Ondanks Brexit verkiezen multinationals Londen boven Amsterdam of Parijs

Met een krab in elke hand poseerde premier Boris Johnson onlangs op vissersboot Carvela. Die lag in de haven van Stromness, op de Orkneyeilanden. Johnsons opgewekte blik verhulde de ernst van zijn bezoek aan de buitenpost van Schotland. De steun voor afscheiding van het Verenigd Koninkrijk neemt in de regio zienderogen toe. Met de brexit voor de deur kan de Britse regering zich geen uitslaande brand in de unie veroorloven, zo schrijft Het Parool.

Koersen in Londen kelderen

EU-onderhandelaar Michel Barnier deed een paar uur later de koersen in Londen kelderen. De halsstarrige houding van de Britten maakte een deal met Brussel volgens de Fransman ‘onwaarschijnlijk’. En toen de diplomaat het spreekgestoelte verliet, laaide de ruzie met China, over het verbreken van de banden met 5G-leverancier Huawei en de steun van Westminster aan de bevolking van (vazalstaat) Hongkong, verder op.

In deze draaikolk van chaos oogde het Verenigd Koninkrijk brozer dan ooit. Eén bericht zorgde voor enige balans. Unilever mocht zich na de bekendmaking van de halfjaarcijfers het waardevolste bedrijf aan de Londense beurs noemen. Op de prestigieuze FTSE 100-index nam het levensmiddelenconcern de eerste plek over van farmaceut AstraZeneca, dat met de Universiteit van Oxford werkt aan een vaccin voor het coronavirus.

Vorige maand besloot de Brits-Nederlandse fabrikant van merken als Unox, Marmite en Dove de dubbele nationaliteit op te geven. Unilever wordt volledig Brits. Het hoofdkwartier komt in Londen te staan en niet in Rotterdam, ondanks verwoede pogingen daartoe van premier Mark Rutte. Als vestigingsland kon Nederland de multinational, op het Binnenhof ineens als een leproos beschimpt, onvoldoende bieden.

Beloftes belastingvoordelen Nederland mochten niet baten

,,Ja, Nederland wapperde met belastingvoordelen,'' sneerde The Times. De krant doelde op de (niet ingeloste) belofte van Rutte om de dividendbelasting af te schaffen. ,,Maar het kostte Unilever een eeuwigheid om uit te vogelen dat als je je toelegt op aan- en verkopen, de kapitaalmarkt van Londen met kop en schouders boven die van Amsterdam uitsteekt.'' De Brexit speelde in deze wereld van grote getallen slechts een bijrol.

Onder voormalig Unilever-topman Paul Polman, door het blad The Spectator omschreven als ‘notoir pro-EU’, lag dat anders. De Britse aandeelhouders floten hem terug, waarna de omgekeerde weg werd bewandeld. ,,Eén voor één hebben de remainers uit het bedrijfsleven hun politieke doelen opgegeven.'' Met het hoofdkantoor in Londen maakt Unilever een zakelijke in plaats van een politieke keuze. Ook minister Alok Sharma van Economische Zaken ontging het besluit niet. ,,Een heldere blijk van vertrouwen in het Verenigd Koninkrijk,'' tweette hij.

Toen Shell aangaf het voorbeeld van Unilever te willen volgen, gaf The Times de redenatie erachter scherp weer. ,,Genoteerd zijn aan de London Stock Exchange geeft nog altijd een betere toegang tot kapitaal, een uitgelezen financiële infrastructuur en de expertise om deals te maken.'' Om deze reden blijft de gevreesde exodus van wereldconcerns uit Groot-Brittannië uit. De politieke emoties zijn gestold. Het verstand krijgt voorrang. Rekenmeesters van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) wezen in januari al op de weerbarstigheid van de Britse economie. In tegenspraak met de doemscenario’s voorspelde het orgaan voorspoed. Het Verenigd Koninkrijk lag op koers om de eurozone de komende twee jaar te overvleugelen. Uit onderzoek van PricewaterhouseCoopers (PwC) kwam naar voren dat ceo’s het land weer net zo aantrekkelijk vinden als vóór het EU-referendum.

