Column 'London Calling': Hoe de Brexit droom in duigen valt

Inspirerende spreuken, je kent ze wel. ‘Kracht haal je niet uit nooit vallen, je haalt het uit steeds weer opstaan’ of ‘Je kunt alles bereiken als je maar graag genoeg wil’. Soms zetten ze je aan het denken, soms zijn ze ronduit flauwekul.

Als je de politieke gebeurtenissen hier in het Verenigd Koninkrijk rond Brexit volgt dan lijkt het dat sommige politici echt geloven dat iets heel graag willen voldoende is om het te bereiken. In de periode voor het referendum was het verlaten van de Europese Unie voor sommigen een lang gekoesterde droom. Een oplossing voor alle problemen, eenmaal uit de EU zou alles beter worden. Dat het misschien toch iets complexer was, of er ook nadelen aan zouden kunnen zitten was slechts afleiding.

Nadelen Brexit

De regering en Brexiters aan de zijlijn hebben nooit eerlijk gecommuniceerd over de onvermijdelijke nadelen. Ze hebben nooit een publiek debat gevoerd over de vele afwegingen die gemaakt moeten worden. Willen we onze agrarische sector sparen of de grenzen sluiten voor seizoensarbeiders? Willen we onze vissers sparen of onze visverwerkende industrie die vrijwel uitsluitend verwerkt voor de Europese markt? Willen we onze eigen handelsovereenkomsten kunnen sluiten of willen we onze autofabrikanten sparen? Bedrijven die hun zorgen uitten bij de regering werden afgewimpeld met vage beloftes of zelfs gedwongen om geheimhoudingsverklaringen te tekenen.

Wantrouwen

Ruim twee jaar was de communicatie vanuit de regering een eenzijdig verhaal met weinig reële voorstellingen over wat het VK allemaal wel niet zou kunnen afdwingen of binnenhalen. Een aantal toespraken van Theresa May stonden stijf van agressieve retoriek, beschuldigingen aan het adres van de EU27 (nota bene de onderhandelingspartners!) en beloftes die niet waargemaakt kunnen worden. Deze toespraken waren dan wel bedoeld voor binnenlandse consumptie, helaas voor de Britten kan de rest van Europa ook Engels lezen. Waren haar toespraken –en de ronduit beledigende artikelen over de EU27 in de pers– in het Hongaars geweest dan was de dynamiek waarschijnlijk anders geweest. Nu maakte het de onderhandelingen moeilijker, en de onderhandelingspartners wantrouwender.

Onderhandelingsproces

Lang zijn de moeilijke keuzes en afwegingen vooruitgeschoven, uitgesteld hopend op een wonder. Zonder veel inzicht te geven in de voortgang van het onderhandelingsproces heeft May nu een deal voorgelegd die het gevolg is van de harde realiteit, én het wantrouwen onder de onderhandelingspartners. Er zitten duidelijke keuzes in, én garanties zodat de Britten niet vlak na het tekenen op hun afspraken terug komen. Bijna twee jaar moeizaam onderhandelen, slecht nieuws, tegenslagen en inleveren zijn nu samengeperst in een paar weken politiek vuurwerk, terwijl de tijd dringt. En dat wordt Theresa May niet in dank afgenomen.

Minachting van het parlement

Het parlement heeft de afgelopen weken uit onvrede (en deze week ronduit woede) over de puinhoop en geheimzinnigheid veel zaken naar zich toe getrokken. Voor het eerst in de Britse geschiedenis is de regering –en niet slechts een individuele minister– schuldig bevonden aan minachting van het parlement. De kans dat May de deal door het parlement krijgt is vrij klein en nu heeft ze de stemming weer uitgesteld tot een nog onbekend moment. Ondertussen telt de klok nog steeds af tot 29 maart 2019.

Extremisten

En de extremistische Brexiters? Die zien in de problematische deal die nu voorligt niet een teken van een complexer vraagstuk dan ze hadden gedacht. Nee, het moet het gevolg zijn van May die Brexit niet graag genoeg wilde. Iemand die Brexit nóg liever had gewild had er een betere deal uit kunnen slepen. Alsof de realiteit of de veel sterkere onderhandelingspositie van de EU27 niet bestaan.

Gelooft er echt nog iemand in Brexit? Er wordt in ieder geval weinig bereikt.