Loonoffer of verplichte vakantiedagen? Dit zijn je rechten als werkgever in coronatijd

Wanneer mag ik mijn werknemer om een loonoffer vragen?

Toen warenhuis V&D in 2015 een loonoffer in gang zette om een faillissement af te wenden, zette de rechter daar resoluut een streep doorheen. Een salariskorting of een loonoffer vragen van je werknemers? Dat mag niet zomaar, ook niet als je dreigt failliet te gaan. ,,Het is niet mogelijk om eenzijdig het loon (of andere arbeidsvoorwaarden) te wijzigen zonder akkoord van de werknemer”, zegt Gerard Berghuis, arbeidsrechtadvocaat bij BAASZ Advocaten, in het AD.

Toch vragen werkgevers voor wie het voortbestaan van hun onderneming op het spel staat, van hun werknemers om bepaalde offers te doen, merkt Berghuis. ,,Daar valt iets voor te zeggen. Er wordt steeds gezegd: we moeten het samen doen. Dus dat zou ook voor een arbeidsrelatie kunnen gelden.”

Wel moet je je realiseren dat het voor je werknemer best wel ver gaat. Een loonoffer betekent ook: minder pensioenopbouw, minder opbouw van vakantiegeld en mocht je tóch op straat komen te staan, dan is ook het WW-bedrag waar je recht op hebt lager. De WW is namelijk gekoppeld aan je salaris.

Verzekeraar AON vroeg werknemers vorige week om een vrijwillig loonoffer van 20 procent. ,,Dat gaat heel ver”, vindt Berghuis. ,,Ze hebben er bovendien druk op gezet bij de medewerkers. Het is vrijwillig, werd er gecommuniceerd, maar in een intern stuk schrijven ze dat het loonoffer van collega’s die akkoord gaan, niet zullen vergeten. Het is dan heel lastig om te weigeren. Het getuigt niet van goed werkgeverschap om werknemers zo onder druk te zetten.”

Wel kan het volgens Berghuis in goed overleg. ,,Als je open en eerlijk het gesprek voert, zelf het goede voorbeeld geeft, dan kan je als werkgever een heel eind komen. Maar je kunt het nooit eenzijdig doorvoeren.” Dit geldt ook voor het later uitbetalen van vakantiegeld.

Kun je werknemer met een vast contract ontslaan?

Nu de crisis langer aanhoudt, zijn er steeds meer werkgevers die zich zorgen maken over de toekomst. En daarmee ook werknemers. Want dat betekent wellicht ook: ontslagen. ,,Als er sprake is van bedrijfseconomische omstandigheden, kan een werkgever ontslag aanvragen. Ik merk dat sommige van mijn klanten zich daar op voorbereiden, omdat er gesneden moet gaan worden in de personeelskosten.”

Maar kan dat zomaar als je een vast contract hebt? Niet in alle gevallen. Als je als werkgever aanspraak hebt gemaakt op de NOW-regeling - de loonkosten-subsidieregeling vanuit de overheid - kan dat niet meer. Een van de spelregels van die regeling is dat je geen ontslag mag aanvragen vanwege bedrijfseconomische redenen, zegt Berghuis. ,,Doe je het toch, dan moet je een boete betalen. Als je een ontslagaanvraag doet om je bedrijf te redden, moet je bovendien aangeven dat je geen gebruik hebt gemaakt van de NOW en waarom niet. Werkgevers kunnen die keuze wel zelf maken.”

Mag je een werknemer verplichten om op een bepaald moment vakantie op te nemen?

Rondom de meivakantie was het een hot topic: kon je als werknemer je vrije dagen eenzijdig intrekken omdat de geplande vakantie toch niet doorging? Nee, was het antwoord. Als de dagen zijn goedgekeurd, kun je niet meer terug als je geen toestemming krijgt van de werkgever. Berghuis: ,,Een vakantie wordt vastgesteld overeenkomstig de wensen van de werknemer. Alleen als een werkgever een gewichtige reden heeft, hoeft hij de aanvraag niet goed te keuren.”

Werkgevers die op dit moment geen werk hebben voor hun personeel, kunnen werknemers bovendien niet verplichten om hun vakantiedagen op te nemen.