Brexit-column/podcast: De rust lijkt over voor Boris Johnson

Even terug naar dit weekend. Dagblad The Sunday Times publiceerde zondag vertrouwelijke, interne documenten van de Britse regering. Deze documenten, die met opzet zijn uitgelekt, waren opgesteld door ambtenaren om inzicht te krijgen in het scenario van een No Deal-Brexit.

Het rapport benoemt ‘Operation Yellowhammer’: de Britse operatie om het land voor te bereiden op de grote chaos, die kan ontstaan als er geen deal met de EU wordt gesloten. Daarin wordt gedetailleerd beschreven over mogelijke opstoppingen, medicijn- en voedselschaarste, paniek onder het publiek. Alles is onderbouwd met cijfers. Op basis van deze cijfers over onder meer de transportroute Calais-Dover valt af te leiden dat het document ergens eind juli, begin augustus is geschreven. De eerste versie dateert van maart.

Geheimhoudingsverklaring

Nou hebben we natuurlijk al veel speculaties gehoord sinds het Brexit-referendum in 2016. Verschillende sectoren hebben de noodklok geluid over de catastrofale gevolgen van een No Deal. Het uitgelekte rapport komt in grote lijnen overeen met eerdere berichten. Toch was het om twee redenen nieuws. Ten eerste, de overheid heeft honderden geheimhoudingsverklaringen afgesloten met bedrijven, ziekenhuizen en andere belangrijke spelers. Dit betekent dat alleen de mensen die aan Operation Yellowhammer werken volledig overzicht hebben en weten hoe serieus de zaak is. Dat was tot zondag toe binnenskamers gebleven. Het rapport is, ten tweede, waarschijnlijk speciaal herschreven voor Johnsons nieuwe ministersploeg om hun beleid uit te stippelen. Er waren immers al meerdere versies. Johnson en co weten dus hoe rampzalig vertrekken uit de EU zonder overeenkomst kan uitpakken, maar vinden het kennelijk toch het risico waard.

Chaos

Maar hierdoor is er wel een einde gekomen aan de rust voor Johnson. Strategisch is het in zijn belang dat het volk denkt dat een No Deal-scenario niet zo’n chaos oplevert als door velen verwacht. Zo wil hij druk opvoeren op Brussel, zodat de overige EU-landen hem geven wat hij wil, zonder z’n achterban van streek te maken. Dat dit rapport nu op straat ligt, nota bene dankzij Johnsons eigen mensen, kan hij juist niet gebruiken.

Zondag was het de eerste keer dat ik het kamp Johnson in paniek zag. Ongeloofwaardige en overduidelijk geregisseerde ontkenningen in de media. Pogingen de aandacht af te leiden, ver weg van de uitgelekte documenten. Slordig voorbereide ballonnetjes oplaten, waarvan de beleidsmakers weten dat het halve land er boos op zal reageren. De regering moest zijn eigen rapport als bangmakerij wegzetten. Alles moest uit de kast om Operation Yellowhammer van de voorpagina’s te drukken. Er is duidelijk een gevoelige snaar geraakt.

Zenuwachtig

De zelfverzekerde en grappende Johnson lijkt zenuwachtig te zijn geworden. Aanvankelijk vond de premier dat als de andere 27 EU-landen wilden onderhandelen daarvoor maar naar Londen moesten komen. En zijn voorwaarden accepteren. Inmiddels begint het misschien een beetje te dagen dat hij bij een No Deal-scenario vooral zichzelf in de voet schiet. Binnenkort gaat Johnson alsnog langs een paar Europese hoofdsteden om zichzelf ademruimte te verschaffen. Van een huwelijksreis tussen hem en de andere regeringsleiders zal geen sprake zijn.

Lennard van Otterloo is ondernemer en woont sinds 2006 in Londen. Hij is mede-oprichter van het De Ruyter Netwerk (voor Nederlanders in de creatieve, media- of startupsector in Londen), lid van het Startup Mentoren Netwerk van de Nederlandse Ambassade en werkt als strategie consultant voor technologiebedrijven. Lennard schrijft voor De Ondernemer vanuit Londens perspectief wekelijks een column over Brexit.