Nieuws Brexit
Brexit-les: politici zijn tijdje misbaar, ambtenaren juist niet
Een land kan vaak eigenlijk best een tijdje zonder politici, maar zonder ambtenaren wordt het, van burger tot bedrijf, direct een stuk lastiger.
Terwijl de Verenigde Staten gebukt gaan onder de langste ‘shutdown’ uit hun geschiedenis, gaan de Britten gebukt onder wat sommige media inmiddels de ‘Brexit crisis’ zijn gaan noemen. En hoewel het op het eerste gezicht vooral een politiek drama lijkt, is dat eigenlijk nog maar het topje van de ijsberg.
Shutdowns zoals in de VS kennen we in Europa eigenlijk niet. Soms duren coalitieonderhandelingen wat langer dan gehoopt, maar doorgaans blijft het oude bestuur zitten tot het nieuwe bestuur het stokje overneemt. Het Belgische record van 589 dagen zonder federale regering klinkt desastreus, maar België is ten eerste een sterk gedecentraliseerd land en ten tweede werkten ambtenaren gewoon door.
Lees ook: Brexit-column: de opmerkelijke brief van de Belastingdienst
Een tijdje zonder politici
Een land kan vaak eigenlijk best een tijdje zonder politici. Er worden geen nieuwe richtingen uitgezet, de bestaande koers wordt niet herzien en strategische keuzes blijven uit. De meeste landen kunnen wel een jaartje op de automatische piloot uitrollen voordat het echt problematisch wordt.
Zonder ambtenaren worden zaken al snel flink lastiger. Zoals zo vaak, je beseft pas wat je had als het er niet meer is. In de VS worden er bij een shutdown ineens allerlei werkzaamheden duidelijk die normaal niet direct zichtbaar zijn. Denk aan luchtvaartmaatschappijen die ineens hun nieuwe vliegtuigen niet kunnen inzetten omdat de toezichthouder, die ieder pas afgeleverd toestel moet certificeren, gesloten is. Of beursgangen, of overnames die moeten wachten op goedkeuring.
Geen formele shutdown
Ondanks dat het Verenigd Koninkrijk geen formele shutdown heeft, wordt de overeenkomst steeds groter. Zowel kabinet als parlement hebben sinds het referendum een uitpuilende agenda vol Brexit zaken. Sommige werkgroepen en comités om bepaalde (niet Brexit-gerelateerde) problemen op te lossen, hebben zichzelf inmiddels opgeheven omdat er geen capaciteit is om iets met de voorgestelde oplossingen te doen. Er bestonden al vermoedens dat veel rijksambtenaren van hun eigenlijke werk af zijn gehaald om hun tijd aan de Brexit te besteden. Dat kan betekenen dat vergunningen en aanbestedingen langer op zich laten wachten.
Anderhalve week geleden werd zo'n vermoeden bevestigd toen bekend werd dat nog eens 4000 rijksambtenaren van vijf ministeries gevraagd is hun bestaande werk neer te leggen en zich volledig te focussen op plannen voor een No Deal scenario. Hun werk zal niet door anderen worden overgenomen.
Lees ook: Column 'London Calling': Hoe de Brexit droom in duigen valt
Outsource reuzen
Haperende radertjes in de overheid zijn extra desastreus voor een staat die zo hyper-gecentraliseerd is als het VK. Het is een mogelijke verklaring voor de problemen die veel van de grote outsourcers hier nu hebben.
De Britten zijn altijd sterk geweest in het privatiseren van voormalige overheidstaken. Daardoor is het hier heel gebruikelijk om steeds dezelfde private partijen tegen te komen voor heel uiteenlopend werk; een handjevol outsource-reuzen wint doorgaans de klussen. Toen Carillion een jaar geleden omviel, betrof dat tienduizenden banen in een hele reeks sectoren, van huisvesting van militairen, het managen van scholen en gevangenissen tot spooronderhoud, schoolmaaltijden en ziekenhuiscatering. Het was voor 450 projecten afhankelijk van de overheid.
Nog kwetsbaarder
De andere outsource reuzen zoals Capita, Interserve en G4S gaan af en toe vlak langs de afgrond en worden sindsdien nauwlettend in de gaten gehouden. Hun problemen bestonden vaak al voor het referendum, maar een haperende overheid heeft ze nog kwetsbaarder gemaakt. Er is een angst dat sommigen, net als systeembanken, inmiddels ook ‘too big to fail’ zijn geworden.
Nog steeds gaat er geen week voorbij zonder dat er nieuwe zaken naar boven komen waar de Brexit problemen veroorzaakt. Niet alleen in internationale overheidsaangelegenheden, soms ook onverwacht in lokale private ondernemingen. Shutdown of niet, zelfs als er, onverwacht, op politiek niveau een snelle oplossing wordt gevonden – en de ambtenaren weer hun eigen werk kunnen doen – zal het effect op economie en bedrijfsleven nog lang na-ijlen.
Over Lennard van Otterloo
Lennard van Otterloo is ondernemer en woont sinds 2006 in Londen. Hij is mede-oprichter van het De Ruyter Netwerk (voor Nederlanders in de creatieve, media of startup sector in Londen), lid van het Startup Mentoren Netwerk van de Nederlandse Ambassade en werkt als strategie consultant voor technologiebedrijven. Lennard schrijft voor De Ondernemer vanuit Londens perspectief wekelijks een column over Brexit, onder meer over de zekere en mogelijke gevolgen voor ook Nederlandse ondernemers.
