Veel ondernemers zien Brexit eerder als een kans dan als een gevaar

Hele generaties groeiden op met Joris Driepinter, het stripfiguurtje dat namens de zuivelsector vertelde hoe goed het is om elke dag melk te drinken. De campagne was een poging om wat te doen aan de 'melkplas', de overproductie van de Nederlandse melkveehouders.

Zulk creatief ondernemerschap valt nu ook te ontwaren rond Brexit. ,,Het wordt voor niemand leuk, maar er zijn her en der lichtpuntjes, voor Nederland", aldus het Haagse VVD-Kamerlid Anne Mulder, een van de speciale Brexitrapporteurs van het parlement, in het AD.

Bewonderde efficiëntie

Weer is de bron van die opstekers de wereldwijd bewonderde efficiëntie van de Nederlandse economie. Het handelsverkeer en de goederenafhandeling in bijvoorbeeld de Rotterdamse haven zijn zo goed ingericht, dat er een concurrentievoordeel ontstaat ten opzichte van zeehavens in België en Frankrijk. ,,En dan zullen exporteurs er voor kiezen goederenstromen te verleggen via Nederland", ziet Mulder. Bij Sjaak Poppe van het Havenbedrijf Rotterdam klinkt datzelfde zelfvertrouwen: ,,Wij proberen zo goed als mogelijk voorbereid te zijn, met extra parkeerterreinen, extra personeel en aangepaste computersystemen.''

Gouden tijden

Terwijl in de Lion Pub in Westminster de leden van het Lagerhuis pint na pint het hoofd breken over de politieke impasse waarin Groot-Brittannië al sinds het referendum is beland, is in Nederland het pluchen Brexitmonster op het bureau van minister Blok (Buitenlandse Zaken) al in de vergetelheid geraakt. Het wordt tijd voor Boris Driepinter, de slimme zakenman die het allemaal al voor elkaar heeft. Met name softwarebedrijven die de afhandeling van douaneformaliteiten digitaliseren, gaan gouden tijden tegemoet.

Beurtvaartadres in Nootdorp is zo'n leverancier, en daar zien ze inderdaad tussen de donkere Brexitwolken door ook gouden zonnestralen gloren. ,,Het wordt voor niemand leuk, maar voor ons misschien wel een beetje", grapt Chris Vandeuren van Beurtvaartadres, dat software aanbiedt waarmee een exporteur met een paar muisklikken de hele douane-afhandeling kan regelen.

,,Vanaf je desktop kan je in het systeem opgeven wat je uitvoert, en na een paar stappen kan je de barcodes uitprinten die de douane nodig heeft in de haven." In de tussentijd is ook de accijnsaangifte opgesteld en weten de grensbewakers zelfs op welke plek op het schip de goederen te vinden zijn, mochten ze nog een controle nodig achten.

Unitas Software uit Capelle aan den IJssel is een branchegenoot, en ook daar is het verdienmodel prima geschikt voor Brexit. ,,We verdienen aan iedere tik", zegt general manager Jean-Paul van Vliet. En dat worden er na Brexit meer.

Minimaal zeven extra douaneformaliteiten

Wie nu spullen naar het Verenigd Koninkrijk verstuurt, heeft nauwelijks met grenzen van doen, na Brexit zijn er minimaal zeven extra douaneformaliteiten voor nodig. Dat zijn zeven handelingen in Van Vliets systeem. In zijn jargon zeven tikken. ,,Dat is ons verdienmodel.'' Veel bedrijven beschikken volgens Van Vliet al over geschikte softwarepakketten, maar die gaan ze nu meer gebruiken. ,,Meer tikken. Dat is ons niet onwelgevallig.''

Veel onzeker

De Britten zijn, op de Duitsers na, de belangrijkste handelspartners van ons land, de uitvoer is 45 miljard euro per jaar. De handel met het Verenigd Koninkrijk is goed voor zo'n 8 procent van de totale overslag in de Rotterdamse haven, waarvoor straks allemaal douanehandelingen nodig zijn. Of Unitas Software straks ook 8 procent meer omzet krijgt, durft Van Vliet niet te zeggen. ,,Er is nog zoveel onzeker.''

