Column 'London Calling': Brexit zet relatie tussen werknemer en werkgever op scherp

Zondag verscheen een open brief in de Sunday Times ondertekend door 50 prominenten uit de zakenwereld. De brief was een oproep om uit de huidige impasse te komen met een zogenaamde ‘People’s Vote’.

Een nieuw referendum over Brexit wordt soms een ‘People’s Vote’ genoemd aangezien het idee is dat de kiezer via een referendum zich kan uitspreken of de onderhandelde deal de goedkeuring van de bevolking kan vinden. Zoals ik in een column van twee weken geleden al schreef, ik heb mijn twijfels of een tweede referendum (of eigenlijk een derde als je het eerste referendum uit 1975 meerekent) de huidige problemen oplost. Maar, veel alternatieven om de huidige impasse te doorbreken zijn er niet.

Blinde Brexit

Het voornaamste argument van de briefschrijvers is dat het land nu eigenlijk afstevent op ofwel een destructieve ‘Harde Brexit’ ofwel wat hier nu vaak een ‘Blinde Brexit’ wordt genoemd. Het idee achter de term Blinde Brexit is dat het Verenigd Koninkrijk nu een Withdrawal Agreement tekent met maar een hele beperkte en niet bindende afspraak over hoe de toekomstige relatie er uit moet zien. Geen van beide opties zullen kiezers voor ogen hebben gehad toen ze in 2016 een keuze maakten. Van de beloften, zoals bijvoorbeeld dat de handel met de rest van de EU lidstaten onbelemmerd zou blijven, is niet veel meer over.

Supply Chain-problemen

Nu horen we al ruim twee jaar verschillende groepen, van boeren en kunstenaars tot universiteiten en de ziekenhuizen, hun zorgen uitspreken over de onzekere toekomst. Van het bredere bedrijfsleven is het tot nu toe relatief beperkt gebleven. Alleen de autofabrikanten –en dat zijn er hier flink wat– waren er snel bij om hun zorgen uit te spreken over hun complexe ‘Just In Time’ supply chains. Dat er nu voor het eerst door zo’n brede groep, waaronder veel FMCG en retail, zo openlijk wordt opgeroepen is opmerkelijk. En geen dag te vroeg.

Bestuursvoorzitter

Onder de ondertekenaars van de brief bevinden zich Paul Myners, de voormalige bestuursvoorzitter van Marks & Spencer, Mike Rake, de voormalige bestuursvoorzitter van de BT Group, Martha Lane Fox en Simon Robertson, voormalig bestuursvoorzitter van Rolls-Royce.

Wat direct opvalt is dat veel ondertekenaars niet langer aan het hoofd staan van een groot bedrijf. Zij hebben nu de vrijheid om te zeggen wat veel van hun opvolgers alleen binnenskamers kunnen zeggen. Voor sommige bedrijven speelt angst een rol, vooral bedrijven in de FMCG en retail die direct aan de consument verkopen zijn bang om klanten te vervreemden die misschien Leave hebben gestemd.

Stemadvies

Een bijzonder probleem hebben bedrijven als Airbus en Nissan, met hun aanzienlijke en arbeidsintensieve assemblagelijnen. Zij zijn sterk afhankelijk van grensoverschrijdende supply chains maar zijn gevestigd in gebieden die overwegend ‘Leave’ hebben gestemd. Een deel van hun personeel ziet nu hun baan in gevaar komen als gevolg van hun eigen stem voor Brexit. Enkele bedrijven hebben voor het referendum, en destijds niet zonder kritiek, hun personeel laten weten wat voor gevolgen hun stem zou kunnen hebben.

Niet iedere werkgever zal het makkelijk hebben gevonden om stemadvies te geven en het zal voor de Leave stemmer bij Nissan of Airbus niet makkelijk zijn als op TV je eigen CEO Brexit een bedreiging voor het bedrijf noemt. Hiermee is Brexit niet alleen een erg zichtbare splijtzwam voor de samenleving en politiek geworden maar ook een minder zichtbare op werkvloer en winkelvloer.