgelezen kans om veel meer financiële bedrijven uit Londen weg te lokken. Een reeks Europese steden profiteren daar al flink van.

Vertraagd explosief

De deal wordt straks nog even snel door het Britse parlement geperst met minimale tijd om hem goed te bestuderen. Het zal dus nog wel even duren voordat de Britten, zowel in het parlement als in de straat, er achter komen wat er eigenlijk in deze deal staat. Sommigen als hun werkgever in januari in de problemen komt, anderen misschien pas als ze komende zomer op vakantie naar Spanje willen.

Juist nu Brexit minder politiek en meer realiteit is zullen mensen de gevolgen gaan merken. Ik zie het Brexit-gekrakeel zo weer oplaaien. Bijvoorbeeld omdat een bepaalde sector toch wel erg hard getroffen wordt, de vissers en aardappeltelers slijpen hun messen al.

Relatie met EU blijft nog decennia getouwtrek

Zal het VK terugkeren in de EU? Voorlopig niet. Er zal in het VK een heleboel moeten gebeuren voordat de andere 27 landen een toetreding weer zouden overwegen. Op zijn allerminst een flinke consensus onder de bevolking dat EU-lidmaatschap gewenst is. Dat hangt nu tussen de 50 en 60 procent in, als ik de EU was zou ik dat minstens richting de 75 procent willen zien.

De relatie met de EU zal nog decennia getouwtrek blijven. Sommige Britten zullen nu snel willen divergeren, anderen juist weer convergeren. Een toekomstige Labour-regering zal weer terug in het Erasmus-programma voor studentenuitwisseling willen stappen. Misschien ooit weer terug de Interne Markt in? Er zal in ieder geval geklaagd worden over de nieuwe handelsbarrières en onderhandeld of die kunnen worden weggenomen.

Brexit gaat nu pas echt beginnen.