Die 'tikken' zijn in ieder geval goed geld waard. Exporteurs betalen per douane-aangifte gemiddeld 25 tot 60 euro, afhankelijk van hoe vaak en hoeveel ze exporteren. Een aangifte is niet per se één container, dat kan variëren van een enkele doos tot een serie containers.

Harde Brexit

Begin september keert het Britse parlement terug van reces en dan zijn er nog twee maanden om een akkoord te bereiken met de EU. Lukt dat niet voor de uiterste Brexitdatum van 31 oktober, dan volgt wat premier Boris Johnson betreft een harde Brexit, zonder handelsafspraken.

Toch zijn ondernemers gek genoeg voor het eerst in een jaar minder pessimistisch over de gevolgen, blijkt uit de Conjunctuurmonitor van het Centraal Bureau voor de Statistiek. ,,Dat duidt erop dat bedrijven denken dat ze er klaar voor zijn", zegt Albert Jan Swart, sectoreconoom transport & logistiek bij ABN Amro. ,,In april, toen de scheiding net was uitgesteld, dacht 9,6 procent van de bedrijven de komende drie maanden negatieve effecten te ondervinden door Brexit. Dat is nu 8,4 procent."

In Zuid-Holland is het sentiment negatiever, maar ook daar is een kentering te zien: van 10 procent in april naar 9,2 procent nu. Swart: ,,De transportsector heeft haar voorbereidingen op orde, en bedrijven zien in dat ook na een breuk exporteren mogelijk blijft." Daarvoor hoeven de bedrijven die de douaneformaliteiten afhandelen niet eens veel moeite te doen, zegt Vandeuren van Beurtvaartadres.

,,Dan wordt het VK een 'derde land', die software is er al." Het maakt in dat geval niet uit of een container naar Harwich gaat of naar Havana. ,,Komen er wel afspraken, dan passen we dat snel aan, bijvoorbeeld naar het Noorse model", schetst de Nootdorpse uitvoerspecialist.

Birgit Oosterhuis van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) ziet dat vooral kleinere bedrijven op zoek zijn naar dit soort oplossingen om hun export te 'ontzorgen'. ,,En Nederland is daar goed in. Dat betekent dat Brexit ons geen windeieren hoeft te leggen."

Keuringsstations

Voor de telers van groente in het Westland is een snelle douaneafhandeling van levensbelang, vertelt VVD-Kamerlid Anne Mulder. ,,Nu is het zo dat een tomaat die 's ochtends wordt geplukt, om kwart over twee 's middags op de boot gaat en kort na middernacht in Londen in de groothandel ligt. Maar krijg je oponthoud bij de douane, dan is die straks niet meer dagvers. En daarmee ook minder waard."

Transporteurs van voedingsmiddelen hebben daarom in hun centra keuringsstations gebouwd, vertelt Albert Jan Swart van ABN Amro. ,,Daar kan de voedsel- en warenautoriteit NVWA op locatie haar werk doen, zodat zo min mogelijk tijd verloren gaat. Nederland loopt daarin voorop."

Kunnen die investeringen worden terugverdiend? Swart: ,,Groente en fruit moeten de Britten voorlopig wel importeren. Als dat iets meer kost, willen ze dat wel betalen. Maar bij bloemen ligt dat natuurlijk anders. Mensen gaan niet meer wekelijks een verse bos op tafel zetten als die straks veel duurder wordt."

Ook die wetenschap zorgt voor inventiviteit: een plantenkweker in het Westland gebruikt nu kleinere potten, waardoor ineens 120 in plaats van 80 planten op een kar passen. Dat verlaagt de Brexitkosten per plant met een derde.

Orduh! Orduh!

Dankzij de hype rond het blauwe Brexitmonster weet heel Europa dat Nederland de scheiding kan verwerken, merkt de RVO. Terwijl voorzitter Bercow het Britse Lagerhuis keer op keer tot de 'Orduh! Orduh!' riep, maakte Nederland distributieland de boel werkelijk op orde. Zo zag BBC-correspondent Anna Holligan hoe Nederland half maart al een handzame Brexithandleiding publiceerde. Ze vroeg zich af: ,,Moeten we niet gewoon de Nederlanders inschepen, en hen Brexit laten runnen?"