Douane Nederland: 'Wij zijn voorbereid op het ergste: een No Deal-Brexit'

Je merkt het nu eigenlijk niet eens. De vrachtwagencombinatie rijdt de veerboot op, de chauffeur stelt aan overkant zijn spiegels bij voor het links rijden, en hij gaat door. Niemand houdt de vrachtwagen tegen. Dat gaat, deal or no deal, veranderen in 2021. De Nederlandse douane heeft inmiddels ruim negenhonderd mensen extra in dienst genomen om de extra douane-afhandelingen bij de ferry's aan te kunnen.

,,We zijn voorbereid op het ergste, een No Deal-Brexit'', zegt Roul Velleman van de Douane in het AD. De dienst dringt er bij ondernemers op aan om gebruik te maken van Portbase, een digitale manier om de in- en uitvoer te regelen. Nog voor de chauffeur vertrekt moeten alle formaliteiten digitaal geregeld zijn. Wie dat niet vooraf doet komt de veerboot niet op en wordt resoluut verwezen naar een speciale parkeerplaats. Bij Hoek van Holland is een parkeervlakte aangelegd voor driehonderd vrachtwagens. Vrachtwagens zonder 'papieren' mogen daar voorlopig wachten.

Tot dusver heeft 20 procent van de transporteurs en exporteurs zich nog niet aangemeld voor Portbase. Als na 31 december de overgangsperiode tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie voorbij is, is de vrees dat er honderden vrachtwagens zonder digitale papieren zich tóch bij de veerboten melden. Ook Poolse, Roemeense en alle andere vrachtwagens die via Nederland van en naar Engeland willen, moeten hun goederen via Portbase inklaren. Alleen al de Nederlandse transporteurs zijn goed voor 650 ritten per dag.

Paul van Lier: 'Wij gaan uit van een harde Brexit'

Aan de andere kant van de Noordzee werken de Britten aan een soortgelijk landelijk systeem maar dat is nog niet opgeleverd. Laat staan dat er al ondernemers zijn die zich aangemeld hebben. Eerder kwam de Britse overheid al met horrorscenario's: als de Britse douane per vrachtwagen 70 seconden werk heeft, dan ontstaat er een file tot wel 2700 vrachtwagens met een wachttijd van zes dagen. Het móét wel digitaal.

,,Wij gaan uit van een harde Brexit. Ik zie het niet gebeuren dat er nog een akkoord komt'', zegt Paul van Lier, financieel directeur bij Heebink Logistic Services. Het transportbedrijf in Veenendaal is gespecialiseerd in vervoer naar het Verenigd Koninkrijk. Hij 'hoopt' dat chaos uitblijft. ,,Op een ferry gaan honderd trailers, als er bij vijf de papieren niet in orde zijn, dan houden die de boel op. Daarom willen wij alle douaneformaliteiten in eigen hand houden en niet overlaten aan de klant.''

,,Wij verwachten dat de Britten in de laatste maanden van het jaar gaan hamsteren en dat er in de eerste maanden van volgend jaar minder vervoer is. Dan zou het kunnen dat het de eerste maanden meevalt. En ik hoop dat de Britten er pragmatisch en soepel mee omgaan. Niemand is gebaat bij stilstaande vrachtwagens'', zegt van Lier.

Brexit: logistieke sector vreest dat cabotage-regeling sneuvelt

Heebink, dat honderd vrachtwagens per week naar het Verenigd Koninkrijk stuurt, heeft zelf douanespecialisten in Nederland en Engeland in dienst genomen om zo goed mogelijk voorbereid te zijn. ,,In Nederland is het met Portbase wel goed geregeld. Maar in Engeland heeft nog iedere haven een eigen digitaal systeem. We zijn nu bezig met koppelingen tussen die systemen.''

Het is niet alleen de digitale douane waar de sector zich druk om maakt. Een no deal betekent importheffingen en een oplawaai van jewelste voor de handel. Minder handel is minder transport.

De logistieke sector vreest bovenal dat de zogeheten cabotage-regeling, die zorgt dat een buitenlandse vervoerder een binnenlandse rit mag rijden, sneuvelt. Bijna al het transport over zee gaat nu onbegeleid. De oplegger met container wordt bij de veerboot afgezet en de chauffeur gaat naar zijn volgende rit. In het Verenigd Koninkrijk pikt een collega van het bedrijf de oplegger op en rijdt die naar de klant. De dure chauffeur en vrachtwagen hoeft dan niet een halve dag te verdoen met varen. EU-regels stellen dat een buitenlandse vrachtwagen drie cabotage-ritten per week mag doen. In de praktijk rijdt bijvoorbeeld één chauffeur naar Engeland en pikt hij in de dagen daarna drie keer een oplegger van een collega van de boot om die naar de Britse klant te brengen. Bij een no deal vervalt die mogelijkheid.

Nederlandse transportbedrijven openen vestigingen in Verenigd Koninkrijk

De Britten willen de regeling graag houden, ook omdat het voordeel biedt voor de eigen chauffeurs op Europees vasteland. Maar bij een no deal komt er zeer waarschijnlijk ook een einde aan die regeling. ,,Een rit wordt dan tientallen procenten duurder'', aldus Elmer de Bruin van ondernemersorganisatie Transport en Logistiek Nederland.

De grotere Nederlandse transportbedrijven spelen erop in door in het Verenigd Koninkrijk vestigingen te openen en met trucks op Brits kenteken te gaan rijden. ,,Maar kleinere bedrijven haken af. Wie maar een handjevol ritten op Engeland heeft, neemt de moeite niet.''

'Engeland wordt een specialistische niche-markt'

Van Lier van transportbedrijf Heebink ziet ook kansen. ,,Engeland wordt een specialistische niche-markt en wij gaan daar juist mee door.'' Het bedrijf had al twee Britse distributiepunten en heeft de mogelijkheid om met Britse kentekens te gaan rijden als het nodig is.

Van Lier begrijpt nog steeds niet goed wat de Britten bezielt. ,,Het land zal niet verarmen, maar ik denk ook niet dat de Britten beter worden van de Brexit. Als je ergens in Europa een hek neerzet waar iedereen zijn paspoort moet laten zien dan wordt het nooit gemakkelijker.''