Met nieuwe 'Speaker' in het Britse Lagerhuis breekt ook een nieuwe orde aan

Het is amper voor te stellen, afgaand op de hoeveelheid kritiek die hij de laatste jaren kreeg uit conservatieve hoek, maar John Bercow is zelf ook een Conservative Party MP (Member of Parliament). Sterker nog, oorspronkelijk eentje van de rechterflank van de partij. De conventie was dat hij wordt opgevolgd door iemand van de Labour-kant, dat werd Lindsay Hoyle.

Bombastische Bercow

Zal het een groot verschil maken? Op een aantal vlakken zeker wel. Zo zal Hoyle waarschijnlijk juist uitblinken in zijn noordelijke directheid in plaats van de bombastische Bercow die veel woorden nodig had voor een simpele boodschap. Verder is Hoyle iemand die gewaardeerd wordt van alle kanten; hard nodig in deze verdeelde tijden.

De grote vraag is of hij net zo voor de onafhankelijkheid van het parlement op de bres zal springen als Bercow. Er lag meer druk op Bercow dan op z’n voorgangers doordat de regeringspartijen eigenlijk al sinds 2010 amper een meerderheid hadden. Daarbovenop kwam sinds 2016 nog een regering die liever de macht bij het parlement wegtrok.

Hoyle hield gisteren wijselijk zijn kruit droog. Hij wil het aanzien van het parlement herstellen, maar of hij net zo op zal komen voor het parlement zullen we de komende maanden gaan zien. Eerst even nieuwe verkiezingen.

Verkiezingen

Gaan deze ‘Brexit-verkiezingen’ eigenlijk nog wel over de EU? Nee, eigenlijk niet. Het verlaten van de EU is eigenlijk steeds meer een achtergrondverhaal geworden. Brexit is een breekijzer in de strijd over wat voor land het Verenigd Koninkrijk over tien à vijftien jaar moet zijn. Het is een discussie die eigenlijk vóór het referendum plaats had moeten vinden, niet drie jaar erna.

Feitelijk is er nu een groep mensen aan de macht die hun economische visie nooit onder stoelen of banken heeft gestoken. Al jaren voordat iemand het woord Brexit verzon schreven ze hun dromen in boeken op. Een droom van een land met weinig regels en belasting, een droom om het werk van Margaret Thatcher voort te zetten.

Win je er verkiezingen mee?

Minder regels en belasting betekent in dit geval ook het verlagen van de rechten van werknemers en het dienstenniveau van de overheid. We weten uit opiniepeilingen dat dat niet iets is waar de gemiddelde Brit (wel of geen voorstander van Brexit) op zit te wachten. Sterker nog, een hoop van de huidige onvrede is juist het gevolg van de broekriem flink aantrekken na de financiële crisis. Volgens sommigen té flink. Uit onderzoek blijkt dat Britten graag meer belasting betalen als het ten goede komt aan bijvoorbeeld de zorg. De National Health Service wordt wel eens dé Britse nationale religie genoemd.

De verkiezingscampagnes die deze week flink losgingen staan dus eigenlijk in het teken van de Conservatives die hun economische visie een beetje moeten proberen te verhullen en oppositiepartijen die verstokte Brexit-stemmers moeten overtuigen dat dit toch niet kan zijn waar ze voor hebben gestemd. Beiden een zware klus.

Inzet voor de nieuwe orde

Dat wordt nog moeilijker doordat de Johnson-regering hoopt de zetels uit de door Brexit verloren kiesdistricten te kunnen vervangen door zetels uit het ‘working class’-noorden. En laat nou net het postindustriële noorden de huidige problemen wijten aan het economische ingrijpen door Thatcher, dertig jaar geleden.

Haar radicale omgooien van een maak-economie naar een diensteneconomie heeft veel fabrieken doen sluiten en van het land een importeconomie gemaakt. Moet Thatchers werk afgemaakt of teruggedraaid worden? Dat is de inzet voor de nieuwe orde.