Lennard van Otterloo: 'Besluitloze Boris zet deal op losse schroeven'

Optimisme en pessimisme

De afgelopen twee weken was misschien nog wel het meest opvallend hoe de voorspellingen over de afloop van de huidige Brexit-onderhandelingen steeds verder uit elkaar liepen. Zo optimistisch over een deal als de Britse regering was, zo pessimistisch was de EU-zijde. Als een stunt van Mr. Bean waar hij op met z’n linkerbeen op het dak van de ene auto terechtkomt en met zijn rechterbeen op het dak van de andere auto. Die splitsing in de weg komt steeds dichterbij.

Eén theorie om het Brits optimisme te verklaren is dat de Britten weten dat ze op een gegeven moment gaan toegeven, maar zo lang mogelijk proberen om het onderste uit de kan te halen. Een andere theorie is dat ze echt overtuigd zijn dat de EU27 hen harder nodig hebben dan andersom en dat ze alleen maar hun poot stijf moeten houden om de winst binnen te halen. Gevaarlijk spel.

De populist verliest aan populariteit

Ook de Britten en hun regering groeien uit elkaar. Brexit staat voor verreweg de meeste Britten niet hoog in het prioriteitenlijstje. Deels door de pandemie, deels door het simpelweg verstrijken van de tijd, deels door inkeer.

Johnson is al flink beschadigd door de puinhoop die de regering van de coronacrisis heeft gemaakt. Het land is zowel pandemisch als economisch één van de zwaarst getroffen landen in Europa. En waar de Italianen lijken te hebben geleerd van de eerste golf stoten de Britten zich tijdens de tweede golf doodleuk aan dezelfde stenen. De kritiek van bevolking en bedrijfsleven op de regering zwelt aan.

Onbesliste Brexit

Een grote meerderheid wil een Brexit-deal. Kan Johnson zich een No Deal veroorloven? Johnson wilde toch vooral premier worden voor de geschiedenisboeken. Brexit is straks waarschijnlijk het enige waar hij zich nog voor op de borst kan proberen te slaan. Als dat zonder een deal eindigt, is de puinhoop niet alleen gigantisch, Brexit is dan vooral ook onbeslist. Zonder een deal die een duidelijke lijn in het zand trekt kan er nog veel geschoven worden met het Brexit-einddoel.

En dan is er Schotland. Het rommelde al tijden in Schotland aangezien de meerderheid van de Schotten in 2016 tegen Brexit stemde. Nu lijkt de Schotse regering de pandemie beter te lijf te gaan dan de Britse. Die optelsom maakt dat inmiddels een ruime meerderheid van de Schotten het VK wil verlaten. Een No Deal-uitkomst zal die wens alleen maar versterken. Premier Johnson die het Koninkrijk uit elkaar liet vallen.

Hardliners of bevolking teleurstellen?

De hardliners rondom Johnson zien liever geen deal dan een compromis. De bevolking ziet liever een deal dan geen deal. Boris Johnson, de man die zelden op een serieuze visie te betrappen is en doorgaans de mening heeft van de laatste persoon die hij sprak, moet een keuze maken. Gaat hij de hardliners teleurstellen of de bevolking? Ik vermoed dat hij die keus nog niet heeft gemaakt en dat het daarom zo lang duurt voor er voortgang wordt gemaakt.

Dat wens en realiteit uit elkaar zijn gegaan staat vast. Dat de grens een chaos wordt staat vast. Dat de schadelijke gevolgen voor het bedrijfsleven en economie nog decennia aan te wijzen zullen zijn ook. Dat er een deal komt staat absoluut niet vast. Een No Deal kan net zo goed per ongeluk als expres gebeuren. Zeker met Besluiteloze Boris.