Brexit-column: 'Death by a thousand cuts'

Op kerstavond probeerde de regering het inhuren van drie veerboot-bedrijven langs de pers te smokkelen. Met het publiceren op een overheidsportal van de overeenkomsten op de avond voor Kerst hoopten ze dat journalisten afgeleid zouden zijn.

Dat is mislukt en dus staan de kranten hier al dagen vol met informatie over deze contracten. Dit om een aantal redenen. Ten eerste is het opmerkelijk dat de contracten van £46.6 miljoen aan het Franse Brittany Ferries, €47.3 miljoen aan het Deense DFDS en £13.8 miljoen aan het Britse Seaborne Freight zonder openbare aanbesteding gegund zijn. Opmerkelijker is dat Seaborne Freight pas twee jaar bestaat, geen schepen bezit en op dit moment nog geen enkele dienst uitvoert. Het bedrijf hoopt de lijn Ramsgate – Oostende nieuw leven in te blazen, maar dan moet de haven van Ramsgate nog wel vóór 29 maart uitgediept en aangepast worden voor douanefaciliteiten.

Te laat begonnen

Of het juridisch zuiver is om zulke dure contracten onderhands te gunnen is nog maar de vraag. Urgentie als reden om aanbestedingsregels te negeren is eigenlijk een bekentenis dat de voorbereidingen veel te laat begonnen zijn. Het lijkt er inmiddels sterk op dat de reden voor de geheimzinnigheid was dat het slecht uitkomt als vooral bedrijven uit de EU27 profiteren van dit soort uitgaven. Men wilde tenminste één contract aan een Brits bedrijf geven.

Brexit dividend

Nog voor het referendum werd er gesuggereerd dat de besparing op de EU-contributie aan de zorg besteed kon worden. In het VK is geld beloven voor de zorg altijd een stemmentrekker. Later werden al dit soort beloften geschaard onder de term ‘Brexit dividend’. Zo zouden Britten profiteren van Brexit.

Daar is inmiddels weinig meer van over. De zorg kraakt steeds dieper onder een tekort aan personeel nu veel artsen en verpleegkundigen uit andere delen van de EU het land verlaten. De Bank of England heeft in de weken na het referendum zo'n 200 miljard (een bedrag groter dan ruim vier decennia EU contributie bij elkaar) in de economie gepompt om de markten te bedaren. Het ministerie van financiën verwacht nu dat een harde Brexit de schatkist de komende 15 jaar zo’n 150 miljard aan inkomsten gaat schelen. Minder inkomsten terwijl de uitgaven zullen stijgen. Dit onder meer aan de ruim 35 nieuwe toezichthouders en andere overheidsdiensten die moeten worden opgericht om taken van EU-niveau terug te halen.

Geheimzinnigheid

Er zijn steeds meer signalen dat men binnen de overheid wel beseft wat voor drama er te wachten staat zonder een uittredingsovereenkomst, maar dat niet openbaar wil maken. Het verklaart waarom sommige langverwachte rapporten niet openbaar gemaakt worden. Het verklaart waarom Theresa May van haar eerdere ‘No Deal is better than a bad deal’ gedraaid is naar een overeenkomst, koste wat het kost. Het verklaart waarom bedrijven die overeenkomsten tekenen met de overheid een geheimhoudingsplicht hebben.

Van een deel van de extremistische Brexiters was al langer bekend dat ze wisten wat de gevolgen zouden zijn en hoe er aan te verdienen. Jacob Rees-Mogg heeft een deel van zijn investeringsmaatschappij naar Dublin verhuisd, investeringsadviseur John Redwood adviseerde zijn cliënten al in 2017 om hun investeringen uit het VK te halen, hedge fund manager Crispin Odey heeft miljoenen ingezet op het verder instorten van de Pond.

Netto opsteker

Ondertussen vertrekken bedrijven deels of geheel naar de EU27. Voor landen als Ierland, Nederland, België en Denemarken zal de Brexit netto zuur zijn. Voor landen als Oostenrijk en Slowakije, die vorig jaar een belangrijke productielocatie van Jaguar Land Rover werden, is Brexit straks misschien wel een netto opsteker.

Dat de meeste voordelen en kansen van de Brexit buiten het VK liggen houdt men liever geheim. De veerbedrijven zijn slechts het topje van de ijsberg, die zijn niet onopgemerkt gebleven.