Dyson, Honda, Panasonic en Sony verlieten VK wel om Brexit

Toch verplaatste miljardair James Dyson het hoofdkantoor van de gelijknamige stofzuigergigant naar Singapore. Honda, Panasonic, Lloyds of London, P&O en Michelin vertrokken door de naderende Brexit. Sony vestigde zich in Nederland, net als ruim 140 kleinere concerns.

Van een sprint richting de uitgang is echter geen sprake. Tegenover de uittocht staat de komst van minimaal 1441 ondernemingen, dat bracht een Wob-verzoek vorig jaar november aan het licht. Een gigant als Goldman Sachs betrok een nieuw megakantoor in het financiële district van Londen. Airbus en Ford twijfelden, maar zien Groot-Brittannië nog altijd als beste keuze. Tenzij een keiharde Brexit volgt, trekken ze niet naar het Europese vasteland.

Tycoons in The City, het financiële district aan de Theems, maken zich nog minder druk. In het oerwoud van politiek gekrakeel steken ze ver boven de bladergrens uit. Om zich voor te bereiden op mogelijk negatieve gevolgen investeerden ze honderden miljoenen euro’s. En voor hen geldt hetzelfde als voor Unilever en Shell. Geen Europese stad kan zich meten met de infrastructuur van Londen.

De aanwezigheid van premier Boris Johnson zorgt ook voor rust, al geeft zijn optreden tijdens de pandemie wel enige reden tot zorg. Anders dan zijn voorganger Theresa May denkt hij mee met de zakenwereld. Hij is gekant tegen regulering en voor vrijhandel. Bovendien hebben de multinationals ook minder te vrezen van de oppositiepartij Labour, sinds de gematigde Keir Starmer werd verkozen tot leider.

Het banenverlies als gevolg van de uittreding van de EU stond voor de pandemie volgens de Brexit Job Loss Index op een duizelingwekkend aantal van 436.296. Tot paniek op Downing Street leidde dit niet. De werkloosheid daalde naar 3,8 procent, wat in 44 jaar niet meer was voorgekomen. Groot-Brittannië moest gaan nadenken over hoe het vacatures kon gaan invullen, mocht de Brexit onverhoopt een daverend succes worden.

Werkloosheid en kosten staatssteun door coronacrisis

De coronacrisis verandert de situatie drastisch. Bijna 150 duizend banen zijn al verloren gegaan. Met nog ongeveer 9,5 miljoen mensen op gesubsidieerd verlof dreigt dit aantal exponentieel toe te nemen. Een vrijhandelsakkoord met de Verenigde Staten, de troefkaart van ‘Global Britain’, loopt gevaar. Als de Democraat Joe Biden de verkiezingen wint, komt er een EU-gezinde president in het Witte Huis.

De vastgelopen onderhandelingen met Brussel accentueren de donkere lucht. De kans op een ‘No Deal’ is groter dan ooit, althans op papier. Topeconomen houden volgens een enquête van persbureau Reuters unaniem rekening met een deal. De macht van zwaargewichten als Unilever en Shell heeft daarbij invloed. De kracht van het Verenigd Koninkrijk schuilt in de bereidheid om de rode loper uit te rollen en geen wallen op te werpen.

,,Johnson kan het zich niet veroorloven te gokken op de aantrekkingskracht van het Verenigd Koninkrijk alleen,'' opinieerde The Times. ,,Zonder deal kunnen toekomstige Unilevers zomaar tot een ander besluit komen.'' De lach van de premier op de vissersboot in Orkney vertelde subtiel een ander verhaal. Zelfs in het oog van een storm blijft Groot-Brittannië een magneet voor het grote geld.