Over chloorkip, hormoonvlees en waarom de Ierse grens ook over voedsel gaat

Alweer een uitgelekt document, deze keer van het Department for Environment, Food and Rural Affairs. In dit rapport, uitsluitend bedoeld voor Britse ministers, worden ze gewaarschuwd dat het Verenigd Koninkrijk weinig kan doen als Washington in een post-Brexit handelsakkoord eist dat ze de voedselstandaarden verlagen.

Voedselstandaarden zijn al lang een heet hangijzer in het Brexit-verhaal. Het is misschien niet zo'n sexy gespreksonderwerp als sommige andere maar: dit gaat om miljarden.

Het draait om een aantal zaken die aan de basis liggen voor voedselstandaarden in alle landen van de Europese Unie, voedselveiligheid, dierenwelzijn en het voorzorgsprincipe. Het is een spanningsveld tussen producent enerzijds en consument anderzijds. In de Amerikaanse standaarden ligt het voordeel dichter bij de producenten, in de Europese dichter bij de consumenten.

Zo wassen Amerikaanse producenten van kippenvlees al hun vlees in chloor om ziektekiemen te doden. Europese critici zijn van mening dat chloor vooral als functie heeft om besmetting te maskeren, niet om het ongedaan te maken. Bovendien lokt het een slechter dierenwelzijn uit als het voorkomen van ziekten geen prioriteit heeft.

Gevolgen volksgezondheid

Amerikaanse rundvleesproducenten hebben veel meer vrijheid om hormonen te gebruiken om de productie te stimuleren, terwijl we in Europa ons zorgen maken over de gevolgen voor de gezondheid. De strengere Europese voedselregels hebben merkbaar effect. Per jaar loopt bijvoorbeeld 14,7 procent van de Amerikaanse bevolking voedselvergiftiging op tegen slechts 1,5 procent van de Britse bevolking.

Bovenop de specifieke regels komt bovendien nog het zogeheten ‘voorzorgsprincipe’. Volgens dit principe wordt bij zaken die mogelijk gevolgen hebben voor de volksgezondheid de bewijslast omgedraaid. Er moet bewezen worden dat iets veilig is, niet dat iets onveilig is.

Dit soort fundamentele verschillen tussen twee economische grootmachten is de grote Amerikaanse voedselproducenten al lang een doorn in het oog. Je bezit duizenden megafarms in ‘s werelds grootste voedselexporteur. maar de Europese markt met een half miljard koopkrachtige inwoners is off-limits voor een flink deel van jouw producten.

Het is niet voor niets dat vrijwel direct na het referendum geld van de Amerikaanse voedsellobby in het Brexit-debat opdook.

Ierse grens als vergiet

Uiteraard kun je stellen dat – als dit het gevolg is van een keus van het Britse volk om de EU te verlaten – het hun goed recht is om hun voedselstandaarden te verlagen. Net zo goed dat het een goed recht van de andere 27 EU-landen is om hun eigen standaarden te handhaven.

En daar komt die lastige Ierse grens weer om de hoek kijken. Als die grens namelijk zo lek is als een vergiet betekent dat een achterdeur de EU in. En lek zal die altijd zijn. De 500 kilometer-grens, die dwars door dorpjes en bossen loopt en die ruim 200 keer door een weg wordt doorkruist, maakt in vergelijking de Nederland-Belgische grens tot een serieus obstakel.

Een beetje handig type begint straks een importbedrijf voor chloorkip of hormoonvlees in Noord-Ierland, vervangt de etiketten en rijdt het ontraceerbaar de grens over de EU in. Het zou het paardenvleesschandaal tot storm in een glas water veranderen.

Johnsons grensvoorstel

Het is dan ook niet verbazingwekkend dat Johnsons laatste voorstel, dat onder andere geen serieus antwoord heeft op smokkelaars, niet goed valt bij de andere 27 landen. De Europese Unie heeft vanaf de eerste onderhandelingen duidelijk gemaakt dat ze geen harde grens in Ierland dulden en geen onbewaakte achterdeur de EU in.

De EU gaat niet haar eigen principes aanpassen zodat een land dat geen lid is niet hoeft te veranderen. Succes met Washington!