Brexit: het stappenplan naar No Deal

Waarom schermen met No Deal?

Na het aftreden van premier May, en de Conservatives die in de Europese Verkiezingen hun slechtste resultaat sinds 1832 hebben behaald, zijn alle ogen gericht op wie haar zal opvolgen. En dus is een No Deal Brexit ineens weer het gesprek van de dag.

De angst voor Nigel Farage is groot. Zelfs voormalige Remainers als Jeremy Hunt of Sajid Javid zijn richting de extremen opgeschoven omdat dat de enige kans is om opvolger van May te worden.

Binnenkort gaan niet de kiezers maar zo’n 100.000 leden van de Conservative Party besluiten wie de nieuwe minister-president wordt. En die leden zijn overwegend 'witte gepensioneerde mannen', redelijk ter rechterzijde van de partijleiding en bepaald geen afspiegeling van de gemiddelde kiezer.

De lokale afdelingen van de Conservatives waren altijd al opvallend. Typeringen als ‘closet racists’ en ‘swivel-eyed loons’ (racisten die niet 'uit de kast' durven te komen en loensende idioten), schijnen wel eens gebruikt te zijn in de partij om de mensen in lokale afdelingen te omschrijven. De laatste anderhalf jaar zijn deze afdelingen extremer geworden.

Arron Banks, de controversiële financier (of waarschijnlijker: doorgeefluik voor buitenlandse geldstromen) is toen een campagne begonnen om mensen over te halen lid te worden van de Conservatives en lokaal actief te worden om de partij ideologisch op te laten schuiven. In een partij die al jaren last heeft van ledenverlies heeft de toestroom van extremere leden veel invloed.

Om May te kunnen opvolgen moeten kandidaten nu extremere standpunten innemen om intern te winnen. Bijvoorbeeld door te zeggen dat zij wél een deal kunnen binnenslepen die voldoet aan de fantasieën van voor het referendum. Dat is gedoemd te mislukken en dus zal de opvolger eind van de zomer waarschijnlijk terugkomen met No Deal als alternatief.

Een fout die premierskandidaat Boris Johnson nu al heeft gemaakt is te zeggen dat het land op 31 oktober de EU zal verlaten, met of zonder deal. Dezelfde fout die May heeft ondermijnd. De oplossing ligt in het erkennen van de complexiteit en lastige afwegingen. Een premier heeft amper controle over het Brexit-proces en suggereren dat je dat wel hebt betekent gezichtsverlies later.

Wat wil het parlement?

Het parlement heeft zich meerdere malen uitgesproken tegen No Deal. Kunnen zij daar aan vasthouden, gesterkt door de uitslag van de Europese verkiezingen waarin ‘slechts’ 5,8 miljoen mensen op een No Deal partij hebben gestemd? Het kan nog lastig worden het te voorkomen.

Nieuwe verkiezingen voor een andere samenstelling van het parlement betekent waarschijnlijk dat veel Conservative leden hun zetel kwijtraken dus daar krijg je de handen niet snel voor op elkaar.

En de rest?

Als passagiers in een vliegtuig met ruziënde piloten kunnen inwoners, bedrijven en markten vooral en alleen maar toekijken. Ook uit de laatste verkiezingen blijkt weer dat de bevolking verdeeld is en een meerderheid voor één oplossing nog ver weg.

De markten zijn al begonnen met het inprijzen van het No Deal-risico, zie bijvoorbeeld het wegzakken van de koers van de Britse pond. Bedrijven halen hun No Deal-planning weer van stal. De rust die het uitstel bracht was van korte duur.

Waarschijnlijk zullen we over een jaartje net zo tegen het promoten van No Deal aankijken als we nu tegen het doordrukken van het Artikel 50-uittredingsbesluit aankijken. Dat gaan ze ooit nog eens als strategische blunder erkennen. Eerst geleidelijk, dan plotseling.