‘Nederlandse ondernemers, jullie kijken Brexit-deadline nu echt in de ogen’

Ondernemers die zaken doen met of via het Verenigd Koninkrijk hebben het al zó vaak gehoord: bereid je voor op Brexit. Tot vervelens toe. Maar, zo waarschuwt het ministerie van Buitenlandse Zaken nu, op 1 januari 2021 gaat zakendoen met de buren aan de andere kant van de Noordzee hoe dan ook veranderen.

Brexit is een feit, het Verenigd Koninkrijk heeft de Europese Unie op 31 januari 2020 al verlaten. Maar omdat er dit hele jaar nog een overgangsperiode geldt, is alles nu nog nagenoeg hetzelfde. De overgangsperiode kan vóór 1 juli nog worden verlengd, maar de Britse premier Boris Johnson is absoluut niet van plan om dat zelfs maar te overwegen. Hij heeft de Britten beloofd dat er na alle eerdere vertragingen nu geen uitstel meer zal zijn.

RvO: vul de Brexit Impact Scan in

En dus komt er wéér een campagne om ondernemers erop te wijzen dat er volgend jaar toch echt een grens komt tussen Nederland en het VK. ,,Je kijkt de deadline nu echt in de ogen”, waarschuwt Birgit Oosterhuis van de Rijksdienst van Ondernemend Nederland. ,,We vragen ook geen abracadabra van bedrijven: vul de Brexit Impact Scan in en kijk wat je nodig hebt.” Op die speciale site kunnen bedrijven checken hoe Brexit hen raakt.

Volgens Oosterhuis hebben veel bedrijven zich bij eerdere deadlines-die-werden-verschoven en no deal-bangmakerij al goed voorbereid. Andere ondernemers besloten vanwege de voortdurende onzekerheid hun handelspartner in het VK al te verruilen voor eentje in een ander land.

Er komen vanaf 1 januari 2021 grenscontroles en bedrijven die goederen naar het VK im- of exporteren hebben een zogeheten EORI-nummer nodig, een identificatienummer dat de Douane gebruikt voor bedrijven die zaken doen met landen buiten de EU. Een Brits btw-nummer is nodig voor bedrijven die voor meer dan 80.197 euro verkopen in het VK. En als er geen akkoord wordt gesloten tussen de EU en het VK, is dat nummer mogelijk ook bij lagere bedragen nodig.

No deal-scenario Brexit is niet denkbeeldig

Het no deal-scenario is niet denkbeeldig. De onderhandelingen over de toekomstige relatie tussen het VK en de EU gaan niet van een leien dakje. Het was altijd al een ambitieus plan: binnen een jaar een akkoord bereiken over de toekomstige relatie terwijl er doorgaans járen over handelsakkoorden wordt onderhandeld. En dan is er niet eens écht een jaar de tijd: als het akkoord voor het eind van het jaar nog moet worden geratificeerd door het Europees Parlement, moet er in oktober uiterlijk een deal liggen.

Een eerdere – weliswaar zachte – deadline werd al niet gehaald. Voor de zomer had er eigenlijk al een deal moeten zijn over visserij, een voor Nederland een belangrijk onderwerp. Maar de standpunten van de Britten en de EU liggen nog mijlenver uit elkaar. Zo het uitgangspunt van de Britten zijn om helemaal geen toegang te geven aan vissers uit andere landen.

Corona: onderhandelaars Barnier en Frost ziek

Maar dat is niet het enige struikelblok: het coronavirus steekt ook een spaak in de wielen. De EU-hoofdonderhandelaar, Michel Barnier, was bijna een maand ziek door het coronavirus. Zijn Britse collega, David Frost, ging met ‘milde symptomen’ in thuisisolatie. Zes weken lagen de onderhandelingen stil – een eeuwigheid gezien de krappe tijd. Sindsdien gaan de besprekingen per videoverbinding.

Ideaal is die afstand niet. Diplomaten weten hoe belangrijk het bij spannende onderhandelingen is om je onderhandelingspartner in de ogen te kijken, je even terug te trekken in een kamertje om de laatste dingen door te spreken. Dat was lange tijd onmogelijk.

Bij de komende onderhandelingsronde, die deze week is begonnen, kan dat wel. In Londen komen een aantal onderhandelaars en petit comité bij elkaar. Formeel moet iedereen die naar het VK reist twee weken in quarantaine, maar voor diplomaten kan een uitzondering worden gemaakt. De hoop is dat deze onderhandelingsronde, die een maand duurt, een doorbraak zal opleveren.

Brexit: 'Liever geen deal dan een deal op bepaalde punten'

Nederlandse diplomaten zien het somber in. De Britten zouden weinig meewerken zen vinden het op een aantal punten niet nodig om iets vast te leggen. De EU wil dat wel en wil ook een akkoord over het totaalpakket. Impliciete boodschap: liever geen deal dan een deal op bepaalde punten.

,,Het is voor ons alles of niets”, zegt een ingewijde. ,,Het moet geen pick and choose-model worden.”