Brexit-column: Ideologie-loze Johnson is acteur op regisseursstoel

De werkelijkheid van Brexit is complex en technisch. Mensen die vroeger niet bepaald het middelpunt van een feestje waren omdat ze zich bezighielden met ‘Tariff Rate Quotas’ en ‘Rules of Origin’ hebben nu ineens tienduizenden volgers op Twitter en zijn wekelijks in de media.

Theater

Het is allemaal een stuk ingewikkelder dan mensen was beloofd. Die ‘Easiest deal in history’ bleek een fantasie. De ontwrichting van de afgelopen drie jaar hebben allerlei vertrouwde systemen en zekerheden aan het wankelen gebracht met een soort nationale depressie als gevolg.

En daar verschijnt Boris Johnson op het toneel. Weliswaar lui en incompetent, ook achterbaks, schaamteloos en doelgericht. Iemand die haarscherp weet wat hij wil en zorgt dat anderen hem dat geven. Na een paar jaar van wanhoop en slecht nieuws geeft hij mensen weer hoop en moed. Als we maar positief genoeg zijn dan komt de rest van de wereld vanzelf tegemoet aan onze eisen.

Terug bij af

Ik heb het al eerder geschreven, we zien eigenlijk een herhaling van zetten. May kwam erg hard uit de hoek in haar eerste jaar en moest later bakzeil halen. Johnson zal het niet veel anders verlopen. Hij heeft alles aan iedereen beloofd (én een goede deal, én geen grens in Ierland, én vrije handel, én het bijeenhouden van het Koninkrijk, én fikse investeringen in infrastructuur in achtergebleven gebieden) en hij zal een paar groepen teleur moeten stellen.

Is Johnson wel een Brexiteer?

Zeer waarschijnlijk is Johnson geen echte Brexiteer maar slechts een acteur, hij heeft immers geen ideologie (tenzij je van kinds af aan al premier willen worden een ideologie wil noemen). In 2013 schreef dezelfde Johnson dat het verlaten van de EU (toen niet meer dan een proefballonnetje in een achterhoedegevecht) de problemen van het VK niet zou oplossen. Het land zou volgens Johnson moeten erkennen dat “de meeste van onze problemen niet veroorzaakt worden door ‘Bwussel’ maar door chronisch korte-termijn denken, slecht management, luiheid, tekort aan goed opgeleid personeel, een cultuur van zoeken naar snelle bevrediging en een gebrek aan investeringen in menselijk en fysiek kapitaal en infrastructuur.”

Zijn keuze om de Leave-kant te steunen in het referendum wordt door velen gezien als een poging een goede verliezer te worden die daarna de eurosceptici in z’n eigen partij achter zich zou kunnen scharen (“ik heb het geprobeerd jongens”) bij een toekomstige gooi naar het premierschap.

Johnsons gebrek aan ideologie zou wel eens de sleutel kunnen zijn om de toekomst te voorspellen. Als we er vanuit gaan dat hij na het worden van premier maar één doel heeft, het blíjven van premier, dan volgt logisch dat hij alles zal doen dat dat mogelijk maakt. En zonder ideologie is dat een stuk makkelijker.

No Deal per ongeluk?

Ik heb dan ook mijn twijfels of hij bewust op No Deal aanstuurt. Welke regering zal immers energie- en medicijntekorten overleven? In 2018 moest de politie nog oproepen niet het nationale alarmnummer te bellen toen KFC door bevoorradingsproblemen geen kip meer had. Dit is niet een land dat soepeltjes met problemen omgaat.

Please do not contact us about the #KFCCrisis - it is not a police matter if your favourite eatery is not serving the menu that you desire.

— Tower Hamlets Police (@MPSTowerHam) February 20, 2018

Een groter risico acht ik een No Deal per ongeluk. Het theater en het tegen elkaar uitspelen van groepen met tegengestelde belangen gaat mis, het zaakje klapt uit elkaar het is te laat voor een nieuw alternatief stappenplan. Dan is alleen optimisme niet genoeg, we zoeken een regisseur, niet een acteur.