Coronaschuld dreigt ondernemer Pieter te nekken: ‘Ik wil me niet nog verder in de schulden steken’

Eigenaar Pieter Blaauwhof van de Zwolse wijnbar OAK toont trots in het ADtwee flessen wijn van zijn eigen label, geproduceerd door een bevriende wijnmaker uit Duitsland. Ze zijn via een crowdfundactie online te koop in verschillende pakketten. Met de opbrengst hoopt hij de toekomst van zijn zaak veilig te stellen. Om door te kunnen is 40.000 tot 50.000 euro nodig. ,,Dan kunnen we komend jaar een nieuwe start maken.’’

Geen cent afgelost

Tienduizenden ondernemers zitten in financiële nood als gevolg van - vooral - de coronacrisis. Zij hebben in de jaren 2020-2022 schulden opgebouwd die ze bij de belastingdienst en het UWV moeten aflossen. De in coronatijd opgebouwde belastingschuld moet binnen vijf jaar zijn terugbetaald. Gemiddeld gaat het om een schuld van 35.000 euro per bedrijf. Sinds 1 oktober vorig jaar is daar een regeling voor, maar niet iedereen maakt daar gebruik van.

Rond de 50.000 ondernemers hebben nog geen cent afgelost. Voor 1 september moeten zij betalen of zich hebben gemeld bij de Belastingdienst. Doen ze dat niet, dan dreigt de fiscus met maatregelen die in het ergste geval kunnen leiden tot een faillissement. ,,Het geduld is op bij de Belastingdienst’’, zegt Paul van Eijck.

Hij is verbonden aan het team Zwaar Weer bij de Kamer van Koophandel en adviseert ondernemers die het moeilijk hebben. Dat worden er steeds meer, merkt hij. Coronaschulden, hoge energiekosten sinds de oorlog in Oekraïne, stijgende loonkosten, hogere huurkosten en consumenten die minder besteden; het is een optelsom van factoren die ondernemers aan de rand van de afgrond kan brengen.

Lockdown

Pieter Blaauwhof weet daar ongewild alles van. Hij begon zijn wijnbar aan de vooravond van de coronacrisis. ,,We gingen gelijk door het dak, want zoiets bestond in Zwolle nog niet. Twee dagen voor de eerste lockdown kocht ik mijn compagnon uit. Daarna ging alles op slot.’’

Blaauwhof had in die tijd elf personeelsleden in dienst. Hij besloot ze aan het werk te houden. Via de NOW (Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid) kon hij ze met overheidssteun betalen in een periode waarin nauwelijks omzet werd gemaakt. ,,Terwijl al mijn betalingsverplichtingen doorliepen.’’ Nu zit hij met een forse schuldenlast bij het UWV en de Belastingdienst.

Levensvatbaar

,,Het was achteraf makkelijker geweest als ik mijn personeel had ontslagen. Dan hadden ze via het UWV een uitkering kunnen aanvragen en had ik ze na de crisis weer in dienst kunnen nemen.’’ Noodgedwongen werkt hij nu met een kleiner team. ,,We gebruiken een derde van ons terras niet. We doen geen lunches in het weekend. Daardoor lopen we omzet mis.’’

Blaauwhof let sterk op de kosten voor personeel, energie en inkoop. Dat loont, zegt hij, maar het is niet genoeg om de belastingschulden af te lossen. ,,Ik zit ook met een opstartlening die doorloopt en die afgelost moet worden.’’ Toch is zijn bedrijf in de kern levensvatbaar, zegt Blaauwhof. Dat blijkt volgens hem onder meer uit een doorrekening die hij liet maken. ,,Zonder die schuld zou het goed gaan. Daarom wil ik er alles aan doen om door te kunnen. Vandaar de actie. Ik kruip niet in een slachtofferrol.’’

Inhaalslag

Blaauwhof schiet vol wanneer hij over zijn wijnbar spreekt. De emoties zitten hoog, na vier slopende jaren. ,,Ik vecht voor mijn zaak. Maar met de huidige cashflow lukt het simpelweg niet.’’ Vandaar dat hij een beroep doet op zijn publiek. ,,Het heeft geen zin om nog meer bij te lenen. Ik wil me niet nog verder in de schulden steken.’’

Van zijn belastingschuld heeft Blaauwhof nog niets afgelost. Wel heeft hij zich bij de fiscus gemeld. ,,Ik heb goede hoop dat we in gesprek kunnen gaan over mijn situatie.’’

Dat de fiscus nu gaat invorderen, zal er beslist inhakken bij een deel van de ondernemers, denkt Rabobank-econoom Nic Vrieselaar. Dat kan de komende tijd dus ook tot faillissementen leiden. ,,Maar macro-economisch is dat helemaal niet erg.” Coronasteunmaatregelen en uitstel van belasting hield ook bedrijven overeind die anders allang onderuit waren gegaan, zegt hij. ,,Dan mag je verwachten dat er een inhaalslag komt.”

Belastingverplichtingen nakomen

Hij verwacht geen golf aan faillissementen en bedrijfsopheffingen. ,,De meeste bedrijven hebben de zaakjes met de Belastingdienst al best op orde.’’ Dat klopt, zegt Jacco Vonhof, voorzitter van ondernemersorganisatie MKB-Nederland. ,,Maar een deel ook niet. Je hebt ondernemers die het geld wel hebben gereserveerd om terug te betalen, maar die hopen dat uitstel afstel wordt. Dat er een generiek pardon komt.”

Daar zou hij trouwens niet voor zijn omdat je dat niet kunt maken naar alle ondernemers die wel hun belastingverplichtingen nakomen. ,,Dan heb je nog ondernemers die het echt niet kunnen betalen. Die best wel een goede omzet halen, maar door alle kostenverhogingen te weinig marge overhouden. Die hebben op zich een prima bedrijf, maar ze zijn de controle kwijt.”

Vonhof: ,,Je kunt volhouden dat het macro-economisch niet erg is, dat economieën zich móeten vernieuwen. Waar ik zo’n moeite mee heb: micro-economisch gaat het wel over ondernemers, over mensen die keihard werkten om te overleven. En vergeet niet: ze kwamen buiten hun schuld in de problemen, omdat de overheid ze dwong - hoe logisch dat vaak ook was - in coronatijd te sluiten.”

Oplossingen

Hij heeft twee oplossingen: ,,Op de eerste plaats zeg ik tegen die ondernemers: ga in gesprek met de Belastingdienst en kijk of er een goede regeling is af te spreken. En verder is mijn boodschap aan de regering: zet hekjes om die bedrijven heen, zodat ondernemers niet ook persoonlijk failliet gaan. Want dat gebeurt vaak: ze hebben zich met hun huis, pensioen en spaarpotten van de kinderen garant gesteld. Dan is alles ineens weg.’’

Blaauwhof wil daar niet mee bezig zijn. Hij vestigt alle hoop op gesprekken met de Belastingdienst én een succesvolle inzamelingsactie. ,,Soms denk ik weleens, wanneer houdt dit op? Het liefst wil ik gewoon in de zaak staan, gasten ontvangen, mooie wijnen schenken. Als dat weer terugkomt, ben ik een gelukkig mens.’’